درمان شته درخت پسته

آفت شته درخت پسته یا شته چین دار، یکی از آفاتی است که ممکن است باغداران پسته با آن مواجه شوند. این آفت با ایجاد گال ها بر روی لبه برگ‌های پسته، با پوره‌های خود داخل آن زندگی می‌کند. به همین منظور به آن شته گالزای پسته نیز می‌گویند. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان به معرفی این آفت، روش‌های پیشگیری و درمان آن و اهمیت تقویت درخت پسته به‌منظور کاهش خسارت شته پرداخته می‌شود.

معرفی شته چین دار یا شته درخت پسته

شته چین دار پسته یکی از آفات درخت پسته است که به‌طورمعمول بر روی برگ‌ها پیدا می‌شود. این شته‌ها ازآنجاکه نمی‌توانند گرما و خشکی مناطق پسته‌کاری را تحمل کنند، در ابتدای بهار بر روی لبه برگ‌های پسته گال‌هایی ایجاد می‌کنند و همراه با پوره‌های خود داخل این پناهگاه امن زندگی می‌کنند.

این گال ها ابتدا سبز هستند و پس از مدتی ضخیم و قرمزرنگ می‌شوند که به‌راحتی می‌توان با شکافتن آن‌ها شته‌ها و پوره‌هایشان را مشاهده کرد.

با توجه به اینکه شته چین دار در ابتدای فصل بهار، گال هایش را بر روی برگ‌های پسته ایجاد می‌کند، باغداران باید در آغاز فصل بهار اقدامات لازم را برای پیشگیری از آفت شته درخت پسته انجام دهند.

البته باید گفت که این آفت برای درختان پسته چندان اهمیتی ندارد و تاکنون خسارت اقتصادی قابل‌توجهی از آن اعلام‌نشده است.

میزبان‌های شته چه گیاهانی هستند؟

• پسته
• سیب
• انگور
• گلابی
• بادمجان
• هلو
• هویچ
• کدو
• گوجه
• کاهو
• سیب‌زمینی
• موز

تعداد کم و محدود این آفت، معمولاً برای محصولات زراعی زیان‌آور نیست. آلودگی شدید می‌تواند سبب پیچ خوردن و خم شدن شاخ و برگ‌ها، پژمردگی، زرد شدن و رشد کم گیاه شود. به‌طورکلی، کاهش شادابی در گیاه نیز دیده می‌شود.

شهد ترشح‌ شده توسط شته‌ها هنگامی‌که از بافت گیاهان تغذیه می‌کنند در بسیاری از موارد باعث اضافه شدن آلودگی همراه با قارچ Opportunistic می‌شود.

رشد کپک قارچی بر روی برگ‌ها حاکی از همین موضوع است. شهد تولید شده توسط شته‌ها، مورچه‌ها را جذب می‌کند. حتی تعداد کمی از شته‌ها می‌توانند ویروس‌ها را از یک گیاه به گیاه دیگر مداوماً منتقل کنند. شرایط مطلوب برای رشد آن‌ها، آب‌وهوای گرم و خشک است.

علائم شته زدگی بر روی درخت پسته

• برگ‌های پیچ‌خورده و بدشکل شده.
• وجود حشراتی ریز در زیر برگ‌ها  و شاخه‌ها.
• رشد کم.
• وجود لکه‌های قرمزرنگ بر روی برگ‌ها.

چرخه زندگی شته پسته

شته‌ها حشراتی بسیار ریز با بدنی نرم و پاهایی بلند و دارای شاخک هستند. محدوده اندازه آن‌ها بین 0.5 تا 2 میلی‌متر است و رنگ بدن آن‌ها بسته به نوع آن‌ها می‌تواند سبز، زرد، قهوه‌ای، قرمز یا سیاه باشد.

محدوده ظاهری آن‌ها از گونه‌های بی‌بال، که به‌طورکلی فراوان‌تر هستند تا گونه‌های بال‌دار، مومی یا پشم دار است.

آن‌ها معمولاً در خوشه‌های زیرین برگ‌های جوان و به‌خوبی تغذیه‌شده و نوک شاخه‌ها ساکن می‌شوند و ازآنجا تغذیه می‌کنند.

این آفات از قسمت‌های بلند دهانشان برای سوراخ کردن بافت های نازک گیاه و مکیدن مایعات استفاده می‌کنند. تعداد کم و محدود این، به محصولات زراعی و درختان پسته آسیب نمی‌رساند.

بعد از هجوم اولیه در اواخر بهار و اوایل تابستان، جمعیت شته‌ها معمولاً به‌طور طبیعی به سبب دشمنان طبیعی این آفت، کم می‌شود.

چندین گونه از این آفت حامل ویروس‌های گیاهی هستند که می‌تواند باعث پیشرفت و رشد بیماری‌های دیگر شود.

روش‌های درمان آفت شته درخت پسته

همان‌طور که گفته شد آفت شته پسته خسارت آن‌چنانی به درختان وارد نمی‌کند و نیازی به مبارزه سخت و شیمیایی با آن نیست.

کنترل بیولوژیکی در مبارزه با شته

حشرات سودمندی مانند کفشدوزک‌های شکارچی، بال توری‌ها، سوسک‌های نرم‌تن و زنبور پارازیتویید (زنبور انگلی) عوامل مهم برای کنترل جمعیت شته‌ها هستند.

در موارد آلودگی خفیف، از یک محلول صابون حشره‌کش نرم ساده یا محلول‌های مبتنی بر روغن‌های گیاهی، برای مثال روغن چریش (3 میلی‌لیتر بر لیتر)، استفاده کنید.

شته‌ها نیز به بیماری‌های قارچی زمانی که شرایط مطلوب باشد بسیار حساس و آسیب‌پذیر هستند. اسپری کردن آب بر روی گیاهان و درختان پسته تحت تأثیر قرارگرفته همچنین می‌تواند این آفت را برطرف کند.

سموم پیشنهادی برای مبارزه شیمیایی

شته درخت پسته نیازی به مبارزه شیمیایی ندارد اما در صورت نیاز می‌توان از سموم زیر برای سم‌پاشی شته پسته استفاده نمود:

• متاسیستوکس (اکسی دیمتون متیل) 1.5 لیتر در هزار لیتر آب
• پریمیکارب (پریمور) 0.7 لیتر در هزار لیتر آب
• دی کلرووس (ددواپ) 2 لیتر در هزار لیتر آب

راه‌های جلوگیری از شته زدگی درختان پسته

• تعداد زیادی از گونه‌های گیاهان مختلف را در اطراف زمین نگهداری کنید.
• از مالچ‌های انعکاسی برای دفع هجوم جمعیت‌های شته‌ها استفاده کنید.
• به‌طور مرتب بر زمین برای تشخیص بروز یک بیماری یا آفت و تعیین شدت آن‌ها، نظارت کنید.
• قسمت‌های آلوده درخت را حذف کنید.
• علف‌های هرز داخل و در اطراف مزرعه را بررسی کنید.
• بیش‌ازحد آبیاری و یا کود دهی را انجام ندهید.
• شاخه‌های درختانتان را هرس کنید.
• میزان استفاده از حشره‌کش‌ها را به‌منظور آسیب نرساندن به حشرات سودمند کنترل کنید.
• بقایای گیاهان را از زمین‌های کشت‌شده جمع‌آوری کنید و از زمین خارج کنید.

 سخن پایانی

شته یکی از رایج‌ترین آفات گیاهان است. جانوری کوچک که می‌تواند با سرعت زیادی تکثیر شود و تعداد زیادی از نوع خود را تولید کند.

شته ماده در صورت عدم حضور جنس نر، می‌تواند به‌تنهایی تولیدمثل کند و تعداد زیادی شته تولید کند. شته‌ها درواقع از شیره درختان تغذیه می‌کنند و مورچه‌ها هم از شیره به‌دست‌آمده از شته‌ها.

خوشبختانه تابه‌حال خسارت اقتصادی از وجود شته در درختان پسته اعلام نشده است.