آفات گوجه فرنگی و بیماری‌های آن

گوجه فرنگی خواص غذایی فراوان و کاربردهای زیادی در آشپزی دارد؛ اما کشاورزان برای رشد گوجه‌هایی سالم همیشه با چالش‌هایی روبرو هستند که یکی از این چالش‌ها آفات گوجه فرنگی هستند.

در پی آفات همیشه بیماری‌های مختلفی نیز پدیدار می‌شوند؛ این آفات و بیماری‌ها، از حشرات مخرب گرفته تا بیماری‌های قارچی، باکتریایی و ویروسی و… می‌توانند خسارات جدی به گوجه فرنگی وارد کنند و باعث کاهش عملکرد کشاورزان شوند.

در ادامه این مقاله، قصد داریم تا با معرفی و توضیح مختصر در مورد انواع آفات گوجه فرنگی و بیماری‌های این گیاه به شما کمک کنیم تا با این چالش‌ها و راه‌های مقابله با آن‌ها بیشتر آشنا شوید.

انواع آفات گوجه فرنگی

گوجه فرنگی با انواع مختلفی از آفات مواجه است که می‌توانند به‌سلامت و عملکرد این گیاه ضربه بزنند.

در زیر به برخی از رایج‌ترین آفات گوجه فرنگی اشاره می‌کنیم:

شته گوجه فرنگی

شته از شایع‌ترین آفات گوجه فرنگی است که به گیاه حمله کرده و سبب آسیب جدی به گیاه می‌شود.

 این آفت رنگ‌های مختلفی دارد و با ایجاد شیره یا همان عسلک حشرات دیگر را نیز به سمت این گیاه جذب می‌کند.

برای نابود کردن شته‌ها باید قسمت‌های آلوده گیاه را قطع کنید؛ همچنین می‌توانید از سموم برای از بین بردن این حشرات استفاده کنید؛ ازجمله این سموم می‌توان به حشره‌کش‌هایی مانند کنفیدور اشاره کرد.

مگس سفید گوجه فرنگی

سفیدبالک یا مگس سفید یکی از آفات گوجه فرنگی است که خود به‌تنهایی سبب خسارت زیادی به گیاه نمی‌شود؛ اما این گیاه به علت دارا بودن ویروس‌های خطرناک برای گوجه می‌تواند سبب ایجاد مشکل شود.

آبامکتین، دیازینون، کنفیدور و… از جمله سموم مناسب مگس سفید گوجه فرنگی هستند.

کرم گوجه فرنگی

گوجه فرنگی با انواع مختلفی از کرم‌ها مواجه است؛ در زیر به برخی از کرم‌های رایج گوجه فرنگی اشاره می‌کنیم:

کرم هلیوتیس یا کرم میوه گوجه فرنگی

کرم هلیوتیس یا کرم میوه گوجه فرنگی، یکی از آفات گوجه فرنگی است که می‌تواند به‌شدت به گیاه آسیب بزند.

این کرم که لاروی پروانه‌ی هلیوتیس است؛ از گوجه فرنگی نارس تغذیه می‌کند؛ اما در صورت نیاز از برگ و ساقه نیز استفاده می‌کند.

با ایجاد سوراخ بزرگی بر روی گوجه فرنگی، این کرم راه ورود باکتری‌ها و قارچ‌ها را باز می‌کند.

این سوراخ‌ها معمولاً پر از فضولات این کرم هستند که می‌تواند باعث پوسیدگی گوجه فرنگی شود.

پوسیدگی ناشی از کرم هلیوتیس باعث کاهش کیفیت میوه و کاهش عملکرد کلی گیاه می‌شود.

برای مقابله با این کرم، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند استفاده از حشره‌کش‌ها، کنترل بیولوژیک و روش‌های کشاورزی پایدار استفاده کرد؛ همچنین برنامه‌ریزی دقیق و مراقبت منظم از مزرعه، می‌تواند به کاهش خطر بروز این کرم کمک کند.

کرم برگخوار گوجه فرنگی

 این کرم‌ها که لاروهای پروانه‌ی بامبکس هستند با خوردن برگ‌های گوجه فرنگی، به گیاه آسیب می‌زنند. کرم برگخوار گوجه فرنگی که لاروهای پروانه‌ی بامبکس هستند یکی دیگر از آفات گوجه فرنگی است که می‌تواند به‌شدت به گیاه آسیب بزند.

این کرم‌ها با نوارهای زردرنگ بر روی بدنشان شناخته می‌شوند و با خوردن برگ‌های گوجه فرنگی، آن‌ها را به شکل پنجره‌ای درمی‌آورند یعنی فقط بافت سبزرنگ برگ را می‌خورند و بافت شفاف برگ را باقی می‌گذارند.

اگر تعداد این کرم‌ها زیاد باشد، به برگ‌ها اکتفا نمی‌کنند و به خود میوه‌های گوجه فرنگی نیز آسیب می‌زنند.

کرم سبز گوجه فرنگی

کرم سبز همان لاروهای پروانه‌ی نوک‌تیز هستند با خوردن برگ‌ها و میوه‌های گوجه فرنگی به گیاه آسیب می‌زنند.

کرم ساقه‌خوار گوجه فرنگی

این کرم‌ها لاروهای پروانه‌ی ساقه‌خوار هستند و با حفر راه در ساقه‌های گوجه فرنگی و خوردن از داخل آن‌ها به گیاه آسیب می‌زنند.

کرم ساقه‌خوار گوجه فرنگی که گاهی اوقات به‌عنوان کرم طوقه ‌بر نیز شناخته می‌شود؛ یکی از شایع‌ترین آفات گوجه فرنگی است و می‌تواند به‌شدت به گیاه آسیب بزند.

این کرم‌ها بیشتر در اوایل بهار به گیاه حمله و از قسمت‌های هوایی آن تغذیه می‌کنند.

کرم‌های ساقه خوار با حفر راه در ساقه‌های گوجه فرنگی و خوردن از داخل آن‌ها، به گیاه آسیب می‌زنند. کرم‌‌ها معمولاً از محل طوقه، یعنی قسمتی از گیاه که‌برگ‌ها و شاخه‌ها از آن خارج می‌شوند تغذیه می‌کنند. این عمل باعث قطع گیاه شده و درنتیجه مرگ آن می‌شود.

بهترین سم برای کرم گوجه فرنگی

برای از بین بردن کرم گوجه فرنگی بهترین سم استفاده از حشره‌کش‌هایی بر پایه BT (حشره‌کش بیولوژیک) است.

ازجمله این حشره‌کش‌ها می‌توان به حشره‌کش‌های اسپینوساد، روبین و… اشاره کرد.

برای پیشگیری از به وجود آمدن انواع کرم‌ها راه‌های متفاوتی وجود دارد که بستگی به نوع کرم گوجه فرنگی دارد؛ برای مثال برای جلوگیری از کرم هلیوتیکس یا همان کرم میوه می‌توانید از تله‌های فرمونی و برای دور کردن کرم‌های برگخوار از تله‌های نوری استفاده کنید.

انواع بیماری‌های گوجه فرنگی

پس از آفات گوجه فرنگی قارچ‌ها عامل اصلی بیماری‌های‌ گوجه فرنگی هستند که در ادامه به برخی از این بیماری‌ها خواهیم پرداخت:

انواع قارچ‌های گوجه فرنگی

گوجه فرنگی با انواع مختلفی از بیماری‌های قارچی مواجه است که سبب آسیب و خسارات زیادی به مزارع گوجه فرنگی می‌شوند.

 در زیر به برخی از بیماری‌های قارچی رایج گوجه فرنگی اشاره می‌کنیم:

پژمردگی فوزاریومی

این بیماری قارچی براثر عامل بیماری قارچ Fusarium oxysprom ایجاد می‌شود و باعث پژمردگی و خشک شدن گیاه می‌شود.

از علائم اولیه آن پژمردگی و خشک شدن برگ‌های پایینی گیاه است که باعث کوتوله شدن گیاه و عدم رشد گیاه گوجه فرنگی و گاهی سبب زرد شدن ساقه و دم برگ در یک‌طرف گیاه می‌شود.

توجه داشته باشید که بهترین راه پیشگیری از این بیماری کاشت بذرهای مقام گوجه فرنگی است.

کپک پودری

اگر روی ساقه‌ها و برگ‌های گوجه فرنگی پودرهای سفیدرنگی را مشاهده کردید به احتمال زیاد گیاه شما دچار بیماری کپک پودری شده است.

عامل بیماری کپک پودری نوعی قارچ است که در اثر رطوبت زیاد به وجود می‌آید؛ برای جلوگیری از این بیماری بهتر است گیاه خود را با محلولی حاوی گوگرد سمپاشی کنید.

لکه برگی سپتوریا

این بیماری باعث ایجاد لکه‌های کوچک و تیره رنگ بر روی برگ‌های گوجه فرنگی می‌شود.

در شرایط رطوبت بالا، این بیماری به‌سرعت گسترش می‌یابد.

پژمردگی ورتیسیلیومی

ورتیسیلیومی باعث پژمردگی و خشک شدن گیاه می‌شود و علائم اولیه آن شامل خشک شدن برگ‌های پایینی گیاه است.

بهترین قارچ کش گوجه فرنگی

برای مقابله با این بیماری‌ها، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند استفاده از قارچ‌کش‌ها بهره برد.

بهترین قارچ کش برای مقابله با بیماری‌های گوجه فرنگی استفاده از قارچ کش اکسی کلرور مس، مانکوزب و… است.

بیماری صورت گربه‌ای (پوسیدگی گلگاه)

صورت گربه‌ای شدن گوجه فرنگی یک بیماری ویروسی، قارچی و باکتریایی نیست، بلکه یک نوع اختلال فیزیولوژیکی ناشی از کمبود کلسیم است که در اثر به یکباره پایین آمدن دمای هوا در طول گلدهی و میوه‌دهی از رشد کامل گیاه جلوگیری می‌کند.

هنگامی‌که گیاه دچار این بیماری می‌شود؛ در انتهای میوه فرورفتگی‌هایی ایجاد می‌شود که شکل میوه را شبیه به گربه می‌کند.

پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی

عوامل زیادی سبب پوسیدگی گوجه فرنگی و ساقه آن می‌شوند که از آن جمله می‌توان به باکتری‌ها، قارچ‌ها، رطوبت زیاد و… اشاره کرد.

پوسیدگی ساقه گوجه فرنگی بیشتر در اثر عفونت‌های قارچی که در شرایط مرطوب به وجود می‌آیند رشد می‌کند.

بهتر است گیاه شما به قارچ‌ها آلوده نشود؛ زیرا درمان گیاه در این شرایط مشکل‌ساز است و اغلب غیرممکن.

علت سوختگی برگ گوجه فرنگی

سوختگی برگ‌های گوجه فرنگی می‌تواند به دلیل چندین عامل رخ دهد.

در زیر به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:

سوختگی خورشیدی

اگر گوجه فرنگی در معرض نور مستقیم و شدید خورشید قرار گیرد؛ ممکن است برگ‌ها سوختگی خورشیدی بگیرند.

این سوختگی‌ها معمولاً به‌صورت لکه‌های خشک و قهوه‌ای‌رنگ بر روی برگ‌ها ظاهر می‌شوند.

کمبود آب و خشکی

اگر گوجه فرنگی به‌اندازه کافی آب نگیرد، ممکن است برگ‌ها خشک شوند و بسوزند.

این علائم معمولاً با پژمردگی و خشک شدن برگ‌ها شروع می‌شود.

کمبود عناصر غذایی

کمبود برخی از عناصر غذایی مهم مانند کلسیم، منیزیم یا پتاسیم باعث سوختگی برگ‌های گوجه فرنگی می‌شود و علائم اولیه آن تغییر رنگ و خشک شدن برگ‌ها است.

بیماری‌ها و آفات

برخی از بیماری‌ها و آفات گوجه فرنگی می‌توانند باعث سوختگی برگ‌های گوجه فرنگی شوند؛ برای مثال بیماری لکه برگی سپتوریا و بیماری میلدیو سفید می‌توانند باعث خشک شدن و سوختگی برگ‌ها شوند.

برای مقابله با این مشکلات، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند آبیاری مناسب، تأمین عناصر غذایی موردنیاز گیاه، کنترل بیماری‌ها و آفات و محافظت از گیاه در برابر نور شدید خورشید استفاده کرد؛ همچنین برنامه‌ریزی دقیق و مراقبت منظم از مزرعه می‌تواند به کاهش خطر بروز این مشکلات کمک کند.

علت سیاه شدن ساقه گوجه فرنگی

سیاه شدن ساقه گوجه فرنگی علل مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به شانکر باکتریایی گوجه فرنگی اشاره کرد؛ این بیماری از خانواده باکتری‌هاست که سبب این بیماری و باعث سیاه و قهوه‌ای شدن ساقه گیاه می‌شود.

این نشانه در اثر سم تولیدشده توسط شانکر باکتریایی است و سبب از بین رفتن رگبرگ‌های گیاه و قهوه‌ای شدن برگ می‌شود.

برای پیشگیری از به وجود آمدن این عارضه بهتر است؛ سعی کنید تا میزان رطوبت را کاهش دهید که این به آبیاری شما بستگی دارد.

علت خشک شدن برگ گوجه فرنگی

خشک شدن برگ‌های گوجه فرنگی می‌تواند به دلیل چندین عامل از جمله آبیاری نامناسب، کمبود مواد غذایی، استرس دمایی، هوای گرم، آفات و بیماری‌ها رخ دهد:

آبیاری نامناسب

آبیاری بیش‌ازحد یا کمتر از حد می‌تواند باعث خشک شدن برگ‌های گوجه فرنگی شود.

آبیاری بیش‌ازحد می‌تواند باعث فساد ریشه‌ها و آبیاری کم باعث خشکی گیاه می‌شود.

کمبود مواد غذایی

کمبود عناصر غذایی مهم مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و دیگر مواد معدنی باعث خشک شدن برگ‌های گوجه فرنگی می‌شود.

این مشکل با استفاده از کودهای مناسب حل می‌شود.

استرس دمایی و هوای گرم

دماهای بسیار بالا یا پایین باعث استرس در گیاه و منجر به خشک شدن برگ‌ها می‌شود؛ همچنین هوای بسیار گرم و خشک نیز سبب به وجود آمدن این عارضه می‌شود.

آفات و بیماری‌ها

برخی از بیماری‌ها و آفات گوجه فرنگی نیز می‌توانند این مشکل را به وجود بیاورند؛ مانند بیماری‌های قارچی مانند پژمردگی فوزاریومی و پژمردگی ورتیسیلیومی

بهترین زمان سمپاشی گوجه فرنگی

بهترین زمان برای سمپاشی برای از بین بردن آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی در طول فصل رشد و متناسب با نوع آفت یا بیماری و زمانی که هوا خنک است و گیاه برگ زیادی ندارد؛ ازاین‌رو در این زمان، استفاده از سموم کمتر و اثربخشی سم بیشتر خواهد بود.

در این زمان‌ها به علت پایین بودن رطوبت خاک خطر جذب سم توسط خاک و آلودگی آب زیرزمینی کمتر است.

بهتر است سمپاشی را در اوایل صبح یا عصر انجام دهید، زمانی که هوا خنک است؛ زیرا در این زمان‌ها احتمال تبخیر سریع سم کمتر است و سم بهتر روی گیاهان توزیع می‌شود.

از سمپاشی در زمان بارندگی یا باد شدید پرهیز کنید؛ بارندگی می‌تواند سم را از روی گیاهان شستشو دهد و باد موجب پخش شدن سم می‌شود که این دو سبب کاهش اثربخشی سم می‌شود.

سخن پایانی

در این مقاله، به بررسی انواع بیماری‌ها و آفات گوجه فرنگی که می‌توانند به این گیاه آسیب برسانند پرداختیم.

از آفاتی که‌برگ، ساقه و میوه گوجه فرنگی را تهدید می‌کنند، گرفته تا بیماری‌های قارچی و ویروسی که باعث از بین رفتن کل مزرعه می‌شوند؛ همچنین راه‌های مقابله با این آفات و بیماری‌ها از جمله استفاده از سموم و… را موردبررسی قراردادیم.

امیدواریم که با خواندن این مقاله، دید بازتری نسبت به آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی پیداکرده باشید و بتوانید با استفاده از این اطلاعات، محصولات سالم و باکیفیتی را پرورش دهید.

جهت اطلاعات بیشتر در مورد آفات و بیماری‌های انواع گیاهان و میوه‌ها می‌توانید به دسته بندی آفات و بیماری‌های گیاهان مراجعه کنید.

از اینکه وقت گذاشتید و این مقاله را در سایت پسته رفسنجان مطالعه کردید، سپاسگزاریم؛ امیدواریم که این اطلاعات برای شما مفید بوده باشد.

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه