هرس درختان انجیر

هرس، قطع قسمت‌هایی از درخت است که در برگیرنده‌ی دانش و هنر باغبانی، به‌منظور کنترل رشد و میوه‌دهی بهینه می‌باشد. هرس درخت انجیر می‌تواند به حداکثر رساندن محصول انجیر کمک کند، اندازه درخت را کاهش دهد یا فقط شکل آن را زیبا نگه‌دارد.

درنتیجه مهم است که هرس درختان انجیر خود را به روش صحیح انجام دهید. در اینجا ما تمام آنچه که باید درمورد هرس درخت انجیر بدانید، بررسی می‌کنیم.

چرا درخت انجیر خود را باید هرس کنید؟

در طبیعت، درختان انجیر می‌توانند به ارتفاع 6 تا 9 متر، با سرعت ثابت 30 سانتی‌متر در سال، رشد کنند.

بنابراین با هرس علاوه بر اینکه شکل درختان را خوب و مناسب نگه می‌دارید، شاخه‌های جدید را تشویق می‌کنید تا رشد کنند و تولید میوه را تحریک کنند. اگر درخت به حال خود رها شود، به جای تولید انجیر باکیفیت، انرژی بیشتری برای رشد برگ‌ها صرف می‌کند.

هرس درخت انجیر همچنین به شما این امکان را می‌دهد تا سلامت درخت خود را بررسی کنید و با کوتاه کردن قسمت‌های آسیب‌دیده قبل از تبدیل شدن به یک مشکل بزرگ، آن‌ها را حذف کنید.

هرس درختان انجیر چه اهمیتی دارد؟

اگر درخت انجیر هر سال هرس نشود، شاخه‌های جانبی بارده، رشد ضعیفی داشته که منجر تولید میوه‌هایی ریز و نامرغوب خواهند شد. بنابراین با هرس، شاخه‌‌های ضعیف حذف و شاخه‌های قوی حفظ خواهند شد.

بر این اساس هرس درختان انجیر سبب می‌شود، تا آب و موادغذایى به طور یکنواخت به اندام‌هاى گیاه رسیده و همه شاخه‌ها از نور و هوا به طور یکسان بهره‌مند گردند. در نتیجه گل‌‌ها درشت و میوه‌ها مرغوب خواهند شد.

اهداف هرس درخت انجیر

هرس در درختان انجیر جهت افزایش کیفیت محصول، هدف‌هایی را دنبال می‌کند که عبارتند از:

• هرس درخت انجیر برای تحریک جوانه‌ها جهت ایجاد شاخه‌های سال جاری، با قدرت مناسب مؤثر است.
• کیفیت میوه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد به طوری که صفاتی از میوه مانند اندازه، شکفتگی، رنگ، وزن و غیره همگی با نوع و شدت هرس قابل تغییر است.
• بین رطوبت خاک و نقاط نیازمند آن در قسمت هوایی درخت تناسب برقرار می‌کند.
• ایجاد تعادل بین رشد رویشی و میزان تولید محصول
• ایجاد شرایط مناسب جهت ورود نور و هوا به داخل تاج درخت

اثرات مفید هرس درخت انجیر

علاوه بر اهدافی که هرس درختان انجیر دنبال می‌کنند، دارای اثرات و فواید مفیدی هستند، که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

هرس شاخه‌های مزاحم

گاهى شاخه‌ها آن قدر به یکدیگر نزدیکند که هر یک مزاحم دیگرى است و روی یکدیگر سایه‌اندازی دارند، در نتیجه مانع دستیابی نور و هوا به شاخه‌های دیگر می‌شوند، بنابراین یکى از آن‌ها را بایستی حذف کرد.

شاخه‌های مزاحم درخت انجیر باید هرس شوند چون‌که در اثر سنگینی یا وزش باد در تماس با هم قرار می‌گیرند، در نتیجه با توجه به سستی پوست شاخه‌ها، محل‌های تماس، زخم می‌شوند. بنابراین با ایجاد خراش و لهیدگی، ورود عوامل بیماری‌زا تسهیل، و با از دست‌دادن رطوبت، ناحیه آسیب دیده شاخه، ضعیف خواهد شد.

حذف شاخه‌های آفت‌زده

شاخه‌هاى آفت‌زده که کانون حمله آفات انجیر هستند در اولویت هرس قرار می‌گیرند، تا مصرف سموم به حداقل برسد.

هرس شاخه‌های ضعیف

شاخه‌های ضعیف که به‌طور معمول در سال گذشته در موقعیت مکانی نامطلوب نور و هوا قرار داشتند، در صورتی که همچنان در موقعیت مکانی نامناسب قرار داشته باشند، حذف می‌شوند.

شاخه‌های ضعیف درخت انجیر به‌طور معمول میوه‌دهی ضعیفی خواهند داشت و در صورتی‌که هرس نشوند فقط مصرف کننده مواد غذایی و آب خواهند بود و به‌دلیل کمبود نور، سهمی در فتوسنتز ندارند.

انواع هرس در درختان انجیر

هرس درخت انجیر شامل دو نوع هرس زمستانه و هرس سبز است که هر کدام را به طور جداگانه توضیح می‌دهیم.

هرس زمستانه

هرس زمستانه در فصل زمستان هنگام استراحت و خواب گیاه انجام می‌شود که به هرس سیاه و خشک هم معروف است.

هرس زمستانه درخت انجیر دو نوع است، که عبارتند از: هرس شاخه‌های کوتاه یکساله و هرس سربرداری شاخه، که در نواحی انجیرکاری انجام می‌شود.

هرس شاخه‌های کوتاه یکساله

هرس شاخه‌های کوتاه جانبی یکساله که به اصطلاح محلی پنجه‌شکنی می‌گویند، برای افزایش کیفیت میوه ضروری است. یکی از معیارهای ارزیابی قدرت شاخه کوتاه جانبی، ضخامت شاخه است.

هرس پنجه‌شکنی به سه دسته سبک، متوسط و شدید تفکیک می‌شود. در هرس سبک، متوسط و شدید هر شاخه انجیر، به‌ترتیب سه، دو و یک شاخه کوتاه جانبی یکساله حفظ و دیگر شاخه‌ها که ضعیف هستند هرس می‌شوند.

هرس سربرداری شاخه

هرس سربرداری شاخه، معمولا در مناطق انجیرکاری شهرستان داراب انجام می‌شود، اما در سایر مناطق استان فارس معمول نیست.

هرس سبز یا هرس تابستانه

هرس سبز پس از پایان عملیات گرده‌افشانی در تیرماه انجام می‌شود. هرس سبز شامل حذف پاجوش، جوانه‌برداری و یا سربرداری انتهای شاخه سال جاری می‌باشد.

میزان هرس سبز انتهای شاخه سال جاری با توجه به میزان بارندگی، شرایط کشت آبی یا دیم، قدرت و سن درخت متفاوت است.

با هرس سبز گل‌هایی که توسط زنبور، گرده‌افشانی نکرده‌اند و یا آن‌هایی که میوه دیررس و بی‌کیفیت تولید می‌کنند، حذف خواهند شد.

نحوه هرس انجیر

برای بهترین نتیجه، موقعی که درخت انجیرتان نیاز به هرس دارد، این دستورالعمل‌های ساده را دنبال کنید:

• هنگام هرس در بهار، مطمئن شوید که مقدار زیادی از شاخه‌ها را هرس نکنید. ترجیحاً، شاخه‌های فشرده‌تر را با میوه‌های کوچک در نوک آن‌ها، حفظ کنید.
• درختان انجیر تمایل به ایجاد شاخه‌ها و شاخساره‌های بلند دارند. در نتیجه نیاز دارند که به شدت هرس شوند. شاخه‌ها را به طول 5 تا 8 سانتی‌متر و شاخه‌های جوان‌تر را به طول 2/5 سانتی‌متر برش دهید.
• هنگام هرس درخت انجیر در اوایل بهار، روش کلی این است، که شاخه‌ها را بدون هرس رها کنید یا آن‌ها را با سخت‌گیری هرس کنید. همیشه تعداد زیادی از شاخه‌های جدید را هرس نشده نگه‌دارید.
• برای تشویق به انشعابات بیشتر شاخه‌ها، به جای ایجاد شاخه‌های بلندتر، از اوایل تابستان تا اواسط تابستان، نوک شاخه‌های جدید را به محض اینکه پنج برگی شدند، هرس کنید.

بهترین زمان هرس درخت انجیر

زمان اصلی هرس درخت انجیر در اوایل تا اواسط بهار، پس از آخرین یخبندان سخت و در اوایل تا اواسط تابستان است، که می‌توانید آن‌ها را کمی کوتاه کنید.

همچنین آن‌ها را باید در زمستان به سرعت هرس کنید تا شاخه های مرده، بیمار یا متقاطع را جدا کنید.

در ادامه به هرس درختان انجیر در فصول مختلف بهار، تابستان و زمستان می‌پردازیم. برای اطلاعات بیشتر لطفا با ما همراه باشید.

هرس درخت انجیر در بهار

هرس درخت انجیر را مانند هرس درخت انار پس از رفع خطر یخبندان طولانی و سخت، اما قبل از شروع رشد جدید در بهار شروع کنید:

• شاخه‌های آسیب‌دیده، متقاطع یا ضعیف در اثر یخ‌زدگی را، تا جایی که 2/5 سانتی‌متر از شاخه‌ باقی بماند، هرس کنید تا رشد شاخه‌های جایگزین بهتر شود. هدف، حفظ شاخه‌ها با میوه‌های کوچک در نوک آن‌ها می‌باشد.
• در درختان بالغ، برای تشویق رشد شاخه‌های جایگزین، یک یا دو شاخه بیش از حد بلند و برهنه را تا 5 تا 8 سانتی‌متر هرس کنید.
• اگر نمی‌خواهید شاخه‌های جایگزین رشد کنند، به این دلیل که خیلی شلوغ یا نامناسب هستند، آن‌ها را به طور کامل حذف کنید.

هرس درخت انجیر در تابستان

بهترین زمان برای هرس تابستانی اوایل تابستان یعنی تیر ماه است زیرا به درخت فرصت می‌دهد تا میوه‌های سال بعد قبل از سرد شدن هوا تشکیل شوند.

• در اوایل تابستان، نوک شاخه‌های جوان را چنان قطع کنید که 5 برگ در آن‌ها باقی بمانند، این هرس فرآیند تشکیل میوه جنینی نهفته در بغل برگ‌ها را، تحریک خواهد کرد.
• هرس شاخه‌های جدید را تا اواسط تابستان ادامه دهید، به این دلیل که اگر بعد از اواسط تابستان هرس کنید، جنین میوه‌ها تشکیل نخواهد شد. بنابراین در سال بعد نیز میوه انجیر تولید نخواهد شد.

هرس درخت انجیر در زمستان

بهترین زمان برای هرس درخت انجیر در زمستان مانند درخت هلو و شلیل هنگامی است که درخت در خواب است. معمولا در اواخر زمستان، در یک روز خشک و بدون یخبندان انجام می‌شود.

• هرس در زمستان به منظور حذف شاخه‌های آسیب دیده، ضعیف، بیمار یا متقاطع است تا یک فضای باز و دلپذیر برای درخت ایجاد کند.
• این شاخه‌ها را تا حدود 2/5 سانتی‌متر از تنه هرس کنید تا شاخه‌های سالم جدید رشد کنند و سعی کنید از جدا کردن شاخه‌ها با میوه (انجیرهای ریز) در انتهای آن خودداری کنید.
• شاخه‌های شلوغ را می‌توان به طور کامل حذف کرد.

تربیت درخت انجیر

هرس به منظور تربیت درخت انجیر به دو صورت بادبزنی و بوته‌ای انجام می‌شود. برای آشنایی با هرس درخت انجیر به منظور تربیت با ما همراه باشید.

تربیت انجیر به روش بادبزنی

در این روش باید از قبل از کاشت درخت انجیر در زمین اصلی، نسبت به تربیت و آموزش آن اقدام کنید.

قبل از کاشت درخت نسبت به سیم‌کشی با سیم‌هایی با 30 سانتی‌متر فاصله از همدیگر و نصب ترکه و چوب‌هایی به عنوان قیم به صورت مورب و بادبزنی روی سیم‌ها اقدام کنید. نهال انجیر ریشه‌دار را در اواخر پاییز و یا در طول زمستان و حدود یک ماه قبل از باز شدن جوانه‌ها، در وسط آرایش بادبزنی قیم‌ها کاشت نموده و در یک برش زاویه‌دار آن را تا 40 سانتی‌متری سطح خاک قطع کنید.

تابستان اول: در طول این فصل با رشد مداوم شاخه‌ها، دو شاخه قوی و نزدیک به همدیگر را انتخاب و به عنوان دو بازوی اصلی درخت به قیم‌های چوبی وصل کنید و گره بزنید. هر شاخه دیگر پایین‌تر از دو بازو را قطع کنید.

زمستان دوم: طول بازوهای انتخاب شده را در اواخر زمستان و قبل از باز شدن جوانه‌ها در یک برش زاویه‌دار به حدود نصف برسانید و در صورت لزوم محل گره را تغییر و تعداد آن را افزایش دهید.

بهار و تابستان سوم: در طول این فصل رشد سعی بر پر کردن فضاهای خالی بادبزن و گره زدن شاخه‌های سرگردان است. شاخه‌هایی که رو به دیوار هستند را یا کاملا قطع کنید و یا فقط زائده‌ای برای جوانه‌زدن از آن‌ها باقی بگذارید. شاخه‌هایی که روی همدیگر افتاده‌اند تا باقی ماندن 4 برگ هرس کنید.

تربیت انجیر با هرس بوته‌ای

در سال اول قلمه به تنهایی و یا قلمه ریشه‌دار درون گلدان اقدام به کاشت می‌گردد. در صورتی‌که ازدیاد با قلمه است حدود یک سال رشد به تعویق می‌افتد.

 در زمستان اول پس از اینکه نهال جوان، رشدی حدود 60 سانتی‌متر پیدا نمود، در یک هرس ارتفاع آن را به 30 سانتی‌متر بالای سطح خاک با 4 جوانه در زیر آن می‌رسانند و درخت به صورت چهار شاخه شروع به رشد می‌نماید.

هرس تربیت به صورت بوته‌ای در مناطق سردسیر و گرمسیر با همدیگر متفاوت بوده است.

 در مناطق گرمسیر برای جلوگیری از صدمه پوست شاخه‌های جوان در اثر تابش نور خورشید، به درخت اجازه رشد بیشتری در شاخه‌های عمودی داده می‌شود و به اصطلاح درخت را پرپشت‌تر تربیت می‌کنند.

در مناطق سردسیر کلیه شاخه‌های سرما زده و خشک و درهم رفته قطع می‌گردد و درخت به صورت باز تربیت می‌شود. کلیه شاخه‌های لخت برای تحریک هر چه بیشتر به رشد در تابستان آینده تا باقی ماندن یک جوانه قطع می‌گردند. هرس تابستانه نیز در آن‌ها معمول است و کلیه شاخه‌های جانبی جدید به گونه‌ای قطع می‌گردند که فقط 5 تا 6 برگ در آن‌ها باقی بماند.

هرس درختان انجیر مسن به چه صورت انجام می‌شود؟

اگر درخت شما مسن‌ باشد، می‌توانید آن را هرس کنید، اما توجه داشته باشید که ممکن است سال بعد میوه زیادی به دست نیاورید.

شاخه‌های مسنی را که بیش از حد بزرگ شده‌‎اند تا حدود 5 تا 8 سانتی‌متر هرس کنید تا به طور سالم رشد کنند. هر گونه شاخه‌های بیش از حد شلوغ در مرکز درخت را می‌توان به طور کامل حذف کرد.

هرس درخت انجیر در شرایط دیم

حذف کامل شاخه‌های جانبی یکساله در شرایط دیم همراه با هرس سربرداری زمستانه، در افزایش رشد طولی شاخه سال جاری مؤثر است.

برای حفظ شادابی و سلامت درختان انجیر در شرایط دیم، هرس شدید زمستانه شاخه‌ها، همراه با هرس سربرداری و سبز مناسب‌ترین هرس برای پایداری برگ‌ها است.

هرس شدید زمستانه شاخه‌ها در نتیجه موجب افزایش وزن میوه‌ها در درخت می‌شود. با هرس سبک زمستانه شاخه‌ها، عملکرد گیاه کاهش می‌یابد، بنابراین در اجرای عملیات هرس انجیر در شرایط دیم بایستی دقت شود.

ابزارهای هرس

قیچی‌ها: برای هرس بوته‌های انجیر می‌توانید از قیچی دستی استفاده کنید. همچنین برای درختان بلندتر، باید از قیچی‌های دسته بلند استفاده کنید.

اره: اگر درخت انجیر شما خیلی بزرگ‌تر و بالغ‌تر است، برای هرس شاخه‌های ضخیم‌تر به اره هرس نیاز دارید.

شما می‌توانید به وب سایت پسته رفسنجان مراجعه کنید و تمام ابزار و وسیله‌هایی که برای انجام هرس نیاز دارید تهیه کنید.

موقع هرس درخت انجیر چه نکات ایمنی باید رعایت شود؟

تمیز کردن تمام تجهیزات: برای جلوگیری از گسترش بیماری، ضدعفونی کردن وسایل هرس بسیار مهم است. می‌توانید این کار را با یک پارچه تمیز آغشته به ماده ضدعفونی کننده یا الکل انجام دهید.

استفاده از دستکش باغبانی: شیره درخت انجیر می‌تواند پوست شما را تحریک کند، بنابراین باید حتما از دستکش هنگام هرس استفاده کنید. بهتر است هرس را از پایین درخت شروع کنید و به سمت بالا بروید، که احتمال چکیدن شیره روی دست شما کمتر شود.

در ادامه به سوالات متداولی که ممکن است باغدارن در مورد هرس درخت انجیر به آن‌ها برخورد کنند، پاسخ داده شده است.

صحبت پایانی

برای حفظ سلامتی درخت و افزایش عملکرد و کیفیت میوه‌ انجیر هرس درخت ضروری است. هرس درخت انجیر در زمان‌های مختلف از سال انجام می‌گیرد که بهترین زمان هرس، در اوایل بهار و اوایل تابستان می‌باشد. به طور کلی معمولا دو نوع هرس سبز و هرس زمستانه برای انجیر انجام می‌شود که بسته به اینکه چه شاخه‌هایی باید حذف شوند تا میوه سالم و باکیفیتی را تولید کنند، متفاوت هستند.

با مراجعه به وبلاگ پسته رفسنجان، اطلاعات بیشتری در مورد هرس درختان مختلفی را که ممکن است نیاز داشته باشید، می‌توانید مطالعه بفرمایید.

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه