درخت انگور، با توجه به میوهای که تولید میکند، یکی از محبوبترین و مهمترین گیاهانی است که در سراسر جهان کشت میشود.
انگور که در بسیاری از فرهنگها نقش مهمی دارد؛ نه تنها بهعنوان میوه خام مصرف میشود، بلکه برای تولید آبغوره، کشمش، سرکه و آبمیوه و … نیز استفاده میشود.
فرآیند کاشت درخت انگور شامل انتخاب نوع مناسب انگور، تعیین محل مناسب برای کاشت، استفاده از روشهای مناسب برای کاشت و مراقبت از درختان جوان تا زمانی که میوه دهنده شوند، میباشد.
در این مقاله، به بررسی جامع انواع روش کاشت درخت انگور خواهیم پرداخت و نکات مهمی را که باید در طول این فرآیند مد نظر داشت، بیان خواهیم کرد.
انواع روش کاشت درخت انگور
کاشت هر درختی به چندین روش امکانپذیر است؛ در زیر انواع روش کاشت درخت انگور را بهصورت کلی بیان میکنیم:
کاشت بذر
در این روش، بذرهای انگور در خاک کاشته میشوند و پس از مدتی جوانه میزنند؛ این روش به دلیل سادگی و هزینه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
به دلیل تنوع ژنتیکی بذرها و عدم تضمین گونه و صفات مورد نظر استفاده از این روش معمولاً در تولید انگورهای صنعتی کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
کاشت قلمه
در این روش، قلمههای بریده شده از شاخههای سالم و قوی درخت انگور در خاک کاشته میشوند و قلمهها پس از مدتی ریشهدار شده و رشد میکنند.
برای استفاده از این روش کاشت درخت انگور باید از قلمههایی که یکساله هستند، استفاده کنید.
این روش معمولاً در تولید انگورهای باغی و میوههای باکیفیت استفاده میشود؛ همچنین با استفاده از کاشت قلمه میتوان به دستهبندی صفات مورد نظر و انتخاب ارقام و گونههای خاص انگور پرداخت.
روش پیوند زدن
در این روش، یکگونه انگور با شاخه و ریشهای انتخاب میشود که مطابق با معیارهای مورد نظر است؛ سپس شاخه اصلی انگور قطع شده و شاخه مورد نظر (گونه اصلی یا پایه) با شاخه انتخابشده ( شاخه فرعی یا پیوندک) پیوند زده میشود.
این روش معمولاً برای تغییر گونه، ترمیم درختان آسیبدیده و ایجاد صفات خاص در انگور استفاده میشود.
پیوند شکمی، قاشی و اسکنه از پیوندهای رایج برای کاشت درخت انگور هستند.
برای آموزش بیشتر در مورد پیوند زدن میتوانید مقاله صفر تا صد پیوند درخت انگور را مطالعه کنید.
روش خوابانیدن
خوابانیدن یک روش کاشت درخت انگور است؛ در این روش شاخههای جوان و بلند را بدون قطع کردن از درخت روی زمین میخوابانند و روی آنها را با خاک میپوشانند.
بعد از چند ماه که شاخه زیرخاک باشد؛ جوانههای روی شاخه ریشه میزنند، و هر کدام از آنها میتوانند به عنوان یک نهال انگور کاشته شوند. سپس این شاخهها را به چند قسمت تقسیم کرده و میکارند.
بسته به طول شاخه اولیه، هر شاخه تا حدود 4 الی 5 نهال را میتواند تولید کند.
کشت بافت برای انگور
امروزه با استفاده از فناوریهای جدید میتوان از یک بخش گیاه (یک یا چند سلول، دانه گرده، برگ، جوانه، مریستم انتهایی و … ) یک گیاه کامل تولید کرد. این روش که کشت بافت نام دارد، دریچههای جدیدی از پیشرفت در کشاورزی، پزشکی و داروسازی پیش روی جهانیان باز کرده است.
از مزایای این روش میتوان به تولید انبوه و سریع یک رقم (ارقام جدید)، تولید گیاهان عاری از ویروس، یکنواختی ژنتیکی و … اشاره کرد.
برخی از کشاورزان از نهال های تولید شده از طریق کشت بافت جهت تکثیر گیاه انگور استفاده میکنند؛ در این روش گیاهان جدید سالم هستند و بیماری ندارند.
بهترین روش کاشت انگور
کاشت هر درختی بستگی به نوع درخت و شرایط محیطی منطقهای که قصد کاشت درخت در آن را دارید دارد؛ برای مثال انگور بی هسته از انواع انگور است که هسته ندارد پس نمیتوان آن را از طریق کاشت بذر انجام داد.
قلمه زدن و کاشت نهال از رایجترین روشهای کاشت درخت انگور بین کشاورزان هستند.
روش کاشت انگور در باغچه
استفاده از قلمههای بریده شده از شاخههای بالغ درخت انگور بهعنوان روش کاشت برتر در باغچه در نظر گرفته میشود.
برای مطالعه بیشتر در مورد کاشت انگور در مکان های مختلف مقاله ما در مورد کاشت انگور در فضای باز و باغچه را مطالعه کنید.
آماده سازی گیاه و محیط برای کاشت درخت انگور
پس از انتخاب روش کاشت درخت انگور نیاز است تا گیاه و و محیط را برای کاشت آماده کنید.
در ادامه به آماده سازی گیاه و محیط باتوجه به نوع انگور و مکان کاشت آن میپردازیم:
نوع انگور را انتخاب کنید
انواع خاصی از انگور در مناطق مختلف بهتر رشد می کنند.
انگور سه نوع کلی دارد:
انگور آمریکایی
انگور آمریکایی در مناطق گرم و آفتابی مانند مناطق مرکزی کالیفرنیا بهترین رشد را دارد.
اروپایی
انگور اروپایی در اروپا و مناطق شمالی ایالات متحده رایج است.
موسکادین
انگور مسکادین معمولاً در جنوب ایالات متحده یافت می شود.
نکات انتخاب نوع انگور
- در بین انواع عمومی انگور گونه های مختلفی برای انتخاب وجود دارد که هر کدام طعم، رنگ، بافت و اندازه خاص خود را دارند.
- گیاهانی را انتخاب کنید که سالم و قوی به نظر برسند و 1 ساله باشند.
- به دنبال گیاهانی بگردید که توزیع ریشه ای یکنواختی دارند و چوب تنه درخت آنها هم اندازه و متوازن است.
آماده کردن مکان مناسب
انگور گیاهی طولانی مدت است، که می توانند بین 50 تا 100 سال زنده بماند؛ بنابراین اطمینان حاصل کنید مکانی که انتخاب کرده اید یک مکان دائمی با فضای زیاد برای انگورهای آینده فراهم می کند.
انگور در مناطق شیب دار و تپه ای رشد می کند که زهکشی خوبی داشته و نور خورشید زیادی را دریافت کند.
در صورت امکان، انگورهای خود را در یک تپه با شیب ملایم رو به جنوب در منطقه ای بدون درختان دیگر و گیاهان بزرگ بکارید.
در مناطق سردسیر انگورها را در منطقه ای آفتابی و ترجیحاً رو به جنوب بکارید.
یک مکان رو به جنوب ممکن است از سرمازدگی انگور جلوگیری کند؛ همچنین از مناطق کم ارتفاع یا پایه شیب که در آن هوای سرد می تواند محصول را خراب کند، اجتناب کنید.
اگر در نیمکره جنوبی زندگی می کنید؛ دامنه های رو به شمال آفتابی تر هستند.
خاک را آماده کنید
انگور در مورد شرایط خاک کمی حساس است؛ بنابراین قبل از کاشت مطمئن شوید که خاک موجود برای کشت مناسب است.
از خاکی استفاده کنید که کمی صخره ای یا ماسه ای باشد و pH آن کاملاً بالاتر از 7 باشد.
در صورت لزوم خاک را اصلاح کنید تا زهکشی خوبی داشته باشد؛ زیرا ریشه های وارد شده به آب برای رشد انگورهای سالم سودمند نیستند.
اگرچه دور از انتظار به نظر می رسد؛ اما انگورها خاکی را که بیش از حد غنی از مواد مغذی باشد را دوست ندارند.
از خاک به شدت تغذیه شده خودداری کنید.
تهیه داربستی محکم برای درخت انگور
انگور همانطور که از نامش پیداست، گیاهی است که در امتداد یک ساختار نگهدارنده (داربست) به سمت بالا رشد می کند.
اگر انگور خود را در امتداد حصار یا سازه دیگری نمی کارید، یک داربست بسازید یا خریداری کنید تا در امتداد آن رشد کند؛
این داربست به طور معمول یک ساختار چوبی ساخته شده از تخته های درهم تنیده است که به انگورها اجازه می دهد تا اطراف آنها بپیچند و یک سیستم پشتیبانی محکم را فراهم می کند.
اگر بودجه یا توانایی خرید یا ساخت داربست را ندارید، چوب و سیم مشبک را می توانید خریداری کنید و به پایه های حصار متصل کنید تا یک توری خانگی آسان داشته باشید.
زمان کاشت را بدانید
انگور خود را یک روز بدون سرما در اواخر زمستان یا اوایل بهار بکارید.
برای اطلاع بیشتر میتوانید مقاله بهترین زمان کاشت نهال انگور را مطالعه کنید.
هرس نیز باید در سال های آینده اتفاق بیفتد.
قلمه های انگور خود را تهیه کنید
اگر از نوع قلمه زدن برای تکثیر استفاده میکنید؛ یک قلمه بزنید و آن را در مکان جدید کشت کنید.
برای استفاده از قلمه های خود مقطع کوچکی را مستقیماً از تاک که اخیراً هرس شده برش دهید.
اطمینان حاصل کنید که برش 3 گره دارد (گره ها به صورت برجستگی به نظر می رسند).
هنگام گرفتن قلمه، تا آنجا که ممکن است در حداکثر مکان ممکن بکارید تا شانس موفقیت بیشتری داشته باشید.
در پایین برش، یک زاویه قرار دهید؛ این برش باید در 45 درجه و 1/4 تا 1 اینچ بالاتر از گره باشد.
مراحل کاشت درخت انگور
اکنون که روش کاشت درخت انگور را انتخاب کردید و آماده شدهاید برای کاشت باید مراحل کاشت درخت انگور را هم بدانید.در زیر به مراحل کاشت درخت انگور میپردازیم.
انگور خود را در خاک مناسب بکارید
بسته به نوع انگوری که می کارید، فاصله برای هر گیاه متفاوت خواهد بود.
برای انگور آمریکایی و اروپایی، هر تاک را 1/8 تا 3 متر از یکدیگر بکارید.
انگور موسکادین به فضای بسیار بیشتری نیاز دارد و باید تقریباً 4/9 متر از یکدیگر کاشته شود.
- قلمه های ریشه دار را در یک حفره بکارید؛ جوانه بالایی باید درست بالای سطح خاک باشد.
- خاک را به دور قلمه های انگور تازه کاشته شده محکم فشار دهید.
- عمق کاشت انگور به سن و اندازه هر گیاه بستگی دارد.
- قلمه انگور را بالاتر از جوانه اول دفن نکنید، اما اطمینان حاصل کنید که ریشه ها کاملاً در خاک پوشانده شده اند.
گیاهان خود را آبیاری کنید
انگور آب سنگین یا باران را ترجیح نمی دهد؛ بنابراین پس از اولین آبیاری مقدار آبی را که به آنها می دهید به حداقل برسانید.
آب را نزدیک ریشه نگه دارید تا بیشتر آن جذب شود تا اینکه توسط خورشید تبخیر شود.
- اگر منطقه شما باران زیادی نمی بارد؛ مستقیماً در ریشه ها یک سیستم آبیاری قطره چکان تنظیم کنید تا انگورها مقدار کمی آب به طور منظم دریافت کنند.
- فقط به ناحیه ریشه آب بزنید. از خیس شدن شاخ و برگ انگور خودداری کنید. زیرا این امر می تواند بسیاری از بیماری های انگور را تشویق کند.
- آبیاری انگورهای جوان را در پاییز کاهش دهید. زیرا با این کار تنه درخت به محکم شدن تشویق شده و برای فصل زمستان آماده خواهد شد.
میوه های انگور را آراسته و مرتب کنید.
در سال اول انگور نباید اجازه تولید میوه کاملاً بالغ را داشته باشد؛ زیرا این میوه ها می توانند با وزن خود به انگور جوان آسیب برسانند.
همه میوه ها به جز انگورهایی که از شاخه منشعب می شوند را قطع کنید.
در سال های بعد 70 تا 80 درصد از رشد شاخههای جدید انگورهای قدیمی را هرس کنید.
درخت انگور را هرس کنید.
همیشه انگور را در حالت “خواب” هرس کنید؛ در غیر این صورت شیره آنها به بیرون ترشح می کند.
تراوش شیره باعث از دست دادن قدرت گیاه می شود؛ این کار معمولاً در اواخر زمستان انجام می شود که دیگر آنقدر سرد نیست که بتواند بیرون از آن یخ بزند.
- هرس درخت انگور در سال اول
برای سال اول هرس یکسان است؛ نکته اصلی ایجاد یک سیستم ریشه ای قوی و تنه مستقیم است.
شاخه اصلی را به یک چوب یا نرده ببندید و آن را به رشد مستقیم تشویق کنید؛ شاید در طول سال اول چندین بار آن را ببندید تا صاف بماند.
وقتی درخت انگور به بالای حصار رسید (این ممکن است در سالی باشد که شما قلمه ها را کاشته اید یا در بهار سال بعد باشد) یک یا دو اینچ از رشد انتهایی را حذف کنید تا انگور مجبور به شاخه زدن شود.
جوانه هایی را که پایین تر از تنه شروع به رشد می کنند را هرس کنید. این کار مدیریت انگور را بسیار ساده تر میکند.
- هرس درخت انگور از سال دوم به بعد
هنگامی که تنه به همان اندازه که می خواهید رسید و تنه های جانبی تشکیل شد؛ هر بهار قبل از شروع رشد درخت انگور را هرس کنید؛ بنابراین شاخه در حال رشد هوای کافی در اطراف خود دارد تا بیماری ها را کاهش دهد.
به یاد داشته باشید که میوه ها از سال دوم شروع به رشد می کنند.
هرس سنگین بهترین میوه را فراهم می کند و هرس سبک منجر به بازده زیادی از میوه های بی کیفیت می شود.
هرس بسیار سنگین باعث رشد بیش از حد برگ و میوه بسیار کم یا بدون میوه می شود.
اطراف درخت انگور مالچ پاشی کنید
پخش یک لایه مالچ (مقدار اندک) در اطراف گیاهان شما باعث تنظیم دمای خاک، نگهداری آب و کاهش علف های هرز می شود؛ برخلاف بسیاری از گیاهان مالچ زیاد در انگور می تواند خاک را بیش از حد خنک نگه دارد؛ درحالیکه ریشه انگور دوست دارد گرم باشد.
استفاده از سموم برای دفع آفات
درخت انگور نیز همچون سایر درختان در معرض خطر آفات است؛ ازجمله آفات درخت انگور میتوان به پروانه بید یا شب پره انگور و شته ها اشاره کرد.
اگرچه درخت انگور درخت مقاومی است؛ اما استفاده از سموم برای دفع آفات نیز لازم است برای شناخت بیشتر سموم انگور میتوانید به مقاله بهترین سم برای درخت انگور مراجعه کنید.
کفشدوزک ها یک مصرف کننده طبیعی شته هستند و به انگورهای شما آسیب نمی رسانند.
برای دور نگه داشتن آفات، علف های هرز را به صورت دستی به طور مرتب حذف کنید.
انگورها را در تور نگه دارید تا از دسترس پرندگان به دور باشند.
انگور خود را در صورت مناسب بودن برداشت کنید
میوه های قوی و خوراکی احتمالاً بین 1 تا 3 سال ظاهر نمی شوند؛ وقتی ظاهر شد با چیدن چند انگور از مناطق مختلف و چشیدن آنها میزان رسیدن آن را آزمایش کنید.
اگر انگور شیرین است؛ برای چیدن و برداشت آن آماده شوید.
برای برداشت انگور ابتدا خوشه های کامل را با قیچی هرس از روی درخت جدا کنید؛ سپس خوشه ها را با احتیاط حمل کنید و انگورهای نامطلوب و ناسالم را از بین ببرید و در آخر به محض چیدن آنها را خنک کنید.
نکات
- انگور پس از چیدن دیگر به رسیده شدن ادامه نمیدهد؛ بنابراین مطمئن شوید که آنها را زودتر از موعد برداشت نکنید.
- رنگ و اندازه لزوماً نشانه خوبی از میوه رسیده نیست؛ میوه را فقط بعد از چشیدن آن که مطمئن شدید آماده برداشت است، بچینید.
- جهت نگهداری و ذخیره انگور، آن را در یخچال و در دمای ثابت نگهداری کنید؛ خوشه های انگور را به آرامی با پلاستیک بپوشانید تا از دست دادن رطوبت کاهش یابد. بیشتر انگورها می توانند تا یک یا دو هفته در یخچال نگهداری شوند.
فصل کاشت درخت انگور
فصل کاشت بذر انگور معمولاً در بهار و اوایل فصل تابستان است؛ در این فصل، شرایط آب و هوایی و حرارت مناسب برای جوانهزنی بذرها و رشد انگورها وجود دارد.
بذرهای انگور میتوانند در دمای خاک حدود 15-20 درجه سانتیگراد جوانه بزنند؛ پس از کاشت بذرها در خاک، نیاز است تا خاک مرطوب نگه داشته شود تا جوانهزنی اتفاق بیفتد.
به طور کلی، فصل بهار و تابستان به عنوان فصل مناسب برای کاشت بذر انگور در نظر گرفته میشود.
کلام آخر
برای کاشت انگور باید ابتدا نوع انگور و منطقه کاشت را انتخاب و سپس به سراغ انواع روش کاشت درخت انگور بروید.
برای کاشت درخت انگور میتوانید از روش های پیوندزدن، قلمه زنی، کاشت بذر و… استفاده کنید.
بهتر است قبل از کاشت شرایط کاشت را فراهم کنید.
با درود و هزاران سپاس بشما و همکاران تون
مطالب ارائه شده بسیار جالب و با اهمیت و کارساز است .ممنون میشم که در خصوص سموم مورد استفاده درخت انگور هم توضیح
میدادید .
سلام و عرض ادب خدمت شما
خوشحالیم که این مقاله برای شما مفید بوده.
وبلاگ پسته رفسنجان در مورد سموم مورد استفاده برای درخت انگور هم مقالهای را گردآوری کرده است. برای این منظور میتوانید مقاله بهترین سم برای درخت انگور را مطالعه نمایید.
با تشکر