میوه ندادن درخت یک اتفاق دلسرد کننده برای باغدار می باشد. شاید تا به حال برای شما نیز اتفاق افتاده باشد که درخت میوه ای را در باغ یا باغچه خود بکارید و این درخت در عین شاداب و سر حال بودن هیچ گونه گل و میوه ای ندهد. این موضوع اغلب باعث نگرانی شما شده و حتی شاید به این فکر کنید که آن درخت را از بین ببرید. اما بهتر است که دست نگه دارید و به جای از بین بردن درختان موجود در باغ یا باغچه خود در ابتدا به فکر دلایل این اتفاق باشید و در نهایت در صدد رفع آن ها تلاش کنید.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
دلایل میوه ندادن درختان و راه های رفع آن
1.بررسی سن درخت
برای پیدا کردن دلایل میوه ندادن درخت اولین قدم بررسی سن درختان موجود در باغ یا باغچه می باشد. اگر درختان شما خیلی جوان باشند، به فاز زایشی و تولید میوه نمی روند. این درخت برای تولید میوه نیازمند گذر زمان است تا بتواند وارد فاز زایشی شده و میوه تولید کند.
زمان مورد نیاز درختان تا میوه دهی
| نوع درخت میوه | تعداد سال تا میوه دهی |
| سیب | 2-5 سال |
| زرد آلو | 2-5 سال |
| موز | 2-3 سال |
| آلبالو | 3-5 سال |
| گیلاس | 4-7 سال |
| مرکبات | 1-2 سال |
| انجیر | 1-2 سال |
| توت | 2-3 سال |
| شلیل | 2-4 سال |
| زیتون | 2-3 سال |
| پاپایا | 5-7 سال |
| هلو | 2-4 سال |
| گلابی | 4-6 سال |
| خرمالو | 3-4 سال |
| آلو | 3-6 سال |
| انار | 2-3 سال |
2.بررسی گرده افشانی و عوامل گرده افشان
دومین عامل که ممکن است از دلایل میوه ندادن درختان باشد، گرده افشانی است. درختان میوه برای این که بتوانند میوه دهند نیاز به گرده افشانی دارند. بعضی از گیاهان، خود گرده افشان بوده و نیاز به درخت دیگر و همچنین عوامل گرده افشان ندارند. اما درختانی که خود گرده افشان نیستند، برای تولید میوه نیازمند یک درخت گرده افشان سازگار در نزدیکی خود بوده و همچنین به عوامل گرده افشان همچون پرندگان، زنبور ها و باد احتیاج دارند تا عمل گرده افشانی را انجام دهند.
اگر عمل گرده افشانی صورت نگیرد یا حتی به درستی انجام نشود، درخت ممکن است شکوفه دهد اما میوه ای تولید نمی شود.
3.شناخت دقیق منطقه جهت کشت درخت
قبل از انتخاب درختان برای کاشت بهتر است که وضعیت آب و هوایی و خصوصیات جغرافیایی منطقه را مورد بررسی قرار دهید. پس از کسب اطلاعات اقدام به خرید واریته هایی نمایید که برای رشد در منطقه شما توصیه می شوند.
مواردی که باید در هنگام کاشت در منطقه در نظر بگیرید عبارتند از:
- درختان به شرایط منطقه سازگار باشند تا شانس زنده ماندن در تابستان و زمستان را داشته باشند.
- درختان برای تولید میوه بایستی سرمای کافی دریافت کنند و نیاز سرمایی آن ها برآورده شود. اگر درخت به منطقه شما سازگار باشد ولی نیاز سرمایی آن برآورده نشود، میوه کمتری تولید می کند.
- آب و هوا می تواند تا حدود زیادی در تولید میوه تاثیر گزار باشد. اگر سرمای دیر رس شکوفه و میوه های جوان را از بین ببرد، برای سال بعد هیچ میوه ای قابل برداشت نخواهد بود و محصولی نیز تولید نمی شود. اگر خشکسالی یا سرما و گرمای شدید به درختان خسارت بزند، باید در طول سال از درختان خود با دقت مراقبت کنید و سال آینده منتظر آب و هوای مناسب تری برای باردهی درختان خود در باغ باشید.
4.بررسی تربیت و هرس درختان
درختانی که با روش اصولی هرس می شوند، میوه های بیشتر و با کیفیت تری تولید می کنند. به طور کلی جوانه هایی که میوه تولید می کنند دوست دارند تا روی شاخه هایی تشکیل شوند که دارای گردش هوا بوده و همچنین نور کافی دریافت کنند. می توان گفت که هدف اصلی در هرس نیز همین موضوع می باشد.
در هنگام هرس بهتر است که تعادل را رعایت کرده و هرس سنگین انجام ندهید. زیرا این کار سبب می شود که درخت بیشتر رشد رویشی داشته باشد. همچنین باید از هرس سبک نیز جدا خودداری کرد زیرا این کار نیز منجر به تولید بیش از حد شاخه های میوه دار شده که در نهایت باعث تولید بیش از حد و حتی ریزش میوه می شود.
5.بررسی فاصله گذاری و فاصله کاشت
درختانی که نزدیک بهم کاشته می شوند، برای تامین نور و مواد غذایی با یکدیگر به رقابت می پردازند. اگر به هر دلیلی مجبور شدید که درختان را نزدیک بهم و با فاصله کمی بکارید، باید آن ها را به گونه ای هرس کنید که نور کافی در اختیار تمامی شاخه های درخت قرار بگیرد. همچنین باید شرایط را به گونه ای برای درختان خود فراهم کنید که مواد غذایی به میزان کافی از خاک دریافت کرده و مورد استفاده قرار دهند. اگر می خواهید درختانی بارده با میوه زیاد داشته باشید بهتر است فضای کافی برای رشد و میوه دهی در اختیار آن ها قرار دهید.
6.بررسی شرایط خاک
در کشاورزی خاک از اهمیت مهمی برخوردار است. بهتر است که درختان تعادل مناسبی از مواد غذایی ذخیره شده در درخت و عناصر خاک را داشته باشند. اگر درخت ذخیره کافی از مواد غذایی داشته باشد اما از نظر عناصر موجود در خاک کمبود داشته باشد، تولید محصول و میوه دهی متوقف شده و دیگر هیچ محصولی تولید نخواهد شد.
7.سرما زدگی و دوره های با دمای پایین
اگر جوانه های شکوفه شکل گرفته باشند اما باز نمی شوند، علت آن به تغییرات آب و هوا بر می گردد. یک زمستان فوق العاده سرد و پر باد می تواند به جوانه های بی حفاظ آسیب زیادی برساند. همچنین این امر ممکن است به علت سرما زدگی دیر هنگام در فصل بهار اتفاق بیفتد به ویژه اگر جوانه ها آغاز به باز شدن کرده باشند.
8.بررسی میوه دهی درختان
برخی از افراد تصور می کنند که میوه دهی زیاد درختان اتفاق بسیار خوبی بوده و اصلا مشکل زا نیست. اما در حقیقت میوه دهی زیاد دو اشکال دارد. اولین مورد، این است که محصول و میوه زیاد بیانگر این بوده که منابع درختان تحت فشارند. به طور کلی باید بین دو گزینه محصول زیاد میوه های کوچک یا محصول کم میوه های با اندازه خوب یک مورد را انتخاب نمایید.
دوم این که برخی از درختان با استراحت در سال بعد از پر محصولی، با فشار ناشی از میوه دهی زیاد اغلب کنار می آیند. این گونه درختان در میوه دهی، دو ساله می شوند. به این معنی که در یک سال پر محصول می شوند و در سال دیگر کم محصول یا کاملا بی محصول می شوند.
خوشبختانه این مشکل را می توان به آسانی حل کرد. بدین صورت که سه هفته پس از شکوفه دادن درختان زمانی که میوه ها هنوز کوچک هستند با کاستن از محصول می توان این مشکل را تا حدودی حل کرد. برای این کار تمامی میوه ها به جز یکی، از هر یک از جوانه ها و یا شاخه های کوچک بیرون زده از شاخه های اصلی که میوه ها برروی آن ها رشد می کنند جدا کنید. در این مرحله بهتر است میوه ای را که از همه سفت تر و بزرگ تر است را باقی بگذارید. برخی از درختان به خودی خود و بدون دخالت انسان این عمل را انجام می دهند.
9.بررسی آفات و بیماری ها
اگر حداقل 5 سال است که از درختان میوه خود در شرایط مناسب نگهداری کرده اید، بهتر است با یک کارشناس کشاورزی در منطقه و محل خود صحبت کنید. با این فرد در مورد آفات و بیماری های موجود در آن منطقه گفتگو کنید. ممکن است منطقه باغ شما در معرض خسارت، آسیب و حمله نوعی از قارچ قرار گرفته باشد.
در شرایطی که سالی یک بار شانس میوه دهی برای درختانتان وجود دارد، صبر و حوصله کار بسیار دشواری می باشد. اما زمانی که درختان باغتان به محصول می نشینند، سال های طولانی برای بهره بردن از آن ها فرصت خواهید داشت.
راهکار های رفع میوه ندادن درختان به علت شرایط نا مناسب خاک
همانطور که گفته شد شناسایی عامل تنش به رفع مشکل کمک بسیار زیادی می کند. برای مثال؛ برای یافتن کمبود مواد مغذی باید آزمایش خاک انجام داد. همچنین برای رفع این مشکل می توان آفات، بیماری ها و همچنین علف های هرز را به موقع کنترل کرد.
همچنین یک درخت ممکن است که عناصر بیش از حد در خاک داشته باشد اما ذخیره کافی در درخت نداشته باشد. این درختان در فصل رشد، شاداب و سرحال به نظر می رسند اما میوه نمی دهند. در این درختان حتی ممکن است درخت، شکوفه هم تولید نکند.
اگر خاک مواد مغذی فراوانی همچون نیتروژن دریافت کند، رشد رویشی زیادی خواهد داشت که این موضوع رشد جوانه های بارده درخت را نیز به تاخیر خواهد انداخت. با توقف تغذیه با استفاده از کود هایی که رشد رویشی درخت را تقویت می کنند و همچنین استفاده درست و به موقع از کود ها و عناصری که به رشد زایشی، گرده افشانی و گلدهی درخت کمک می کنند همچون فروت ست، می توان این مشکل را تا حد زیادی بر طرف کرد.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاهاما برای این امر راهکار های دیگری نیز می توان انجام داد که در صورت رعایت موارد بالا و عدم موفقیت می توان از آن ها استفاده کرد که شامل موارد زیر هستند.
1.انجام هرس ریشه
برای انجام این کار در ابتدا در روی زمین که خط قطره درخت وجود دارد، یک بیل یا بیلچه را به طور مستقیم در خاک فشار دهید و بدون حفر زمین و ایجاد گودال در خاک آن را بیرون بکشید. این کار را به صورت دایره ای و به فاصله 60-30 سانتی متر در اطراف درخت تکرار کنید تا یک حلقه نقطه چین در اطراف سیستم ریشه ای درخت ایجاد شود. این حلقه ریشه های غذا دهنده (فیدر) را در بر گرفته و منجر به شکوفایی و رشد بهتر در فصل رشد بعدی می شود.
2.خراش دهی تنه درختان
نتیجه خراش دهی درخت نیز کاملا شبیه به هرس ریشه می باشد، اما در خراش دهی به ثمر رساندن درخت آخرین قدم در نظر گرفته می شود. در هنگام ایجاد خراش به درختان خود در بهار، یک چاقوی کوچک بردارید و در قسمت پایین تنه درخت یک برش افقی به صورت نیم دایره در روی پوست درخت خود ایجاد نمایید. سپس چند اینچ بالا تر بروید و این کار را مجددا در نیمه دیگر تنه درخت خود تکرار کنید. بهتر است که اجازه ندهید تا این خطوط به یکدیگر متصل شوند در غیر این صورت بافت آبکش از بین رفته و سیستم آوندی درختان شما کاملا مختل خواهد شد که این امر نابودی کامل درختان را با خود به همراه دارد.
راه های پر بار تر شدن درختان
- هرس
- حلقه برداری
- حلقه برداری و جدا کردن پوست از درخت
- هرس ریشه
- خم کردن شاخه و به حالت افقی در آوردن آن
- ایجاد زخم عمیق در تنه درختان (هم در آوند چوبی و هم آوند آبکش)
- کاهش دور آبیاری
- عدم استفاده از کود های ازته و عدم کشت گیاهانی که کود ازته تولید می کنند: مانند یونجه در پای درختان
- استفاده از کود های فسفاته و پتاسه: برای کاهش رشد رویشی و وادار کردن درختان جهت ورود به مرحله زایشی
- استفاده از پایه های پا کوتاه کننده در زمان پیوند درختان میوه
- پنسمان کردن: یعنی حذف جوانه انتهای شاخه در حال رشد
- سر شاخه زنی: یعنی انتهای شاخه سبز را حدود 20 سانتی متر قطع کردن
- استفاده از کود های روی و بر برای باروری (فروت ست)
