درخت پسته با تولید محصولات مغذی و سرشار از فایده برای سلامتی انسان می‌تواند برای کشاورزان سودآوری زیادی داشته باشد. درخت پسته درختی مقاوم است؛ که می‌تواند در شرایط کم‌آبی و شوری به شما محصول دهد؛ اما پرورش درخت پسته بدون داشتن برنامه مراقبتی اصولی و منظم امکان‌پذیر نیست. ازجمله مشکلاتی که در پرورش پسته با آن مواجه می‌شویم. پوسته‌پوسته شدن تنه‌ی درخت است. شکاف و ترک‌خوردگی تنه درخت در خیلی از باغات اتفاق می‌افتد؛ و باغداران زیاد با آن مواجه می‌شوند. پوسته‌ پوسته شدن تنه درخت پسته با قطع آوندهای درخت روند انتقال مواد مغذی به سایر بخش‌های درخت را مختل می‌کند. علاوه بر خشک شدن درخت باعث کاهش محصول می‌شود. همچنین شرایط را برای ورود حشرات، قارچ‌ها و باکتری‌ها فراهم می‌سازد؛ بنابراین با شناخت دلایل پوسته‌ پوسته شدن تنه‌ی درختان پسته و راه‌های مبارزه با آن‌ها می‌توان درختان پسته را در برابر عوامل بیماری‌زا ایمن کرد.

علت پوسته‌ پوسته شدن تنه درخت پسته

پوسته‌پوسته شدن تنه‌ی درخت پسته دارای دلایل متنوعی است. یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد شکاف در تنه‌ی درخت پسته نوسانات دمایی است. در این قسمت به بررسی عوامل مختلفی که در ایجاد این مشکل در باغات پسته تأثیرگذارند می‌پردازیم.

تأثیر سن و نوع رقم پسته در ایجاد ترک در تنه‌ی درخت

مطالعات نشان می‌دهد. درختان خیلی جوان یا مسن نسبت به تنش‌های محیطی مثل سرمای شدید بیشتر حساس‌اند. همچنین در بین ارقام پسته، پسته کله قوچی بیشتر دچار عارضه شکاف در تنه می‌شود.

افزایش رشد درخت پسته و ایجاد شکاف در تنه آن

رشد بیش‌ازاندازه درخت از دلایل دیگر ایجاد شکاف و ترک در تنه‌ی درخت پسته می‌شود. برای رشد قطری تنه درخت لایه‌های خارجی که دارای بافت مرده‌ای هستند، ترک می‌خورند.

عدم تغذیه صحیح خاک و ترک خوردن تنه‌ی درخت پسته

قبل از احداث باغ خاک را از نظر وجود عناصر مغذی مورد آزمایش قرار دهید. وقتی عناصر موردنیاز درخت فراهم نشود. باعث عدم رشد درخت و تولید نشدن شاخه و برگ می‌شود. در نتیجه تنه‌ی درخت بیشتر در معرض آفتاب قرار گیرد؛ و باعث پوسته‌پوسته شدن تنه‌ی درخت می‌شود. می‌توان با محلول‌پاشی یا مصرف کودها به‌صورت چالکود کمبود عناصر خاک را برطرف کرد؛ و از خسارات آفتاب سوختگی جلوگیری کرد.

تأثیر زهکشی نامناسب خاک در ترک خوردن تنه‌ی درخت پسته

باغات پسته‌ای که دارای خاک با زهکشی ضعیف هستند به دلیل اینکه درخت نمی‌تواند در برابر سرمای شدید و یخبندان تحمل کند. منجر به ترک خوردن تنه‌ی درخت می‌شود.

تأثیر خاکورزی بر پوسته پوسته‌ شدن تنه‌ درخت پسته

در عملیات خاکورزی باغات پسته، با استفاده از دستگاه‌های شخم‌زنی خاک آماده‌ی کاشت می‌شود. خاکورزی با اصلاح خاک ، از بین بردن لارو آفات و کنترل آبیاری و رطوبت خاک مانع از ایجاد ترک در تنه‌ی درخت می‌شود.

نکته: عملیات خاکورزی نباید در دوره یخبندان انجام شود.

تغییرات دمایی رایج‌ترین علت پوسته‌ پوسته شدن تنه درخت پسته

نوسانات دمایی، با انبساط و انقباض در فصل زمستان منجر به ترک خوردن تنه درخت پسته می‌شود. در فصل زمستان پس از یک روز گرم با سرد شدن ناگهانی دما و با منقبض و منبسط شدن چوب داخلی و چوب بیرونی منجر به ترک خوردن تنه‌ی درخت می‌شود. از عوامل مختلفی که باعث تشدید تأثیر نوسانات دمایی بر روی درختان پسته می‌شود. می‌توان موارد زیر را نام برد.

هرس سنگین
خاک‌ورزی دیرهنگام
زهکشی ضعیف خاک
خاک‌های شنی
سم‌پاشی

پیشگیری از خسارات ناشی از نوسانات دمایی

رنگ کردن تنه‌ی درخت با رنگ سفید در فصل پائیز و زمستان منجر به انعکاس نور از تنه‌ی درخت و جلوگیری از ترک خوردن آن می‌شود. همچنین در فصل زمستان شرایط لازم را برای جلوگیری از سرمازدگی فراهم کنید. مثلاً با ایجاد گرما در باغ مانع از سرمازدگی و خسارات ناشی از آن شوید.

تأثیر شیوه‌ی آبیاری بر ترک خوردن تنه درخت پسته

در زمان آبیاری باید دقت کنید. تا آب مستقیماً با تنه‌ی درخت برخورد نکند؛ زیرا علاوه بر ایجاد بیماری‌های قارچی با افزایش رقت شیره‌ی سلولی مانع از چوبی شدن شاخه‌ها می‌شود؛ و با کاهش مقاومت درخت در برابر سرما باعث ترک خوردن تنه درخت می‌شود. زمانی که خاک کاملاً خشک می‌شود. آبیاری زیاد یا بارندگی شدید باعث ترک خوردن تنه‌ی درخت می‌شود.

پیشگیری از ترک خوردن تنه درخت پسته در اثر شیوه‌ی نادرست آبیاری

با اصلاح روش آبیاری که به نوع درخت، سن درخت و خاک بستگی دارد. می‌توان از ترک خوردن تنه‌ی درخت جلوگیری کرد. تعداد دفعات آبیاری منظم منجر به تقویت و رشد طبیعی درخت می‌شود. در این صورت درخت می‌توان املاح را به‌راحتی جذب کند؛ و می‌تواند در برابر سرمازدگی مقاومت کند. از روش‌های دیگر که منجر به کاهش سرمازدگی و تأثیرات آن بر تنه‌ی درخت شد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

کاشت نهال‌های مقاوم به سرما
پوشش نهال‌های تازه کاشته شده با گونی یا نایلون
منهدم سازی علف‌های هرز و کمک به افزایش جذب نور خورشید
کنترل آفات و بیماری‌ها در جهت افزایش مقاومت گیاه به تنش‌ها
تغذیه مناسب درخت و تعادل عناصر
هرس نکردن درخت در دوره‌ی سرمای شدید و یخبندان
استفاده از کودهای ارگانیک و کودهای حیوانی که باعث افزایش دمای خاک می‌شوند.

تأثیر مصرف بی‌ رویه‌ کودهای ازت در ترک خوردن تنه‌ درخت پسته

در آخر فصل و هم‌زمان با مرحله‌ی خواب درخت از مصرف بیش از حد کودهای ازته بپرهیزید. مصرف بیش‌ازحد ازت با افزایش رشد رویشی، ایجاد بافت‌های نرم و نازک شدن دیواره‌ی سلولی و کاهش مقاومت به تنش‌های دمایی باعث حساس شدن درخت به سرمازدگی می‌شود. می‌توان برای تقویت خاک و افزایش مقاومت درخت در این فصل از کودهای فسفر و پتاسیم که نقطه‌ی انجماد مایع درون‌سلولی را کاهش می‌دهند. استفاده کرد.

نقش کمبود عنصر بور در ترک‌ خوردگی تنه‌ درخت پسته

عنصر بور در سنتز دیواره سلولی نقش مهمی دارد؛ و وجود آن برای ایجاد سلول‌های جدید ضروری است. بور همچنین در میزان دسترسی گیاه به عناصر کلسیم، پتاسیم و نیتروژن مؤثر است. کمبود بور در ریشه، شاخه‌ها و گل تأثیر می‌گذارد. کمبود بور در مرحله‌ی خواب درخت پسته با تداخل در جذب عناصر و کاهش مقاومت درخت به سرمازدگی منجر به شکاف در تنه‌ی درخت می‌شود.

نقش آفتاب‌ سوختگی در ترک خوردن تنه‌ درخت پسته

آفتاب شدید در فصل زمستان و تابستان باعث می‌شود. سلول‌های درخت بمیرد؛ و منجر به ایجاد شکاف در تنه‌ی درخت می‌شود. درختان جوان نسبت به آفتاب‌سوختگی حساس‌ترند. آفتاب‌سوختگی علاوه بر آسیب به تنه‌ی درخت منجر به افزایش آفات و بیماری‌های درخت می‌شود.

پیشگیری از خسارات ناشی از آفتاب‌ سوختگی

رنگ کردن تنه‌ی درخت بارنگ سفید به دلیل انعکاس نور خورشید درخت را از خسارات ناشی از آفتاب‌سوختگی محافظت می‌کند. به‌طورکلی رنگ زدن تنه‌ی درخت علاوه بر جلوگیری از آفتاب‌سوختگی از بسیاری از خسارات وارده به درخت جلوگیری می‌کند. در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

جلوگیری از تنش‌های دمایی
محافظت از درخت در برابر آفات چوب‌خوار و جوندگان
جلوگیری از بیماری‌های قارچی و باکتریایی
افزایش طول عمر درخت
افزایش رشد درخت و تولید بیشتر
پیشگیری از گموز پسته

علاوه بر رنگ سفید ترکیبات ضد قارچ مانند بردوفیکس، سولفات مس برای محافظت از درخت در برابر قارچ‌ها و آفات در مناطق مرطوب استفاده می‌شود.

هرس شدید و تأثیر آن بر آفتاب‌ سوختگی

با هرس شدید درختان و بریدن شاخه و برگ درختان شرایط برای ترک‌خوردگی تنه‌ی درخت فراهم می‌شود؛ زیرا با از بین بردن سایبان ‌ باعث آفتاب‌سوختگی تنه می شود. در ضمن پس از هرس اصولی باید محل موردنظر ضدعفونی و با چسب هرس پوشانده شود.

استفاده از مالچ پاشی برای جلوگیری از آفتاب‌ سوختگی

استفاده از مالچ مثل برگ درختان و یا تراشه‌های چوب با حفظ رطوبت خاک و تنظیم دمای خاک مانع از عوارض آفتاب‌سوختگی می‌شود. همچنین با استفاده از مالچ پلاستیکی با انعکاس نور خورشید منجر به کاهش دمای خاک می‌شود.

فاصله مناسب بین درختان پسته و کاهش خطر آفتاب‌ سوختگی

جهت کاشت درختان پسته باید به‌صورت شمالی -جنوبی باشد. همچنین با رعایت فاصله‌ی مناسب بین ردیف‌ها و درختان پسته با سایه‌اندازی درختان بر روی‌هم می توان از خسارات آفتاب‌سوختگی جلوگیری کرد.

تأثیر بافت خاک بر آفتاب‌ سوختگی درخت پسته

خاک‌های سنگین آب را در خود نگه می‌دارند. با افزایش ظرفیت نگهداری آب منجر به کاهش آفتاب‌سوختگی می‌شوند. ولی خاک‌های سبک مانع از جذب آب می‌شوند و باعث تشدید پدیده‌ی آفتاب‌سوختگی در باغات پسته می‌شوند.

بیماری گموز پسته و آفتاب‌ سوختگی

بیماری گموز پسته منجر به آسیب آوندهای آبکش درخت شده و باعث اختلال در روند آب‌رسانی به اندام‌های درخت می‌شود. این درختان مقاومت کم‌تری نسبت به سایر درختان دارند؛ و دمای بالا زودتر درخت را از بین می‌برد.

روش‌های درمان و پیشگیری از پوسته‌ پوسته شدن تنه‌ درخت پسته

در اواخر فصل پائیز تا اواخر زمستان هم‌زمان با خواب درخت و عدم فعالیت آن می‌توان با روش‌هایی ازجمله رنگ کردن تنه‌ی درخت از بروز این مشکل جلوگیری کرد. در صورت بروز پیشروی مشکل و نفوذ قارچ‌ها و باکتری‌ها به درخت می‌توان مناطق آسیب‌دیده را با استفاده از سموم مخصوص که علاوه بر جلوگیری از ایجاد تنش و از بین بردن بافت‌های درونی درخت قابلیت از بین بردن قارچ‌ها و باکتری‌ها را داشته باشد. ضدعفونی کرد. همچنین محل شکاف را با چسب باغبانی بپوشیم.

در این قسمت به معرفی سایر روش‌های پیشگیری از ترک خوردن درختان پسته می‌پردازیم.

استفاده از چسب محافظ تنه‌ی درخت
ترمیم و ضدعفونی تنه‌ی درخت با سوپرکاپ و فرمولا
استفاده از مخلوط کودهای پتاسیم و فسفر و مقدار کمی ازت برای کاهش نقطه‌ی انجماد
آبیاری اصولی و به‌اندازه

روش‌هایی برای افزایش مقاومت درختان پسته در برابر تنش‌های محیطی

وجود خاک‌های فقیر باعث ضعیف شدن درخت و کاهش مقاومت آن در برابر تنش‌های محیطی می‌شود؛ که منجر به ترک و شکاف در تنه‌ی درخت می‌شود. با تأمین کودهای مقوی موردنیاز درخت پسته مثل کودهای دارای اسیدآمینه و ازت که در تشکیل پروتئین‌های گیاه نقش اساسی دارند و عناصر معدنی مثل سیلیس خاصیت ضد تنش را در گیاه القا می‌کنند. می‌توان علاوه بر تأمین نیازهای گیاه با افزایش مقاومت آن، ضمن تولید محصولی باکیفیت از ایجاد شکاف در تنه‌ی درخت جلوگیری کرد.

سخن پایانی

علت اصلی پوسته‌ پوسته شدن تنه‌ درخت پسته تنش‌های محیطی است. در صورت عدم‌تشخیص زودهنگام این مشکل و پیشگیری از تشدید آن با نفوذ قارچ‌ها و عوامل بیماری‌زا ممکن است شاخه‌ها خشک‌شده یا منجر به مرگ درخت شود. برای محافظت درخت پسته از نوسانات دمایی و آسیب آفات و قارچ‌ها می‌توان تنه‌ی درخت را رنگ کرد. همچنین با رعایت فاصله مناسب بین درختان، زمان مناسب خاک‌ورزی، استفاده از مالچ، استفاده از روش‌های تغذیه‌ای مناسب، آبیاری منظم و اصولی می‌توان از ایجاد خسارات در باغات پسته جلوگیری کرد.