سم دیازینون چیست؟

سم دیازینون چیست ؟ کنترل آفات نقش مهمی در کشاورزی ایفا می‌کند و از عملکرد محصولات سالم و متعاقباً امنیت غذایی اطمینان می‌دهد.

یکی از روش‌های کنترل در این عرصه، استفاده از سمومی مانند دیازینون است، یک حشره‌کش ارگانوفسفره که به دلیل فعالیت گسترده آن در برابر آفات به‌طور گسترده‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد.

استفاده مؤثر از سم دیازینون بسیار مهم است، زیرا مستقیماً بر کشاورزان، جوامع محلی و مصرف‌کنندگان تأثیر می‌گذارد. بااین‌حال، با استفاده ازاین‌گونه آفت‌کش‌ها نیاز به درک فواید، خطرات مرتبط و شیوه‌های مدیریت ایمن آن‌ها وجود دارد.

هدف این مقاله ارائه یک درک جامع از سم دیازینون درزمینهٔ کنترل آفات کشاورزی، بررسی کاربردها، اثرات و نحوه استفاده از آن است.

سم دیازینون چیست ؟

سم دیازینون یک حشره‌کش ارگانوفسفره است که در درجه اول برای کنترل آفات در کشاورزی استفاده می‌شود. این ماده که به دلیل تطبیق‌پذیری و فعالیت گسترده‌اش شناخته‌شده است، در برابر طیف وسیعی از حشرات که مزارع و باغ‌های ما را مبتلا می‌کنند، مؤثر است.

از دیدگاه شیمیایی، دیازینون مایعی بی‌رنگ تا قهوه‌ای تیره است که بوی ضعیف و ملایمی دارد. دیازینون به خانواده ارگانوفسفره ها تعلق دارد، گروهی از حشره‌کش‌ها یا گازهای عصبی که بر روی یک سیستم آنزیمی موجود در سیستم عصبی بسیاری از ارگانیسم‌ها، ازجمله حشرات و انسان، عمل می‌کنند.

نحوه عملکرد سم دیازینون

دیازینون نیز مانند همه ارگانوفسفره ها، اثر خود را با اختلال در عملکرد سیستم عصبی در آفات اعمال می‌کند. هدف اولیه آن آنزیمی به نام استیل کولین استراز (AChE) است که در عملکرد سلول‌های عصبی بسیار مهم است.

تحریک بیش‌ازحد در سیستم عصبی منجر به علائمی مانند لرزش، فلج و در موارد شدید مرگ آفت می‌شود. اثربخشی دیازینون و سایر ارگانوفسفره ها به‌عنوان آفت‌کش‌ها در این اختلال قوی در فرآیندهای عصبی طبیعی نهفته است.

بااین‌حال، ازآنجایی‌که دیازینون می‌تواند اثرات مشابهی در بسیاری از ارگانیسم‌ها داشته باشد، استفاده از آن باید به‌دقت مدیریت شود تا از در معرض قرار گرفتن حشرات غیر هدف جلوگیری شود.

پیشینه تاریخی استفاده از سم دیازینون چیست ؟

دیازینون، یک ترکیب ارگانوفسفره، برای اولین بار در سال 1952 توسط شرکت سوئیسی Geigy (اکنون بخشی از Syngenta) معرفی شد و به‌زودی به یک آفت‌کش به‌طور گسترده در سراسر جهان تبدیل شد. محبوبیت آن در درجه اول به دلیل اثربخشی آن در برابر طیف گسترده‌ای از حشرات، همراه با هزینه نسبتاً پایین آن بود.

درزمینهٔ کشاورزی، سم دیازینون معمولاً برای مبارزه با آفات در انواع محصولات ازجمله میوه‌ها، سبزی‌ها، آجیل و در چمنزارها و گیاهان زینتی استفاده می شد. برای سال‌های متمادی، برای استفاده مسکونی نیز در دسترس بود که معمولاً برای کنترل آفات خانگی و در باغ‌های خانه استفاده می‌شد.

بااین‌حال، دیدگاه ها در اواخر دهه 1980 و 1990 شروع به تغییر کرد زیرا نگرانی‌هایی در مورد اثرات زیست‌محیطی و سلامتی دیازینون بوجود آمد و شروع به افزایش کرد.

مطالعات نشان داد که دیازینون برای پرندگان و زنبورها سمی است و نگرانی‌هایی در مورد پتانسیل آن برای آلوده کردن آب‌های زیرزمینی وجود دارد.

علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض دیازینون می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی انسان، به‌ویژه در کودکان شود.

وضعیت نظارتی دیازینون در سطح جهانی متفاوت است، برخی از کشورها هنوز استفاده گسترده از آن را مجاز می‌دانند، درحالی‌که برخی دیگر محدودیت‌ها یا ممنوعیت‌هایی را اعمال کرده‌اند.

کاربردهای دیازینون در کشت گیاهان و درختان مختلف

کاربرد سم دیازینون چیست ؟ دیازینون به دلیل فعالیت وسیع الطیف آن در برابر طیف وسیعی از آفات، کاربرد قابل‌توجهی در کشت گیاهان و درختان مختلف پیدا کرده است.

ثابت‌شده است که در کنترل حشرات و آفات مختلف که می‌تواند سلامت و بهره‌وری این گیاهان را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد، مؤثر است. بیایید به کاربرد آن در چندین نوع از درختان و گیاهان آپارتمانی بپردازیم:

سم دیازینون درختان میوه آجیلی

سم دیازینون برای دفع آفات گردو، بادام، پسته و … کاربرد دارد. به‌عنوان مثال سم دیازینون برای درخت پسته معمولاً برای مدیریت هجوم آفاتی مانند شپشک ها، کنه‌ها و کرم سفید ریشه استفاده می‌شود.

این آفات می‌توانند به میزان قابل‌توجهی به محصول آسیب برسانند و عملکرد را کاهش دهند و کیفیت محصول نهایی را تحت تأثیر قرار دهند. استفاده از دیازینون در زمان مناسب می‌تواند این آفات را کنترل کند و از محصول محافظت کند و عملکرد سالم را تضمین کند.

سم دیازینون برای درختان میوه

دیازینون برای کنترل آفات در تاکستان‌ها و باغات میوه برای مقابله با آفاتی مانند برگ‌خوار، شپشک آرد آلود و برخی آفات دیگر انگور استفاده‌شده است که می‌تواند به‌شدت بر سلامت و بهره‌وری این درختان تأثیر بگذارد. معمولاً در مراحل اولیه رشد برای جلوگیری از استقرار این آفات و ایجاد خسارت استفاده می‌شود.

سم دیازینون برای گیاهان آپارتمانی

 دیازینون همچنین می‌تواند در مراقبت از گیاهان آپارتمانی برای مدیریت آفاتی که معمولاً گیاهان داخل خانه را آلوده می‌کنند، مانند کنه‌های عنکبوتی، حشرات فلس دار و شته‌ها استفاده شود به‌طور مثال می‌توان از سم دیازینون برای شفلرا، حسن‌یوسف، سبزی‌ها، صیفی‌جات و … استفاده نمود.

علاوه بر موارد گفته‌شده کشاورزان می‌توانند از سم دیازینون برای خربزه، خیار، پیاز، سیب‌زمینی و … کمک بگیرند. درحالی‌که دیازینون می‌تواند در مدیریت مشکلات آفات در این کاربردهای مختلف مؤثر باشد، استفاده مسئولانه از آن و رعایت دستورالعمل‌های روی برچسب محصول ضروری است.

اثر دیازینون بر آفات مختلف چیست ؟

دیازینون در برابر حشرات متعدد ازجمله شته‌ها، سوسک‌ها، مگس‌های سفید، تریپس و کنه‌ها بسیار مؤثر است. این آفات می‌توانند گیاهان و محصولات مختلف را ویران کنند و دیازینون می‌تواند به کنترل جمعیت آن‌ها کمک کند.

مکانیسم اثر آن که شامل اختلال در عملکرد طبیعی سیستم عصبی حشره است، آن را به ابزاری قدرتمند در برابر انواع آفات تبدیل می‌کند. بیایید تأثیر آن را بر آفات خاص بررسی کنیم:

1. سم دیازینون برای شته: ثابت‌شده است که دیازینون در برابر شته‌ها، حشرات کوچک مکنده شیره که می‌توانند آسیب قابل‌توجهی به گیاهان وارد کنند، بسیار مؤثر است. دیازینون با تداخل در سیستم عصبی آن‌ها می‌تواند جمعیت شته‌ها را با موفقیت کنترل کند و از ایجاد آسیب گسترده گیاهی در آن‌ها جلوگیری کند.
2. مگس سفید: دیازینون همچنین در برابر مگس‌های سفید، حشرات ریزی که می‌توانند با مکیدن شیره و گسترش بیماری به گیاهان آسیب برسانند، قوی است. درمان با سم دیازینون می‌تواند به کاهش هجوم مگس سفید، محافظت از گیاهان و کمک به حفظ سلامت آن‌ها کمک کند.
3. سم دیازینون برای شپشک ها: شپشک‌ها مانند شپشک های آرد آلود، شپک های واوی و …، آفاتی هستند که می‌توانند به گیاهان آسیب برسانند. دیازینون یک اقدام در کنترل مؤثر این آفت است.
4. تریپس: تریپس ها حشرات ریزی هستند که از بافت های گیاهی تغذیه می‌کنند و باعث آسیب می‌شوند که می‌تواند منجر به توقف رشد و کاهش بهره‌وری شود. دیازینون، اگر به‌درستی استفاده شود، می‌تواند به مدیریت جمعیت تریپس و محدود کردن تأثیر آن‌ها بر محصولات کمک کند.

بااین‌حال، درحالی‌که دیازینون در برابر طیف گسترده‌ای از آفات مؤثر است، تأثیر آن بر موجودات غیر هدف (مانند زنبورها و کرم‌های خاکی) و خطرات بالقوه استفاده از آن برای سلامتی انسان دارای نگرانی‌های قابل‌توجهی است.

مزایای دیازینون در کنترل آلودگی آفات

دیازینون چندین دهه است که به دلیل مزایای مختلف، گزینه‌ای محبوب برای کنترل آفات در محیط‌های کشاورزی و مسکونی بوده است. این شامل:

1. اثربخشی وسیع الطیف: سم دیازینون در برابر طیف وسیعی از آفات، از حشرات مانند شته‌ها، سوسک‌ها، مگس‌های سفید، تریپس و کنه‌ها گرفته تا حشرات، کرم‌ها و حتی کنه‌ها مؤثر است. توانایی آن در کنترل طیف متنوعی از آفات با یک کاربرد یک مزیت قابل‌توجه است.
2. تطبیق‌پذیری: دیازینون را می‌توان در تنظیمات متعددی ازجمله مزارع کشاورزی، باغ‌ها، چمنزارها و حتی محیط‌های سرپوشیده استفاده کرد (اگرچه استفاده از آن در داخل ساختمان در برخی مکان‌ها به دلیل نگرانی‌های ایمنی محدودشده است). این تطبیق‌پذیری آن را به ابزاری ارزشمند در سناریوهای مختلف کنترل آفات تبدیل می‌کند.
3. سهولت استفاده: دیازینون به‌راحتی مخلوط و اعمال می‌شود و می‌توان آن را از طریق چندین روش ازجمله اسپری و گرانول استفاده نمود. این سهولت استفاده آن را به انتخابی مناسب هم برای کاربران حرفه‌ای و هم برای کاربران خانگی تبدیل می‌کند.
4. اثر باقیمانده: دیازینون اثر باقیمانده دارد، به این معنی که تا مدتی پس از استفاده به کار خود ادامه می‌دهد. این عمل طولانی‌مدت به کنترل مداوم آفات کمک می‌کند و نیاز به استفاده مجدد مکرر را کاهش می‌دهد.
5. مقرون‌به‌صرفه: در مقایسه با برخی دیگر از انواع آفت‌کش‌ها، دیازینون می‌تواند یک راه‌حل مقرون‌به‌صرفه باشد، به‌ویژه با توجه به فعالیت طیف گسترده آن و میزان کنترل آن.

تجزیه‌وتحلیل مقایسه‌ای با سایر آفت‌کش‌های مشابه

هنگام در نظر گرفتن استفاده از دیازینون برای کنترل آفات، مقایسه آن با سایر آفت‌کش‌های مشابه مفید است. در اینجا، ما دیازینون را با دو آفت‌کش ارگانوفسفره رایج دیگر، مالاتیون و کلرپیریفوس مقایسه می‌کنیم.

دیازینون در مقابل مالاتیون

هر دو دیازینون و مالاتیون حشره‌کش‌های ارگانوفسفره با طیف وسیع هستند. درحالی‌که دیازینون در برابر طیف وسیعی از حشرات مؤثر است، به‌طورکلی برای پرندگان و ماهی‌ها سمی‌تر از مالاتیون در نظر گرفته می‌شود.

در مقابل، مالاتیون اغلب انتخاب ارجح برای کنترل پشه است و اغلب در سناریوهای بهداشت عمومی برای این منظور استفاده می‌شود.

درحالی‌که هر دو موردبررسی نظارتی قرارگرفته‌اند، مالاتیون همچنان در برخی از مکان‌های مسکونی استفاده می‌شود، درحالی‌که استفاده مسکونی دیازینون به دلیل نگرانی‌های بهداشتی و زیست‌محیطی در بسیاری از مناطق به‌طور قابل‌توجهی محدودشده است.

تفاوت سم کلرپیریفوس و سم دیازینون چیست ؟

دیازینون و کلرپیریفوس بسیاری از ویژگی‌های مشابه، ازجمله نحوه عملکرد و اثربخشی وسیع الطیف، مشترکند. بااین‌حال، کلرپیریفوس اغلب برای کاربردهای کشاورزی مهم‌تر، مانند محصولات زراعی و درختان مرکبات استفاده می‌شود.

هر دو به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی و بهداشتی تحت‌فشار مقرراتی سازمان بهداشت جهانی قرارگرفته‌اند، اما کلرپیریفوس در سال‌های اخیر با محدودیت‌های گسترده‌تری با ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌های شدید در بسیاری از نقاط، ازجمله اتحادیه اروپا و کالیفرنیا، مواجه شده است.

درنتیجه، درحالی‌که دیازینون، مالاتیون و کلرپیریفوس همگی حشره‌کش‌های ارگانوفسفره مؤثر هستند، مناسب بودن آن‌ها برای کاربردهای مختلف و اثرات زیست‌محیطی و سلامتی آن‌ها متفاوت است.

انتخاب بین آن‌ها به نیازهای خاص موقعیت، محدودیت‌های نظارتی و نیاز به حداقل رساندن اثرات غیر هدف و خطرات بالقوه سلامت بستگی دارد؛ مانند سایر کاربردهای آفت‌کش، اصول مدیریت تلفیقی آفات باید برای اطمینان از اتخاذ مؤثرترین و کم ضررترین راه‌حل‌ها اعمال شود.

اثرات و نگرانی‌های زیست‌محیطی

درحالی‌که دیازینون به دلیل اثربخشی وسیع الطیف آن ثابت کرده است که یک ابزار مفید در کنترل آفات است، اما بدون تأثیرات و نگرانی‌های زیست‌محیطی نیست. در اینجا برخی از زمینه‌های مهم نگرانی وجود دارد:

1. ارگانیسم‌های غیر هدف: دیازینون مانند بسیاری از آفت‌کش‌ها می‌تواند بر ارگانیسم‌های غیر هدف در محیط تأثیر بگذارد. این شامل حشرات مفیدی مانند زنبورها می‌شود که برای گرده‌افشانی و حفظ تنوع زیستی حیاتی هستند. دیازینون می‌تواند برای زنبورها بسیار سمی باشد و در صورت عدم مدیریت دقیق منجر به کاهش جمعیت شود. همچنین برای سایر حشرات مفید، مانند آن‌هایی که به‌طور طبیعی جمعیت آفات را کنترل می‌کنند، مضر است و تعادل اکولوژیکی را مختل می‌کند.
2. آبزیان: دیازینون می‌تواند برای آبزیان ازجمله ماهی‌ها و دوزیستان بسیار سمی باشد، به‌خصوص اگر از طریق رواناب یا رانش وارد بدنه‌های آبی شود. بی‌مهرگان آبزی که بخش مهمی از زنجیره غذایی در اکوسیستم‌های آبی را تشکیل می‌دهند نیز به‌ویژه حساس هستند.
3. پرندگان: پرندگان می‌توانند بسیار مستعد مسمومیت ابتلا به دیازینون باشند، به‌ویژه اگر حشرات یا دانه‌های تیمار شده را بخورند یا در تماس مستقیم با آفت‌کش باشند. برخی از گونه‌های پرندگان در مناطقی که به‌شدت از آفت‌کش‌ها استفاده می‌شود، دچار کاهش جمعیت شده‌اند که در برخی موارد دیازینون نقش دارد.
4. سلامت خاک: درحالی‌که دیازینون اساساً برای کنترل آفات مضر طراحی‌شده است، می‌تواند بر ارگانیسم‌های مفید خاک مانند کرم‌های خاکی نیز تأثیر بگذارد که با تجزیه مواد آلی و بهبود ساختار خاک به سلامت خاک کمک می‌کنند.
5. تنوع زیستی: دیازینون با تأثیر بر موجودات غیر هدف می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر کاهش تنوع زیستی تأثیر بگذارد. تغییرات در جمعیت گونه‌های خاص می‌تواند اثرات سوءی در سراسر یک اکوسیستم داشته باشد، تعادل آن را تغییر دهد و به‌طور بالقوه منجر به از دست دادن تنوع زیستی شود.
6. ماندگاری و تجمع زیستی: درحالی‌که دیازینون به‌اندازه برخی آفت‌کش‌های دیگر در محیط باقی نمی‌ماند، همچنان می‌تواند چندین ماه در خاک بماند و در برخی شرایط پتانسیل آلودگی آب‌های زیرزمینی را دارد. همچنین خطر تجمع زیستی در زنجیره غذایی وجود دارد که به‌طور بالقوه منجر به غلظت‌های بالاتر در موجودات سطح بالاتر می‌شود.

نحوه استفاده از دیازینون در کشاورزی

استفاده مؤثر و ایمن از دیازینون مستلزم رعایت دقیق دستورالعمل‌ها است. در اینجا یک طرح کلی در مورد نحوه استفاده از آن وجود دارد:

روش مصرف دیازینون

برای از بین بردن آفات گیاهان و گل‌ها، 1 سی‌سی دیازینون را در یک لیتر آب حل کنید (برای حجم‌های بیشتر، نسبت 1 تا 1.5 به 1000 را حفظ کنید). پس‌ازآن، کل گیاه را به‌طور کامل با محلول اسپری کنید.

زمان مصرف دیازینون

برای از بین بردن کامل آفت از گیاهان خود، باید این آفت‌کش را سه بار در فواصل ده‌ الی چهارده روزه مصرف کنید. در مرحله اول تمام آفات بالغ قابل‌مشاهده از بین می‌روند. در مرحله دوم آفات نابالغ از بین می‌روند و در مرحله سوم تمام آفاتی که تخم گذاشته‌اند از بین خواهند رفت.

این رژیم حذف کامل آفات را در مراحل مختلف چرخه زندگی آن‌ها تضمین می‌کند. بااین‌حال، ذکر این نکته ضروری است که این باید یک دستورالعمل کلی در نظر گرفته شود. بسته به آفت خاص و میزان آلودگی، دفعات و غلظت مصرف دیازینون ممکن است نیاز به تنظیم داشته باشد.

همیشه از مقررات محلی در مورداستفاده از آفت‌کش‌ها پیروی کنید و مطمئن شوید که ایمنی را هنگام استفاده از سم دیازینون در اولویت قرار دهید.

سخن پایانی

سم دیازینون چیست ؟ دیازینون، یک حشره‌کش ارگانوفسفره، به دلیل اثربخشی گسترده آن در برابر آفات متعدد، ابزاری حیاتی در کنترل آفات کشاورزی بوده است. این ترکیب با مهار یک آنزیم حیاتی در آفات عمل می‌کند که منجر به تحریک بیش‌ازحد و درنهایت فرسودگی سیستم عصبی آن‌ها می‌شود.

بااین‌حال، دیازینون بدون اشکال نیست. همان ویژگی‌هایی که آن را به یک آفت‌کش مؤثر تبدیل می‌کند، می‌تواند خطرات بالقوه‌ای برای ارگانیسم‌های غیر هدف و محیط زیست به طور وسیع‌تر ایجاد کند. دیازینون می‌تواند برای حشرات مفید، آبزیان، پرندگان و حتی سلامت خاک مضر باشد و منجر به نگرانی در مورد از دست دادن تنوع زیستی شود.

با توجه به این عوامل، درحالی‌که دیازینون مطمئناً می‌تواند در استراتژی‌های مدیریت یکپارچه آفات نقش داشته باشد، استفاده عاقلانه از آن ضروری است. استفاده از آن باید مطابق با دستورالعمل‌ها و مقررات ایمنی ازجمله استفاده از تجهیزات صحیح، وسایل حفاظت فردی مناسب و رعایت روش‌های صحیح نگهداری و دفع باشد.

کود مایع ماهی بیواگری 1,400,000 تومان

فروت ست 525 نوتریتک 410,000 تومان

آمینو کلات روی 710 420,000 تومان

کود زیستی باکتولند پسته 20 لیتری 2,175,000 تومان

کود زیستی هوکر 470,000 تومان

کود سولفات مس کیمیا آژند بوتیا (10 کیلوگرم) 2,100,000 تومان

کود گوگرد مایع بیواگری 1,630,000 تومان

کود هیومیک اسید مایع بیواگری 1,430,000 تومان

کود مایع مرغی بیواگری 830,000 تومان

کود پریونت کلسیم 420 آکوافارما اسپانیا 590,000 تومان

کود سولفات آهن کنجاله ساز 395,000 تومان

کود کلات آهن (6%) رویش 320,000 تومان