تولید انبوه کود های زیستی باکتریایی

طرز تهیه کود زیستی 

مقصود از تولید کود های زیستی در این مطلب، تولید ریزوبیوم، آزوسپیریلیوم، ازتو باکتر، استوباکتر و فسفوباکترها در مقیاس وسیع است.

مواد مورد نیاز جهت تولید کود زیستی

1. وجود مایع تلقیح ریزوبیوم، آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر،استوباکتر و فسفوباکتر ها در مرحله ی رشد لگاریتمی. (کشتجوان و فعال)
2. مواد حامل
3. بسته های پلی اتیلنی
4. ترازو
5. دستکش
6. بشر استریل با گنجایش حجمی برابر با 200 میلی لیتر
7. درب بند الکتریکی برای کیسه های پلاستیکیشما میتوانید برای خرید کود زیستی هوکر به فروشگاه پسته رفسنجان مراجعه کنید.

آماده سازی مایه ی تلقیح جهت تولید کود زیستی

تهیه محیط کشت مناسب برای تهیه کود

محیط کشت مایع های مربوط به باکتری های ریزوبیوم، آزوسپیریلیوم، ازتو باکتر، استو باکتر و فسفوباکتر را در سه حجم 250 میلی لیتر،3 لیتر و 5 لیتر آماده و استریل کنید.

• محیط کشت را در فلاسک آزمایشگاهی 250 میلی لیتری، با سویه های موثر ارگانیسم مورد نظر و تحت شرایط کاملا بهداشتی تلقیح دهید.
• سپس محفظه را تحت شرایط لرزان و در دستگاه های همزن چرخان در دمای اتاق و به مدت 2 آزوسپیریلوم و استوباکتر حدود 5 تا 7 روز به طول می انجامد.
• فلاسک را به منظور ایجاد هر گونه رشد بررسی نموه و بار جمعیت را تعیین کنید. از این فلاسک به عنوان کشت آغازگر استفاده خواهد شد.
• با استفاده از کشت آغاز گر (در مرحله لگاریتمی)، فلاسک بزرگ (3 لیتری و 5 لیتری) را که شامل محیط کشت برای ریز جانداران مورد نظر است، تلقیح کنید.
• محفظه را در دمای اتاق به همراه لرزش در جهت تصادفی برای مدت رشد ذکر شده در بالا اینگونه کنید.
• محیط کشت را در مقادیر بالا در درون دستگاه فرمانتور آماده کنید. عمل استریل کردن را با دقت تمام انجام داده، سپس دمای آن را کاهش دهید.
• محیط کشت موجود در فرمانتور را با محیط کشت موجود در مرحله لگاریتمی رشد داده شده در فلاسک تلقیح کنید (به طور معمول،1-2 درصد مایه ی تلقیح کافی است، با این وجود ممکن است که عمل تلقیح در مقداری بالاتر از درصد یاد شده و به میزان 5 درصد که به رشد وابسته است انجام گیرد)
• قبل از تلقیح، بار جمعیت ریزجاندار در محیط کشت مایع مورد استفاده برای عمل تلقیح را تعیین کند.
• سلول های موجود در فرمانتور را با فراهم کردن شرایط تهویه مناسب (عبور هوای استریل از طریق کمپرسور و عوامل استریل کننده مانند پشم شیشه، پشم کتان، اسید،…) و بخاردهی مطلوب رشد دهید.
• جمعیت ریز جاندارتلقیح شده و آلودگی را در صورت وجود در طی دوره رشد کنترل کنید.
• سلول را پس از دوره ی انکوباسیون برداشت و از آن برای آماده سازی مایه تلقیح استفاده کنید.
• بار جمعیت را در فرایند برداشت تعیین و آلودگی های باکتریایی/زیستی را در محیط کشت مایع کنترل کنید.
• نباید هیچ گونه آلودگی قارچی یا باکتریای در سطح غلضت 10 به توان6 وجود داشته باشد.
  نکته
  جمعیت ریز جاندار باید بیشتر از 10 به توان 9 سلول در هر میلی لیتر از محیط کشت مایع تخمیر شده باشد.

  آماده سازی مواد حامل برای تولید کود زیستی

• ماده ی حامل را به صورت پودر های ریز در بیاورید تا از غربال های 212 میکرون IS عبور کند.
• پی اچ ماده ی حامل را با کمک پودر کربنات کلسیم به حالت خنثی در آورید.
• به منظور حذف عوامل آلوده کننده، ماده ی حامل خنثی شده را در اتو کلاو استریل کنید.
  

  آماده سازی مایه ی تلقیح

• ماده ی حامل خنثی و استریل شده را در ظروف فلزی تمیز قرار دهید.
• کشت های باکتریایی پرورش داده شده (ریزوبیوم،آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر،استوباکتر،فسفو باکتر) را با حامل ترکیب کرده و آن را به طور کامل با استفاده از دست (با استفاده از دستکش های استریل) و یا با مخلوط کن ( سوسپانسون کشت باید تا سطح 40 تا 50 درصد گنجایش نگهداری آب که به جمعیت وابسته است اضافه شود ) مخلوط نمایید.
• ماده تلقیحی را به مقدار 200 گرم در کیسه های پلی اتیلنی قرار دهید. سپس در این کیسه ها راببندید و اجازه دهید تا حدود 2 الی 3 روز در دمای اتاق باقی بماند (این عمل را همچنین می توان با پخش کردن مواد تلقیحی روی یک سطح تمیز/سطح پلی اتیلنی/ با حفظ آن در لوله های در باز/محفظه هایی با پوشش اتیلنی به مدت 2 الی 3 روز در دمای اتاق و قبل از عملیات بسته بندی انجام داد).
• بار جمعیت اولیه ریز جاندار را پس از نگهداری آن ها در کیسه های تلقیحی کنترل و محاسبه نمایید.
  

  خصوصیات کیسه ی پلی اتیلنی

• کیسه های پلی اتیلنی باید چگالی کمی داشته باشند.
• میزان ضخامت کیسه باید حدود 50 تا 75 میکرون باشد.
• روی هر کیسه مواردی شامل :نام محصول، شماره سویه، گیاهی که برای آن توصیه شده است، روش تلقیح، تارخ تولید، شماره محموله تولید شده، تاریخ انقضا، آدرس دقیق سازنده، دستورالعمل ذخیره و … باید قید شود.
  

  ذخیره ی بسته های دارای مواد تلقیحی

• بسته تلقیحی را در مکانی خنک و به دور از هر گونه گرما یا نور مستقیم خورشید قرار دهید.
• بسته ها را در دمای اتاق یا در دمای اتاق یا در شرایط خنک انبار و داخل بسته های پلی اتیلنی نگهداری نمایید.
• جمعیت ریزجاندار را پس از 15 روز تعیین کنید. تعداد جمعیت باید بیشتر از 10 به توان 8 سلول/گرم برای ریزوبیوم، 10 به توان 9 برای آزوسپیریلیوم و 10 به توان 7 برای ازتوباکتر و بر اساس وزن خشک باشد. این تعداد نباید به کمتر از 10 به توان 7 سلول/گرم برای ریزوبیوم و آزوسپیریلیوم و 10 به توان 6 برای ازتوباکتر برسد. قابل توجه است که در این جا معیار وزن خشک بوده که بر اساس 15 روز قبل از اتمام تاریخ انقضا است.

انواع مواد خام در تهیه و تولید کود زیستی

آشنایی با ماده ی حامل

ماده ی حامل مهم ترین جزو در فرمولاسیون کود زیستی است. این ماده، وظیفه ی حمل ریز جاندار زنده را که به عنوان کود زیستی عمل می کنند، بر عهده دارند. زمان ماندگاری کود زیستی به کیفیت حامل بستگی دارد. طبق قوانین مربوط به ISI، ماده ی حامل باید به صورت پودر بوده و توانایی عبور از غربال 150تا 212 میکرونی را داشته باشد.

کیفیت یک حامل خوب برای تولید کود زیستی

• میزان جذب بالا (ظرفیت گنجایش آب) داشته و بتوان روی آن، فرایند ها به آسانی انجام داد.
• برای ریز جانداران،خاصیت سمی نداشته باشد.
• استریل سازی آن آسان باشد (توسط اتوکلاو کردن یا تابش اشعه گاما).
• هزینه بر نباشد و بتوان به میزان لازم آن را تهیه کرد.
• به خوبی به بذر بچسبد.
• ظرفیت بافری پی اچ داشته باشد (ظرفیت تبادلی بالای کاتیونی یا آنیونی)
  

  انواع حامل های مناسب تولید کود زیستی

  بازه ی وسیعی از حامل ها برای حمل تعداد زیاد و قابل توجه ای از مواد تلقیحی میکروبی به وجود آمده اند. این مواد شامل پیت، لیگنیت، زغال، سبوس برنج، ورمی کولیت، خاک، مواد حاصل از الیاف نارگیل، لجن فشرده، ترکیبات پلیمری و … می باشند.
  در کشور استرالیا، فرانسه و آمریکا که صنعت ریزوبیوم بسیار موفق عمل کرده است، از پیت به عنوان حامل استفاده می شود. پیت، بقایایی به رنگ قهوه ای کم رنگ یا سیاه می باشد.
  که در نتیجه تجزیه ی نسبی خزه، درختان و دیگر گیاهان تولید می شود. در کشور هند پیت، تنها 54 درصد کربن عالی دارد.
  این در حالی است که این رقم برای کشت در استرالیا 65 درصد و برای آمریکا به 86 درصد می رسد. بنابر این پیت،در کشور هند از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست.
  این پیت در کشور هند فقط در دره نیلگیری، موجود بوده و انتقال آن به منظور تغییر کیفییت هزینه ی زیادی را در بر دارد.
  همین موضوع برای لیگنیت هم صادق است. لیگنیت، زغال سیاه رنگ متمایل به قهوه ای است که در آن نسبت به پیت، مواد تغییرات بیشتری را متحمل شده اند، اما برای زغال sub-bituminous این أمر صحت ندارد.
  زغال چوب هم به مقدار فراوان در دسترس است اما، نسبت به پیت و لیگنیت هزینه بر تر است. علاوه بر آن، کیفیت آن هم همواره مورد سوال بوده است.

  ویژگی زغال چوب مورد استفاده در فرآیند تولید کود زیستی

  در بین ویژگی هایی که در زغال چوب وجود دارد، مهم ترین آن ها عبارتند از : وزن زغال، میزان مواد فرار، میزان کربن تثبیت شده، میزان خاکستر، درجه سختی و سطح فعال.
  تجربه نشان داده که برخی از واحد های تولیدی کود زیستی از زغال با کیفیت کم استفاده می کنند (منجر به تجزیه ناقص می شوند)، که ظرفیت نگهداری آب، تراکم توده ای و تخلخل کمی دارد.
  تنها استفاده از زغال با کیفیت بالا می تواند جایگزین پیت یا لیگنیت به عنوان حامل شود. در کشور هند و برخی دیگر از کشور ها، از ورمیکولیت به عنوان حامل استفاده می شود. گفته شده است که ورمی کولیت نسبت به پیت حامل مطلوب تری است.

  مواد بسته بندی جهت بسته بندی کود

  اولین کود زیستی (مواد تلقیحی ریزوبیوم) در بطری های شیشه ای آماده شد، زیرا به این طریق، مواد مورد نظر می توانستند، مقاومت بیشتری در مقابل اتوکلاو شدن از خود نشان دهند، بخوبی بسته می شدند و همچنین خریدار می توانست به خوبی محصول مورد نظر خود را ببیند.
  پس از آن، قوطی های فلزی جای این بطری ها را گرفته اند اما، نتوانستند به اندازه ی بطری ها عمومیت پیدا کنند. در حال حاظر، از بسته های پلاستیکی برای تولید حجم انبوهی از کود های زیستی استفاده می شود.

  دلایل استفاده از بسته های پلاستیکی 

• سهل بودن کنترل و حمل آن ها
• تبادل گازی بالا
• انتقال نسبتا کم رطوبت
• بسته و محکم شدن بر اثر حرارت.عواملی که باید آن ها را در رابطه با انتخاب بسته های پلی اتیلنی مد نظر داشت عبارتند از:
• تأثیر تابش اشعه گاما
• وجود هوای محبوس شده و ظرفیت تبادل گازی
• محتوای رطوبت
• تحمل نسبت به اتو گلاوویژگی های فیزیکی و شیمیایی حامل های معمول
  

  عوامل	پیت (هندی)	لیگنیت	زغال
  شمیایی
  ظاهر پی اچ بو درصد کربن درصد هیدروژن درصد اکسیژن درصد نیتروژن درصد خاکستر	قهوه ای پررنگ اسیدی،نیاز به خنثی شدن بدون بو 54/20 5/70 31/60 1/50 7/00	سیاه مایل به قهوه ای اسیدی، نیاز به خنثی شدن بدون بو 72/79 4/74 19/60 0/98 00/7	سیاه خنثی بدون بو 84/00 2/30 10/70 0.01 3/00
  فیزیکی
  درصد گنجایش نگهداری آب        149/30                            198/90                                     200/00 درصد رطوبت                           10-50                              40-50                                      20-30 درصد ذرات ریز                          2/18                               1/66                                         1/62 درصد تخلخل                          53/16                              34/79                                        73/39 درمجموع سطح                      646/60                           556/40                                      870/90 (m2/g) میزان در دسترس بودن            5/5 در دره نایلگیر            3 میلیون تن                               در بسیاری از نقاط

  بسته های پلی اتیلنی با ضخامت کم (IDPE) که ضخامت آنها 0/0038 تا 0/051 میلی متر است، را نمی توان در اتوکلاو استریل کرد، زیرا توانایی تحمل دمای 121 درجه سلسیوس را ندارد. نقطه ی ذوب پلی اتیلن با افزایش میزان ضخامت آن بیشتر می شود. بنابر این، بهتر است که از بسته های پلی اتیلنی با ضخامت بالا (HDPE) که ضخامت آنها 0/075 تا 0/090 میلی متر است، استفاده می شود. به منظور اتوکلاو کردن، بسته های پلی اتیلنی بهترین انتخاب هستند و توانایی تحمل دمای 121 درجه ی سلسیوس را دارند.

  ویژگی های مواد بسته بندی که برای کود زیستی استفاده می شود

  ویژگی	LDPE	HDPE	پلیپروپین
  وزن مولکولی	1500-7000	25000-50000	NA
  ضخامت (میلی متر)	0/08 – 0/038	0/8 – 1/0	0/05 – 0/09
  ظاهر	نیمه شفاف	نیمه شفاف تا تیره	شفاف
  نقطه ذوب (C)	89-90	105-120	120-130
  اتوکلاو پذیری (در طی فرایند استریل شدن)	ضعیف	متوسط	خوب
  ثبات در مقابل تابش	خوب	خوب	نسبتا خوب
  نفوذ پذیری نسبت به گاز ها CO2	28	6/5	6
  N2	7/5	1.6	2/0
  O2	2/50	0/5	0/4
  ویژگی تبادل گازی	خوب	متوسط	متوسط

  در صورتی که امکانات مربوط به تاباندن اشعه گاما وجود داشته باشد، استفاده از LDPE بهتر است، زیرا در صورت استفاده از LDPE، تبادل گازی به نحو مطلوب تری انجام گرفته و همچنین در مفابل تابش اشعه گاما نیز از خود تحمل نشان می دهد که پلی پروپیلن این ویژگی را ندارد.
  در زمان های پیش تر، ایجاد کردن حفراتی کوچک روی بسته ها معمول بود اما، امروزه این عمل انجام نمی شود، زیرا عوامل آلوده کننده می توانند وارد شوند و همچنین از دست رفتن رطوبت در این روش بیشتر است.
  در تولید به روش استریل،حفره به طور سریع پس از تزریق محیط کشت مایع توسط نوار چسب بسته می شود.

  مواد چسبنده اتصال بیم مایع تلقیح و بذر

  استفاده از مواد چسبنده به منظور ایجاد اتصال بیم مایع تلقیح و بذر، توصیه ای عمومی برای قبل از کاشت در زمین است. تعدادی از این مواد مانند چسب کاغذ دیواری (5 درصد)، صمغ عربی (4 درصد)، عسل (10 درصد)، پودر شیر ( 10 درصد)، شکر (10 درصد) و … در دسترس بوده و نه تنها به عنوان ماده ای به منظور چسباندن باکتری ها روی بذر بکار می رود، بلکه مواد مغذی را هم برای باکتری ها فراهم می کند تا این که فرایند سرایت تکمیل گردد.
  اتصال مواد چسبنده به مایه ی تلقیحی مطلوب است اما، باید با دقت کامل انجام شود. در کشور هند، بطور معمول از صمغ عربی یا پودر صمغ آکاسیا به عنوان ماده ی چسبنده استفاده می شود. سه صمغ چسبناک مختلف از درخت آکاسیا تراوش می کند. صمغ عربی به گونه ی A.ARABIC  و در برخی اوقات هم به A.SENEGAL مربوط می شود.

  

  ویژگی های مربوط به مواد خام مورد استفاده در کود زیستی

• زغال چوب: کیفیت مطلوب، پی اچ بین 6/5 تا 7/5، گنجایش نگهداری آب به میزان 120 تا 140 درصد، رطوبت 40 درصد وزنی (W/W)، محتوای خاکستر 5 تا 10 درصد.
• پودر خام لیگنیت: درصد رطوبت 35 درصد، پودر ریز، بسته بندی شده در بسته ی HDPE که وزن هرکدام 40 تا 50 کیلو گرم باشد.
• صمغ عربی: به صورت پودر خشک شده باشد.
• بسته های پلی اتیلنی HDPE: دارای کیفیت بالا، ساخته شده از تیوپ پلی اتیلنی درجه یک به رنگ سفید شیری که ضخامتی به اندازه ی 300 درجه باشد و تنها به بتوان از یک طرف درب آن را بست. همانند طرح و اندازه آن، کلمه بسته ی مخصوص هم در دو طرف آن نوشته شده باشد.
  اندازه بسته: 16*8 سانتی متر تا 40*30 سانتی متر که بتواند به ترتیب، 40 تا 2880 گرم از ماده تلقیحی را در خود جای دهد: در کشورهند، اندازه استاندارد بسته ها 25*15 سانتی متر و به منظور جای دادن 200 گرم از کود های زیستی است.
• نوار صمغی پلاستیکی: عرضی به اندازه 5 سانتی متر به منظور تثبیت و محکم کردن بسته های مقوایی.
• نوار های پلاستیکی LDPE : برای بسته بندی بسته های مقوایی ساخته شده از LDPE درجه یک که عرض آن 5 سانتی متر و ضخامت آن به اندازه ی 200لایه باشد.
• گیره های آهنی: برای بسته بندی نوار های پلاستیکی به اندازه 0.03 میلی متر.
  موارد ذکر شده فوق ویژگی های معمول هستند که این ویژگی ها را می توان با تولید مواد جدید و تغییر احتیاجات سیستم های تولیدی و بازار یابی عوض کرد.

  استریل کردن در فرآیند تولید کود
  

  عمل استریل کردن در کارهای مربوط به کود های زیستی به دفعات استفاده می شود.

  استریل کردن بذر
  

  استریل کردن بذر به طور معمول با تیمار کردن بذر با هیپوکلریت سدیم (NAOCL) و به مدت 4 دقیقه و یا با اسید سولفوریک تغلیظ شده به مدت 10 تا 15 دقیقه استفاده می شود. در دو مورد ذکر شده، دانه ها پس از تیمار شدن با محلول باید حداقل 9 مرتبه با آب استریل شسته شوند و سپس در آب به مدت 6 تا 15 ساعت خیس گردند.

  استریل کردن گره
  

  گره ها باید در ابتدا با اتانول 95 درصد و به مدت 5 تا 10 ثانیه و سپس در ماده ی اسریل کننده به مدت 3 تا 4 دقیقه تیمار شوند. ماده ی استریل کننده می تواند محلول 7 – 8 درصد هیپو کلریت سدیم یا کلسیم، محلول 3 درصد پراکسید هیدروژن یا محلول 1 درصد اسید کلرید جیوه باشد.

  استریل کردن ظروف شیشه ای
  

  بطور کلی، ظروف شیشه ای مانند پیپت، ظروف آزمایشگاهی و … توسط حرارت خشک استریل می شوند، به این صورت که وسای شیشه ای به مدت 1 تا 2 ساعت و در دمای 160 تا 170 درجه ی سلسیوس، در آون هوای گرم قرار می گیرند.

  استریل کردن محیط کشت مایع

  بطور کلی محیط کشت مایع به وسیله گرما مرطوب استریل می شوند. برای محیط کشت مایع هایی با حجم بیشتر از 1000 میلی لیتر، زمان در معرض قرار گرفتن محیط کشت مایع به مدت 20 تا 30 دقیقه کافی است، اما برای محیط کشت مایع هایی با حجم 2000 میلی لیتر، این زمان به 40 تا 60 دقیقه می رسد و برای محیط های کشت مایع هایی با حجم بیشتر از 5000 میلی لیتر، حداقل زمان مورد نیاز، 60 دقیقه قرار گرفتن در اتوگلاو پیشنهاد شده است.

  استریل کردن حامل

  مواد حامل در برخی از در شرایط استریل می شوند و در برخی از شرایط هم تحت عمل استریل کردن قرار نمی گیرند، اما بهتر است که آن ها را استریل کرد.
  این أمر زمانی اهمیت خود را نشان می دهد که رشد اکثر باکتری ها به جای محیط کشت مایع  محیط کشت مایع در حامل اتفاق بیفتد. در صورتی که باکتری های دیگری مانند ریزوبیوم یا ازتو باکتر هم در حامل حضور داشته باشند.
  همراه با باکتری مورد نظر رشد خواهند کرد. در صورتی که تعداد آن ها از تعداد ریزوبیوم اضافه شده بیشتر باشد، یا رشد سریعتر ی نسبت به آن داشته باشد، در محصول نهایی، تعداد ریز جانداران ناخواسته نسبت به کود زیستی بیشتر خواهد بود. کاستن از تعداد باکتری های ناخواسته امری ضروری محصوب می شود.

  استریل سازی حامل های بسته بندی شده

  استریل سازی حامل های بسته بندی شده معمولا شامل دو عامل اتوکلاو کردن و تابش اشعه گاما می باشد. به منظور استریل سازی در اتو کلاو، از دو روش زیر استفاده می شود.

• استریل سازی حامل در اتوکلاو و در دمای 121 درجه ی سلسیوس و به مدت 4 ساعت.
• استریل سازی حامل به مدت 1 ساعت و در دمای 121 درجه ی سلسیوس، که این کار دو تا سه مرتبه در روز های متناوب استفاده می شود.دلیل استفاده از روش دوم  این است که حامل را نمی توان به طور کامل در اتوکلاو استریل کرد. تنها یک بار اتو کلاو کردن 4 ساعته، اغلب موجب می شود که اسپور های مقاوم به حرارت قارچ، اکتینومیست ها و غیره جوانه بزنند. این امر، می تواند رشد باکتری های تثبیت کننده ی نیتروژن مانند ریزوبیوم، ازتو باکتر،آژوسپیریلوم و استو باکتر را سرکوب کند.
  

  استریل سازی مواد بسته بندی

  کود های زیستی معمولا در بسته های غیر استریل شده ی LDPE قرار می گیرند و به همین دلیل احتمال آلودگی وجود دارد. در صورت استریل کردن بسته ها، می توان از وقوع آلودگی جلوگیری به عمل آورد.
  اما مشکلی که وجود دارد این است که بسته های LDPE نمی توانند دمای 121 درجه ی را تحمل کنند و به همین دلیل قابل اتوکلاو شدن نیستند. این بسته ها را فقط می توان از طریق تابش اشعه گاما استریل کرد. فقط در صورتی می توان آن ها را با اتوگلاو استریل کرد که جنس بسته ها از پلی پروپین یا HDPE  باشد.
  پلی پروپیلنی که در کشور هند مورد آزمایش قرار گرفت، تنها هنگامی رضایت بخش بود که در معرض فشار اتوگلاو به میزان حداکثر 0.7 کیلوگرم بر سانتی متر مربع قرار گرفت. حتی در چنین فشار بالایی، بیرون راندن تمام هوای موجود قبل از آغاز عمل بستن محفظه امری ضروریبه شمار می رود. متناوبا، می توان در محفظه را باز نمود و دوباره آن را توسط گیره بست که این کار به منظور ایجاد تعادل در طی فرایند استریل سازی و دربندی صورت می پذیرد.

  نشان گذاری بسته های پلی اتیلنی حاوی کود زیستی
  

  هر بسته ی پلی اتیلنی باید به طور واضح نشان دار شود که موارد زیر باید در این کار رعایت شود:

• نام محصول
• نام و آدرس سازنده
• گیاهان مورد هدف
• نوع حامل مورد استفاده
• شماره محموله
• تاریخ ساخت
• تاریخ انقضا که نباید کم تر از 6 ماه از تاریخ ساخت آن باشد.
• جرم خالص به کیلوگرم و سطح قابل استفاده
• دستور العمل های ذخیره ای محصول که به صورت زیر است:
  در مکانی خنک و دور از نور مستقیم خورشید و حرارت نگهداری شود.
• هر گونه اطلاعات دیگری مربوط به استاندارد های وزن و اندازه های (کالای بسته بندی شده) باشد.
  راهنمای مربوط به استفاده از کود زیستی باید به طور مختصری روی بسته ها نوشته شود. در صورت امکان، بهتر است دفتر چه ای به همراه بسته به مشتری داده شود.
  

  نشان گذاری گواهی BIS
  

  محصول ممکن است که نشان استاندارد BIS را نیز به خود بگیرد. استفاده از نشان استاندارد توسط اداره استاندارد کشور هند، مدیریت شده و قوانین مربوط به آن در این سازمان به تصویب می رسد. جزئیات شرایطی که تحت آن  شرایط، گواهی نامه مربوط به استفاده از نشان استاندارد داده می شود، ممکن است به تولید کننده ها یا سازنده ها داده شود یا ممکن است از طریق سازمان استاندارد کشور هند بدست آید.

  محل مناسب برای ذخیره سازی کود های تولید شده
  

  کود های زیستی باید پس از تولید در مکانی خشک و خنک و به دور از هرگونه گرمای مستقیم و ترجیحا در دمای 20 درجه سلسیوس نگهداری شود که این دما نباید عدد 30 تجاوز کند. آموزش خرده فروشان و همچنین استفاده کننده ها از محصول در رابطه با نکات مربوط به دوره ذخیره آن، بر عهده سازنده است.

  کود مایع ماهی بیواگری 1,350,000 تومان

  کود نیترات کلسیم سیترال تماس بگیرید 09916924189

  کود زیستی باکتولند پسته 20 لیتری 2,175,000 تومان

  کود آمینو استار فروت ست اورانتیکا اسپانیایی 497,000 تومان

  کود مایع سیلیکات پتاسیم بیواگری حجم 5 لیتری 720,000 تومان

  سم آکتامیا کاوش 360,000 تومان

  کود مایع مرغی بیواگری 830,000 تومان

  کود گوگرد مایع بیواگری 1,630,000 تومان

  کائولین به رشد کویر رفسنجان (25 کیلوگرمی) 320,000 تومان

  کود جلبک دریایی آلگاریک 850,000 تومان

  کود پریونت کلسیم 420 آکوافارما اسپانیا 590,000 تومان

  کود گلدهی کیمیا آژند بوتیا (75 گرم) 25,000 تومان

  مشاهده تمامی محصولات فروشگاه

  منبع:
  راهنمای جامع و کاربردی کود های بیولوژیک و آفت کش های میکروبی (دکتر مهدی جهان، مهندس جواد عظیم زاده، مهندس محبوبه عبداللهی)

  برای عضویت در کانال تلگرام، اینستاگرام و آپارات پسته رفسنجان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید: