شنیدن کلمه انس همیشه ما را به یاد طلا می‌اندازد اما پسته نیز مانند طلا دارای انس است. به‌طور ساده می‌توان گفت انس پسته یک معیار عددی برای بیان میزان درشتی یا ریزی پسته می‌باشد. یکی از مهم‌ترین موارد در صنعت خشکبار محاسبه اونس پسته است که بسیاری از مصرف‌کنندگان با آن آشنایی ندارند. می‌توان برای این افراد کلمه سایز را معادل انس مطرح کرد؛ همان‌طور که در معاملات بین‌المللی هم از عنوان سایز پسته استفاده می‌شود. انس پسته می‌تواند در کنار عوامل دیگر تأثیر بسزایی در قیمت‌گذاری پسته داشته باشد. در این مقاله در ارتباط با اونس پسته، محاسبه آن، تعیین مرغوبیت مغز و رؤیت پسته صحبت کرده‌ایم.
انس پسته چیست؟
انس پسته یا عیار پسته واژه‌ای برای بیان سایز پسته و تشخیص اندازه آن است. درواقع زمانی که بخواهیم میزان درشتی یا ریزی پسته را بازگو نماییم از انس استفاده می‌کنیم.
هرچه عدد آن بیشتر باشد اندازه پسته کوچک‌تر است و در مقابل هر چه انس کمتر باشد یعنی اندازه پسته بزرگ‌تر و درشت‌تر است. در اکثر مواقع نیز از دو عدد برای بیان این مقیاس استفاده می‌شود.
به‌طور مثال می‌گویند پسته اکبری انس 22_24 یا پسته احمد آقایی انس 28_30. دلیل این امر نیز این است که برای محاسبه آن لازم است که یک مشت پسته از گونی برداشته شود و پسته‌ها در تمام قسمت‌های گونی هم‌اندازه نیستند.
به همین دلیل از قسمت‌های مختلف بار نمونه‌برداری می‌شود و دو عدد را بیان می‌کنند. اگر علاقه به دانستن چگونگی محاسبه اونس پسته دارید در ادامه با ما همراه باشید.
نحوه انس گیری پسته
برای محاسبه عیار پسته لازم است ترازوی دیجیتالی داشته باشید و یا در صورت داشتن ترازوی دوکفه‌ای به داشتن وزنه 142 گرمی نیاز خواهید داشت.
باید بدانید که عدد 142 گرم یک عدد ثابت است و از قدیم توسط تجار پسته مرسوم شده است.
142 گرم از پسته موردنظر را جدا کرده و آن‌ها را به دسته‌های 5 تایی تقسیم می‌کنیم.
حال به هر دسته 5 تایی 1 انس می‌گوییم. با شمارش تعداد دسته‌های 5 تایی می‌توانید عدد اونس پسته را محاسبه نمایید.
به‌طور مثال در صورتی که 26 بسته 5 تایی داشتید می‌توان گفت پسته شما 26 انس است.
هر چه تعداد دسته‌ها که همان انس پسته است کمتر باشد نشان می‌دهد که پسته‌های ما درشت‌تر بوده‌اند و تعداد کمتری پسته در 142 گرم قرار گرفته است.
برای پسته‌های دهان بسته نیز از همین روش استفاده می‌کنیم؛ اما برای تعیین مرغوبیت مغز مخصوصاً در پسته‌های دهان بسته لازم است غیر از محاسبه انس از روش دیگری نیز استفاده شود که در ادامه آورده‌ایم.
درجه‌بندی پسته
همان‌طور که گفته شد می‌توان از طریق محاسبه انس پسته به میزان ریزی و درشتی آن پی برد. درجه‌بندی بر اساس انس به‌صورت زیر است.
- خیلی درشت: اونس پسته بین 18 تا 20
- درشت: بین 20 تا 22
- متوسط: بین 22 تا 26
- ریز: بین 26 تا 28
- خیلی ریز: بین 28 تا 34
تعیین مرغوبیت پسته
در این روش، شما می‌توانید کیفیت پسته‌ها را بر اساس وزن مغزهای آن‌ها ارزیابی کنید.
این روش بر این اصل استوار است که مرغوبیت پسته می‌تواند به وزن مغز آن مرتبط باشد؛ به عبارت دیگر، پسته‌های با کیفیت بالا می‌توانند دارای مغزهای سنگین‌تر باشند. در زیر توضیح مرحله به مرحله‌ای از این روش ارائه‌شده است:
جداسازی پسته‌ها
ابتدا 100 گرم پسته را جدا کرده. توجه کنید که باید از پسته‌های دهان بسته استفاده کنید تا اطمینان حاصل کنید که اندازه‌گیری شما دقیق است و مغزهای آن‌ها سالم هستند.
شکستن پسته‌ها و جدا کردن مغزها
پس از جداسازی پسته‌ها، آن‌ها را یکی‌یکی شکسته و مغزها را از پوسته‌های آن‌ها جدا کنید.
وزن مغزها
مغزهای جدا شده را وزن کنید. این مرحله کلیدی است زیرا مبنای ارزیابی شما بر اساس وزن مغزها خواهد بود.
تعیین مرغوبیت
با داشتن وزن کل مغزها، می‌توانید مرغوبیت پسته‌ها را ارزیابی کنید. اگر وزن مغزها 50 گرم یا بیشتر باشد، این به این معناست که پسته‌ها از کیفیت خوبی برخوردارند. در غیر این صورت، پسته‌ها دارای کیفیت پایین‌تری هستند.
دقت کنید که این روش مبتنی بر وزن مغزها است و ممکن است عوامل دیگری نیز در کیفیت پسته‌ها نقش داشته باشند، از جمله طعم، میزان تازگی و غیره.
به همین دلیل، ممکن است بخواهید این روش را با سایر روش‌های ارزیابی کیفیت ترکیب کنید تا دید جامع‌تری به کیفیت پسته‌ها داشته باشید.
رؤیت پسته
علاوه بر انس پسته و تعیین مرغوبیت آن از طریق وزن مغز، یک فاکتور دیگر نیز برای نشان دادن کیفیت وجود دارد.
شکل ظاهری پسته که شامل خوش‌رنگی، زیبایی و اندازه‌های یکسان می‌شود، رؤیت پسته نام دارد.
درصورتی‌که شکل ظاهری پسته نیز عالی باشد می‌گوییم رؤیت پسته خوب است.
به‌طور مثال رنگ پسته باید مایل به سفید باشد و درصورتی‌که دارای رنگی کدر و لک‌دار باشد مرغوبیت بالایی ندارد.
البته به یاد داشته باشید که وجود لک همیشه نشان‌دهنده معیوب بودن و سالم نبودن پسته نیست.
بلکه می‌تواند در اثر دیر باز شدن از درخت و یا خوب پوست نشدن در هنگام چرخ در کارخانه ضبط پسته باشد؛ بنابراین می‌توان گفت رؤیت خوب پسته به معنی هم‌اندازه و یک دست بودن دانه‌های پسته و عدم وجود پسته‌های ریز و یا زرد است.
تمامی پسته‌های موجود در فروشگاه پسته رفسنجان دارای رؤیت بسیار عالی بالای 90 درصد و اعلاء هستند.
انس ارقام مشهور پسته
مشهورترین ارقام پسته در ایران پسته‌های احمد آقایی، اکبری، فندقی و کله قوچی هستند. هرکدام از این ارقام شکل ظاهری متفاوت داشته و به همراه آن دارای انس متفاوت خواهند بود.
به‌طور مثال پسته کله قوچی و اکبری که جزو پسته‌های درشت محسوب می‌شوند قطعاً انس پایین‌تری نسبت به پسته فندقی دارند.
در این قسمت انس ارقام مشهور پسته در ایران را آورده‌ایم که البته در همه مواقع یکسان نیست. انس مرغوب‌ترین نوع این ارقام معمولاً به‌صورت زیر است.
- انس پسته کله قوچی: 20_22
- انس پسته اکبری: 20_22 (ارقام با انس پایین‌تر نیز وجود دارند که کمیاب، دست‌چین و گران‌قیمت‌تر هستند)
- انس پسته احمد آقایی: 22_24
- انس پسته فندقی: 28_30
اهمیت دانستن انس پسته
به‌طورکلی می‌توان گفت محاسبه عیار پسته برای خرید امری ضروری نیست. دانستن اونس پسته و طریقه محاسبه آن می‌تواند برای شما مفید باشد اما تا زمانی که قصد خرید عمده پسته را ندارید لازم به دانستن آن نیست. معمولاً این محاسبه توسط متخصصان انجام می‌گیرد زیرا امری مهم و تخصصی است.
سخن پایانی
یکی از عوامل مؤثر در تعیین قیمت پسته و تشخیص مرغوبیت آن دانستن انس پسته موردنظر است. این مقاله از مجله‌ی کشاورزی سایت پسته رفسنجان را به اونس پسته و طریقه محاسبه آن اختصاص دادیم. ازآنجایی‌که محاسبه عیار پسته امری بسیار مهم در تجارت است لازم است که توسط متخصصان انجام گیرد.
هرچه عیار پسته بیشتر باشد نشان می‌دهد که پسته موردنظر ریزتر است. البته به یاد داشته باشید که برای ارقامی که در کل ریزتر از سایرین هستند مانند پسته فندقی، نباید انتظار انس 20_22 را داشت. در کنار اونس پسته عواملی مانند مرغوبیت مغز و رؤیت پسته نیز اهمیت زیادی دارند که در این مطلب به بررسی آن‌ها پرداختیم.
09131923700
عالیست متشکر
سپاس دوست گرامی
مقاله مفید و ارزشمندی بود، ازتون متشکرم
سلام و عرض ادب
متشکرم از حسن نظر شما
سلام و عرض ادب
متشکرم از حسن نظر شما
بسیار عالی ،متشکریم.
سلام دوست گرامی
ممنون از نظر شما
باسلام وتشکر از مطلب مفیدشما.میشه بفرمایید درصد چفت وبست پسته را مشخص کرد؟