یکی از عملیات باغات پسته در زمستان، کود دهی و تغذیه درختان است که باید به بهترین نحو انجام گیرد. درختان پسته نیز مانند انسان‌ها در هر فصل نیاز به تأمین انرژی برای رشد بیشتر و بهتر دارند؛ بنابراین برای رسیدن به محصولات با کیفیت و کمیت دلخواه، لازم است که کود دهی را به همراه تمامی عملیات ضروری دیگر انجام داد. در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان، به معرفی کود زمستانه برای درخت پسته پرداخته‌ایم تا کشاورزان انتخاب راحت‌تری در این فصل داشته باشند.

محتوا پنهان

1 اهمیت کود دهی به درخت پسته در زمستان

2 انواع کودهای زمستانه برای درخت پسته

3 سولفات مس برای درختان

4 کود زمستانه سولفات آهن برای درخت پسته

5 سولفات روی برای پسته

6 سولفات منگنز کود زمستانه برای پسته

7 سوپر فسفات ساده یا تریپل

8 سولفات پتاسیم سنگی

9 کودهای دامی به‌صورت چالکود زمستانه پسته

9.1 بهترین زمان کود مرغ برای پسته

9.2 خواص کود گوسفندی برای درخت پسته

10 اسید بوریک

11 کودهای زمستانه ازته برای درخت پسته

12 اوره فسفات

13 نیترات کلسیم

14 سخن پایانی

اهمیت کود دهی به درخت پسته در زمستان

درختان پسته همانند دیگر درختان، در فصل خواب و زمستان نیز، نیاز به تغذیه مناسب و کود دهی دارند. درواقع اعتقاد بسیاری از کشاورزان بر این است که بهترین زمان تغذیه گیاه پسته و اصلاح خاک، زمان خواب ریشه‌های گیاه است.

کود دهی زمستانه درخت پسته تأثیرات قابل‌توجهی را بر روی آینده آن‌ها می‌گذارد و کیفیت و کمیت محصولات سال بعد را تضمین می‌کند. درختان پسته در مناطق گرم و خشک پرورش می‌یابند و مقاومت زیادی در برابر سرما ندارند.

با کمک کود دهی زمستانه می‌توان زمستان گذرانی را برای این درختان راحت‌تر نمود. علاوه بر آن یکی از مهم‌ترین دلایل کود دهی به درخت پسته در زمستان، تأمین منابع ازدست‌رفته‌ی خاک می‌باشد.

انواع کودهای زمستانه برای درخت پسته

کارشناسان کشاورزی سایت پسته رفسنجان، به‌منظور تقویت درختان و خاک کشاورزی پسته در زمستان، برخی از کودها را توصیه می‌کنند. هرکدام از این کودها فواید خاصی را برای درختان به همراه دارند.

خاک‌های مناطق کاشت پسته، جزء ضعیف‌ترین خاک‌ها بوده و نیاز به تقویت خواهند داشت. در ادامه برخی از این کودها را معرفی کرده و به بررسی تأثیر آن‌ها بر روی درخت پسته پرداخته‌ایم.

سولفات مس برای درختان

سولفات مس یکی از کودهای زمستانه برای درخت پسته است که می‌توان از آن به روش چالکود استفاده نمود. مزایای استفاده از این کود را در فصل تابستان مشاهده خواهید کرد که عبارت‌اند از:

جلوگیری از سوختگی برگ نزدیک سرشاخه‌ها
جلوگیری از ریزش برگ‌ها
رفع نوک سوختگی برگ‌های نارس و نورس
کمک به مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها
تأثیرگذاری بر فتوسنتز، تنفس و ساخت لیگنین
جلوگیری از خم شدن شاخه‌های بالایی به سمت پایین به شکل عصا
تشکیل بخشی از زنجیره انتقال الکترون که منجر به تولید انرژی در گیاه می‌شود

تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که حد بحرانی مس در خاک، 0.5 الی 1 میلی‌گرم در کیلوگرم و در برگ پسته 4 میکروگرم در یک گرم ماده خشک گیاهی می‌باشد.

بسته به نظر کارشناسان و شدت و نوع کمبود می‌توان از 50 تا 100 گرم سولفات مس برای هر درخت به روش چالکود استفاده نمود. طبق تحقیقات انجام‌شده پیشنهاد می‌گردد که این کود با کود حیوانی مخلوط نگردد.

کود زمستانه سولفات آهن برای درخت پسته

کمبود آهن ازجمله کمبودهای شایع در درختان پسته است که علائم گوناگونی دارد. ازجمله این علائم می‌توان زردی شدید برگ‌های جوان را نام برد. این کمبود معمولاً در خاک‌های آهکی با PH بالا رخ می‌دهد که می‌توان با کود زمستانه سولفات آهن، درخت پسته را از این مشکل حفظ نمود.

ازجمله مزایای کود سولفات آهن برای درخت پسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تولید سبزینه در سلول‌های برگ و رفع رنگ‌پریدگی برگ‌ها
بهبود تغذیه گیاه و رفع کمبود آهن
افزایش فتوسنتز و کلروفیل در گیاه
کمک به افزایش کیفیت و رشد درخت

حد بحرانی آهن در خاک، 7 الی 10 میلی‌گرم در یک کیلوگرم و در برگ پسته، 80 تا 100 میکروگرم در یک گرم ماده خشک گیاهی می‌باشد. جهت رفع کمبود آهن می‌توان از دو راه کاربرد خاکی و محلول‌پاشی و یا هر دو کمک گرفت.

با توجه به آزمایش و بررسی خاک و نظر کارشناسان، می‌توان از 138 تا 250 گرم کود سولفات آهن برای هر درخت پسته، جهت کاربرد خاکی در زمستان استفاده نمود.

سولفات روی برای پسته

عنصر روی یکی از عناصر ریزمغذی ضروری و سازنده آنزیم‌ها و پروتئین‌های مختلف برای گیاهان است. تأمین این عنصر برای رشد گیاهان بسیار مهم است بنابراین می‌توان از کود زمستانه سولفات روی برای درخت پسته استفاده نمود.

در این صورت می‌توانید از علائم کمبود عنصر روی در اوایل فصل رشد، دور بمانید. مزایای این کود برای درختان عبارت‌اند از:

جلوگیری از تأخیر در باز شدن جوانه‌های رویشی و زایشی درخت
رفع مشکل کلرروز و زردی برگ‌های جدید
جلوگیری از کوچک شدن برگ‌های انتهایی درخت و نکروزه
مانع از خشکیده شدن سرشاخه‌ها
جلوگیری از کوچک شدن میوه پسته روی درخت
افزایش تشکیل کلروفیل، برخی کربوهیدرات‌ها و تبدیل نشاسته به قند در گیاه
کمک به افزایش کیفیت و رشد درخت

طبق تحقیقات انجام‌شده، حد بحرانی روی در خاک 2 میلی‌گرم بر کیلوگرم و در برگ پسته 10 الی 15 میکروگرم بر گرم ماده خشک گیاهی می‌باشد.

بر اساس نظر کارشناسان، کاربرد خاکی و چالکود 250 گرم سولفات روی 23 درصد به ازای هر درخت در زمستان، می‌تواند کمبود عنصر روی را برطرف نماید.

سولفات منگنز کود زمستانه برای پسته

منگنز یکی دیگر از عناصر ریزمغذی موردنیاز گیاه است که کمبود و بیش‌بود آن، هر دو عامل محدودکننده در رشد گیاه خواهد بود. کمبود عنصر منگنز علائمی همچون کمبود آهن دارد. به‌عنوان‌مثال به همان صورت برگ‌ها دچار زردی می‌شوند. البته با این تفاوت که در کمبود منگنز قسمتی از حاشیه برگ سبز باقی می‌ماند.

کود دهی درخت پسته با کود سولفات منگنز در زمستان می‌تواند این کمبود را رفع نماید. ازجمله مزایای این کود برای درختان پسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش فتوسنتز، تنفس
افزایش گلدهی و تشکیل میوه
جلوگیری از زرد شدن برگ‌ها
افزایش جذب نیتروژن
مقاوم‌سازی درخت در برابر عوامل بیماری‌زا
تأثیر در جوانه‌زنی گرده، رشد لوله گرده
طویل شدن سلول ریشه

کارشناسان، حد بحرانی عنصر منگنز را در خاک، 8 الی 10 میلی‌گرم در کیلوگرم و در برگ پسته، 30 الی 80 میکروگرم بر گرم ماده خشک گیاهی در نظر گرفته‌اند.

جهت رفع کمبود منگنز، کود زمستانه سولفات منگنز برای درخت پسته، به میزان 50 تا 100 گرم به ازای هر درخت، به‌صورت چالکود، توصیه می‌شود.

سوپر فسفات ساده یا تریپل

کود سوپر فسفات ساده یا تریپل یکی از کودهای زمستانه برای درخت پسته است که باید حتماً در برنامه چالکود قرار گیرد. این کود به‌منظور تأمین فسفر موردنیاز درخت استفاده می‌شود که کمبود آن علائم متعددی را به همراه دارد.

به‌عنوان‌مثال برگ سرشاخه‌ها ارغوانی شده و به‌تدریج می‌ریزند. همچنین ساقه‌ها باریک شده و فاصله میان گره‌‌ها افزایش می‌یابد. ازجمله مزایای تأمین فسفر عبارت‌اند از:

کمک به جلوگیری از دیر باز شدن جوانه‌ها
پیشگیری از رنگ‌پریدگی برگ‌های سبز
جلوگیری از ریزش برگ و افزایش گلدهی
افزایش کیفیت محصول
افزایش حجم و گستردگی ریشه
افزایش کیفیت خاک با تنظیم PH و اسیدی شدن فضای اطراف ریشه گیاه

کود سوپر فسفات علاوه بر عنصر فسفر دارای عناصر ضروری دیگری مانند گوگرد، کلسیم، منیزیم، آهن، روی و منگنز است که برای رشد و نمو گیاهان توصیه می‌شود.

سولفات پتاسیم سنگی

پتاسیم یکی از عناصر پرمصرف گیاه است که در صورت کمبود آن در درخت پسته شاهد علائمی در درخت و میوه‌ها خواهید بود. ازجمله این علائم می‌توان کم رنگ شدن برگ‌ها، پیچیده شدن حاشیه برگ‌ها به سمت بالا و قهوه‌ای، خاکستری یا مسی شدن زیر برگ‌ها را نام برد.

ازجمله مزایای پتاسیم برای درخت پسته عبارت‌اند از:

تغذیه و افزایش رشد درختان
افزایش سرعت انتقال کربوهیدرات‌ها و سایر مواد ضروری
بالا بردن زمان رسیدن میوه‌ها
زیادشدن ضخامت ساقه‌ها
افزایش مقاومت گیاه در برابر سرما و گرما

حد بحرانی پتاسیم قابل‌جذب در خاک، 250 پی پی ام و در برگ، 1 الی 1.5 درصد ماده خشک می‌باشد. با توجه به شرایط موجود باغات پسته خود و نظر کارشناسان می‌توانید برای تأمین پتاسیم مورد نیز درختان، از کودهای سولفات پتاسیم سنگی به صورت چالکود در فصل زمستان و کودهای سولو پتاس در طول فصل رشد استفاده نمایید.

این کود زمستانه (سولفات پتاسیم سنگی) درخت پسته را به‌صورت چالکود بر روی دیگر کودها ریخته و روی آن خاک بریزید. به یاد داشته باشید که میزان مصرف این کود برای خاک‌های سنگین با شوری زیاد، بیشتر از خاک‌های سبک با شوری متوسط است.

کودهای دامی به‌صورت چالکود زمستانه پسته

کودهای دامی در مناطق پسته‌کاری کاربرد فراوانی دارند. این تفکر که این کودها تنها برای تأمین عناصر غذایی درخت استفاده می‌شوند اشتباه است. چراکه این کودها علاوه بر تأثیر بر خصوصیات حاصلخیزی خاک، نقش مؤثری بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک نیز دارند.

به دلیل محدودیت‌های خاک مانند عدم وجود ساختمان مناسب، بالا بودن PH، سبک یا سنگین بودن بعضی خاک‌ها و بالا بودن دور آبیاری، استفاده از مواد آلی به‌صورت کودهای حیوانی اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. مزایای استفاده از کود دامی به‌عنوان یک کود زمستانه برای درخت پسته عبارت‌اند از:

تأمین عناصر غذایی موردنیاز گیاه
تحرک عناصر غذایی در خاک و جذب بهتر به‌وسیله ریشه گیاه
افزایش ظرفیت نگهداری عناصر غذایی
بهبود ساختمان خاک
جلوگیری از سرمازدگی ریشه
افزایش نفوذپذیری و نگهداری آب
افزایش تنفس و هوادهی

شیوه کاربرد کودهای آلی در باغ‌های پسته، روش چالکود است. به یاد داشته باشید که این کود زمستانه برای درخت پسته، حتماً نیاز به پوساندن دارد. در غیر این صورت معایبی را ( افزایش جمعیت آفات، بیماری ها و علف های هرز) به همراه خواهد داشت.

مقدار مورداستفاده از این کودها برحسب نوع کود و شرایط آب‌وخاک می‌تواند از 10 تا 40 تن در هکتار متفاوت باشد. بهتر است در این مورد از مشورت با کارشناسان بهره برد. کود مرغی ازنظر عناصر نیتروژن، فسفر، کلسیم، منیزیم، سدیم و گوگرد از غنی‌ترین کودهاست. کود گوسفندی نیز ازنظر نیتروژن مشابه با کود مرغی است اما ازنظر پتاسیم غنی‌تر می‌باشد.

در ادامه در ارتباط با هرکدام از آن‌ها بیشتر می‌خوانید.

بهترین زمان کود مرغ برای پسته

بهترین زمان استفاده از کود مرغ برای درخت پسته اواخر فصل زمستان و به‌صورت چالکود است. برخی از کشاورزان معتقدند که استفاده از این کود زمستانه باعث بالا رفتن عملکرد درخت پسته می‌شود. این کود اثر کمتری نسبت به کود حیوانی بر بهبود خصوصیات فیزیکی و نگهداری رطوبت خاک دارد.

کود مرغی برای خاک‌هایی با شرایط کمبود شدید ازت و فسفر، شوری کمتر، بافت متوسط رو به سبک که با آبی با کیفیت مناسب و مقدار کافی، آبیاری می‌شوند، بهره‌وری بیشتری دارند. درنتیجه اگر باغداران در این شرایط خاص نتیجه خیلی خوبی از کود مرغی گرفته‌اند، دلیلی بر استفاده در همه باغ‌ها و آن‌هم همه‌ساله نیست.

خواص کود گوسفندی برای درخت پسته

یکی دیگر از کودهای دامی مورداستفاده در باغات پسته، کود گوسفندی است. استفاده از کود گوسفندی در باغات پسته به شرایط آب‌وخاک بستگی دارد.

درست است که از خواص کود گوسفندی نمی‌توان گذشت اما به‌منظور کود دهی زمستانه برای درخت پسته بیشتر توصیه می‌شود که به‌تنهایی استفاده نشود. می‌توان از کود گاوی، مخلوط کود مرغی و گاوی و یا مخلوط کود مرغی، گاوی و گوسفندی در جهت چالکود در زمستان کمک گرفت.

کود گاوی نسبت به کود گوسفندی در شرایط شوری بیشتر خاک، بافت سنگین‌تر و دوره‌های آبیاری طولانی‌تر، بهره‌وری بیشتری خواهد داشت. درنهایت توصیه می‌شود طبق شرایط باغات خود، ازنظر کارشناسان در ارتباط با میزان و نوع کود بهره ببرید.

توجه: کودهای دامی را حتماً به کمک محصول کود زیستی هوکر بپوسانید تا هم علف هرز و همچنین باکتری‌های مضر از بین بروند و هم کود شما غنی‌تر شود.

اسید بوریک

درست است که احتیاج گیاهان به عنصر بُر بسیار کم است اما همان مقدار کم ضروری می‌باشد. به‌طوری‌که در صورت عدم تأمین نیاز درخت پسته به این عنصر موجب پوکی محصول و عدم خوشه‌بندی مناسب خواهد شد.

میزان بُر را می‌توان با تجزیه آب، خاک، برگ و جوانه تعیین نمود. در صورت کمبود بُر، حاشیه برگ درختان پیچیده شده و برگ به شکل فنجانی در خواهد آمد. از طرفی نیز بیش‌بود بُر در درخت پسته موجب سوختگی حاشیه برگ‌ها می‌شود. ازجمله مزایای این عنصر برای درخت پسته می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

افزایش قوه نامیه گرده
افزایش جوانه‌زنی
افزایش محصول همراه با افزایش تعداد دانه در خوشه
کاهش درصد پوکی
تسریع روند گلدهی و رشد گیاهان

به‌منظور رفع کمبود عنصر مهم بُر می‌توان از یک کود زمستانه حاوی این عنصر برای درخت پسته استفاده نمود. اسید بوریک یکی از کودهای پیشنهادی است که به‌کارگیری آن‌ همراه با آب استارت در اسفندماه توصیه می‌شود. البته زمان طلایی برای مصرف اسید بوریک در مرداد و شهریور ماه و قبل از خواب درخت می باشد. زیرا در زمان تلقیح و تمایز جوانه ها عنصر بور توسط درخت جذب و ذخیره شده است. میزان مصرف این کود، مطابق با شرایط باغات می‌تواند متفاوت باشد که نیاز به نظر کارشناسان خواهد داشت.

کودهای زمستانه ازته برای درخت پسته

نیتروژن یکی از عناصری است که تشخیص کمبود آن مشکل است. بهتر است که این میزان کمبود از راه تجزیه برگ انجام گیرد. علائم کمبود ازت در درخت پسته شامل کم رنگی، ریزی و کاهش سطح برگ‌های پایینی درخت، کاهش رشد شاخه‌ها و تاج درخت، زردتر بودن برگ‌های پیر در پاییز و ریختن سریع‌تر آن‌ها می‌شود.

استفاده از کودهای ازته موجب پر شدن مغز و سنگینی دانه‌ها خواهد شد. افزودن مقدار محدودی ازت به خاک در اواسط اسفندماه بسیار مفید و مؤثر خواهد بود.

میزان مصرف کودهای ازته متناسب با دور آبیاری پسته تعیین می‌شود. هر چه دور آبیاری کمتر باشد، به دلیل قابلیت شستشوی بالای نیتروژن، نیاز درخت به کودهای ازته بیشتر می‌شود. در فواصل طولانی‌تر آبیاری به میزان کمتری کود نیاز است.

زمان استفاده از کود های ازته مثل سولفات آمونیوم و اوره برای درخت پسته، از زمستان و اسفندماه شروع می‌شود.

اوره فسفات

به‌منظور نیاز شدید درخت پسته در اسفندماه به نیتروژن و فسفر، کود اوره فسفات توسط کارشناسان، توصیه می‌شود. این کودها، علاوه بر مزایایی که عناصر موجود در آن‌ها برای درخت دارد، باعث تعادل سازی در خاک نیز می‌شوند. دلیل این امر، قلیایی بودن خاک مناطق پسته‌کاری و اسیدی بودن PH کودهای اوره فسفات می‌باشد.

مهم‌ترین ویژگی‌های این کود زمستانه برای درخت پسته عبارت‌اند از:

رشد بهتر قسمت‌های رویشی و زایشی درخت
ضخیم شدن شاخه‌ها
جلوگیری از ریزش جوانه
افزایش تبدیل گل‌ها به جوانه
کمک به فرایند رشد ریشه‌ها
کاملاً محلول در آب

نحوه مصرف کود اوره فسفات این‌گونه است که این کود در سایه‌انداز هر درخت ریخته شده و آبیاری پس‌ازآن انجام می‌شود. زمان مناسب برای استفاده از این کود در باغات پسته در زمان آخرین آبیاری قبل از بیدار شدن درختان در اسفند ماه می باشد. مقدار استفاده از این کود برای درختان پسته بین 80 تا 100 کیلوگرم در هکتار و طبق نظر کارشناس تعیین می گردد.

نیترات کلسیم

کود نیترات کلسیم حاوی عنصر نیتروژن و کلسیم است که به‌راحتی در آب حل می‌شود. از این کود نیز می‌توان به‌عنوان کود زمستانه درخت پسته یاد کرد که مزایای قابل‌توجهی دارد:

مقاوم‌سازی درخت پسته در برابر سرمازدگی
استحکام دیواره سلولی در درخت پسته
مقاومت درختان پسته به بیماری‌ها
افزایش سایز دانه‌های پسته
زیادشدن عمر انبارداری دانه‌ها
افزایش مقاومت نسبت به کم‌آبی
جذب آسان‌تر و بهتر کود

از کود نیترات کلسیم می‌توان در ابتدای فصل رشد (اواخر اسفندماه) استفاده نمود. میزان مصرف بسته به شرایط آب‌وخاک دارد. به‌طوری‌که در آب‌وخاک شیرین به میزان کمتری از کود نسبت به آب‌وخاک شور نیاز است.

سخن پایانی

به یاد داشته باشید که تغذیه و کود دهی به درختان پسته در هر فصل باید با توجه به نظر کارشناسان کودی انجام شود. کمبود و بیش‌بود هرکدام از عناصر برای درختان منجر به بروز مشکلاتی خواهد شد. برای مشاوره رایگان در ارتباط با کودهای زمستانه درخت پسته می‌توانید با کارشناسان مجموعه پسته رفسنجان در تماس باشید.