برداشت گل محمدی چگونه انجام می شود؟
برداشت گل محمدی از مهمترین، حساس ترین و پر هزینه ترین مراحل تولید این گل است. گل محمدی پس از باز شدن، دوام کمی روی شاخه دارد و در صورت تأخیر، طی 24 ساعت رنگ آن سفید شده و می ریزد. فصل گلدهی بسته به شرایط آب و هوایی منطقه کشت، از اوایل اردیبهشت شروع و تا اوایل تیرماه ادامه دارد و گل ها در ساعات اولیه صبح از قسمت زیرین تخمدان گیاه کنده شده و جمع آوری می شوند. گل های محمدی که تازه جمع آوری شده اند اگر درون کیسه و درون آب سرد قرار گیرند، بدون اینکه پژمرده شوند تا 3 روز می توانند مقاومت کنند. گل نیمه باز بالاترین راندمان تولید را داراست. یک نفر کارگر در هر روز می تواند 50 تا 70 کیلوگرم گل تازه برداشت کند. حداکثر گلدهی در فاصله زمانی 10 تا 20 روز از شروع آن است که اصطلاحا به این زمان شور گلدهی می گویند.
چند توصیه در هنگام برداشت گل
- تا حد امکان سعی شود از دستکش استفاده گردد و به گل ها کمتر آسیب وارد شود.
- گل ها در کیسه هایی که قبلا حاوی کود یا مواد غذایی بوده، جمع آوری نشوند.
- گل ها پس از جمع آوری در ساعات اولیه صبح بلافاصله به مراکز خرید فرستاده شوند.
- گل ها حداکثر تا ساعت 10 صبح چیده شوند. جمع آوری گل ها در زمانی که هنوز شبنم آن خشک نشده، باعث افزایش میزان اسانس در آن ها می گردد. از گل هایی که در ساعات ابتدایی روز جمع آوری می شوند به طور متوسط 04.0 درصد اسانس بدست می آید و گل هایی که در عصر جمع آوری می شوند، نصف این میزان اسانس بدست می آید
خشک کردن گل محمدی چگونه است؟
یکی از روش های حفاظت از گل محمدی برای مدت طولانی روش خشک کردن آن می باشد. در گل محمدی خشک شده باید 6 الی 12 درصد رطوبت وجود داشته باشد. رطوبت بالا باعث کپک زدن گل شده و رطوبت کم باعث خرد شدن گل می شود. گل هایی که زیر نور مستقیم آفتاب خشک می شوند گل های بی کیفیتی هستند. خشک کردن به روش طبیعی، روش مناسب برای خشک کردن گل محمدی است. حداکثر دما برای خشک کردن گل محمدی 38 درجه سانتی گراد است. مهمترین مشکل در خشک کردن گل محمدی، تغییر کیفیت و غلظت عطر گل ها در حین انجام این عملیات می باشد.
شناخت فرآورده های گل محمدی
مهمترین فرآورده های گل محمدی که از این گیاه بدست می آید، شامل: گلاب، اسانس، گلبرگ و غنچه خشک می باشد. گلاب از گذشته تاکنون به دلیل خواص غذایی و دارویی آن در مراسم مذهبی، تهیه انواع شیرینی، شستشوی اماکن مقدس و به علت اثرات آرام بخش و معطر بودنش، در مراسم عزاداری (در فرهنگ ایرانیان ) جایگاه ویژه ای داشته است.
آشنایی با روش های گلاب گیری گل محمدی
ایران از قدیمی ترین کشورهای تولیدکننده گلاب در جهان به شمار می رود، به طوری‌که سابقه آن به بیش از 2500 سال قبل برمی گردد. گلاب گیری به دو روش سنتی و صنعتی انجام می شود.
گلاب گیری سنتی
دستگاه گلاب گیری سنتی شامل: قطعات دیگ، کلاهک دیگ، نیچه، نیچه پارچ و دستگاه حرارتی است. ظرفیت آن حداکثر 30 کیلوگرم گل با مخلوط 45 لیتر آب می باشد. هر دستگاه در شبانه روز می تواند 4 تا 5 نوبت گلاب گیری کند که در مجموع مقدار مصرف گل 120 تا 150 کیلوگرم در شبانه روز خواهد بود. مدت زمان گلاب گیری در روش سنتی معمولا 5 تا 7 ساعت می باشد و از یک کیلوگرم گل محمدی حدود 2 کیلوگرم گلاب بدست می آید.
گلاب گیری صنعتی
با توجه به توسعه روزافزون سطح زیرکشت و مصرف فرآورده های گل محمدی، دستگاه های سنتی به تنهایی جواب گویی لازم را نداشته و نیاز به وجود دستگاه های صنعتی با ظرفیت بیشتر در کنار دستگاه های سنتی مشهود می باشد. قسمت های مختلف دستگاه های صنعتی علاوه بر دستگاه های گلاب گیری سنتی، شامل دستگاه سختی گیر، ترموستات، پرکن، پاستوریزاتور، دستگاه بسته بندی و آزمایشگاه کنترل کیفی مواد است.
منبع: مهندس مسلم ابراهیمی
