گیاهان عملکردی بسیار مهم در بهبود کیفیت هوا و ایجاد تعادل در بومشناسی ایفا میکنند؛ بااینحال تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار میگیرند که میتوانند به شکلهای مختلفی بر آنها تأثیر بگذارند.
یکی از مشکلاتی که ممکن است در گیاهان رخ دهد، سوراخ شدن برگهای آنان است.
تخریب برگها و تضعیف عملکرد گیاه نه تنها به زیبایی آن آسیب میزنند؛ بلکه ممکن است باعث کاهش محصول نیز شوند.
عوامل مختلفی میتوانند باعث سوراخ شدن برگ درختان شوند؛ برخی از این عوامل شامل حشرات، نور زیاد و عوامل محیطی دیگر میشوند.
در این مقاله ما به بررسی علت سوراخ شدن برگ گیاهان و راههای جلوگیری از آن بهصورت مفصل میپردازیم:
برگ گیاهان
برگهای درختان و گیاهان بهعنوان یکی از اجزاء اصلی و حیاتی به حساب میآیند که نقش بسیار مهمی در اکوسیستمها و بومشناسی دنیای زیستی ایفا میکنند.
برگها واحدهای تولید کنندهی غذا برای گیاهان هستند و در فرآیند تصویرسازی خورشیدی و تبادل گازها (فتوسنتز و تنفس) نقش اساسی دارند؛ همچنین برگها بهعنوان مکانهای تبادل مواد غذایی و گازهای مختلف با محیط اطراف عمل میکنند و در حفظ تعادل بومی نیز تأثیرگذارند.
اکنون که متوجه شدید نقش برگها تا چه میزان مهم است؛ بهتر است بدانید که گاهی برگها این ریههای درختان دچار عارضه سوراخ شدن میشوند.
سوراخ شدن برگها باعث تخریب بخشهای مهمی از برگ میشود که برای فتوسنتز و تبادل گازها ضروری هستند.
این مشکل به کاهش قدرت تولید غذایی گیاه، تضعیف سیستم دفاعی آن و درنهایت کاهش مقاومت گیاه به بیماریها و آفات منجر میشود.
این عارضه میتواند براثر عوامل مختلفی ازجمله حمله حشرات، نفوذ قارچها و باکتریها، تغییرات محیطی و… ایجاد شوند.
در ادامه مقاله به تفصیل علت سوراخ شدن برگ درختان و گیاهان و راههای مقابله با این مشکلات خواهیم پرداخت تا بتوانیم از سلامتی درختان و اهمیت آنان در حفظ تعادل طبیعی بهره ببریم.
علت سوراخ شدن برگ درختان و گیاهان
سوراخ شدن برگ گیاهان دلایل مختلفی دارد که در ادامه به بررسی هر یک از این عوامل خواهیم پرداخت.
تأثیر آبیاری بیشازحد در سوراخ شدن برگ گیاهان
آبیاری بیشازحد باعث فرسایش بافت خاک میشود؛ بنابراین عناصر موردنیاز از دسترس گیاه خارج شده و سبب پدیدار شدن این عارضه میشوند.
بهتر است اطلاعات کافی از نحوهی آبیاری گیاهان داشته باشید تا با مشکلاتی چون سوراخ شدن برگ گیاهان و کاهش رشد گیاه مواجه نشوید.
نقش زهکشی خاک در سوراخ شدن برگها
درصورتیکه میزان زهکشی خاک مناسب نباشد؛ باعث میشود گیاه مستعد بیماریها و آفات شود.
خاک گیاه باید متخلخل باشد تا ریشهها بهراحتی نفس بکشند.
علاوه بر آن گیاه را در محیطی قرار دهید که هوا جریان داشته باشد تا با پیشگیری از گسترش آفات مانع از خسارت به گیاهان ازجمله سوراخ شدن برگها شوید.
شرایط محیطی نامساعد
عواملی مانند تغییرات در رطوبت هوا، دما و تغییرات اقلیمی از مهمترین علت سوراخ شدن برگ گلها و ضعیف شدن گلبرگها هستند.
آفات عاشق خوردن برگ هستند!
حشراتی همچون جوانه خوارها از شایعترین علت سوراخ شدن برگ درختان هستند که ازجمله آنها میتوان به کرمهای جوانه خوار اشاره کرد.
ملخها و کرمهایی مانند لاروهای برگخوار نیز از آفات و یکی از مهمترین دلایل سوراخ شدن گیاهان هستند.
با به کار بردن روشهای مختلفی ازجمله استفاده از سموم مخصوص، صابونهای مخصوص و کودها میتوانید گیاه سالمی پرورش دهید.
در ادامه به انواع حشرات مختلف که باعث سوراخ شدن برگ گیاهان میشوند، میپردازیم.
از مهمترین علت سوراخ شدن برگ گیاهان میتوان به حمله حشرات اشاره کرد.
شتهها و نحوهی سوراخ کردن برگ گیاهان
شتهها حشرات کوچک با ظاهری بیضیشکل هستند و رنگهای متنوع (زرد، سبز، قرمز، سیاه، خاکستری) دارند و در سر آنها یک جفت کورنیکول وجود دارد.
شتهها با مورچهها رابطه همزیستی از نوع همیاری دارند و ماده چسبناک و شیرین ترشح میکنند که مورچهها از آن تغذیه میکنند.
در عوض مورچهها باعث دور شدن کفشدوزک و زنبورهای پارازیتویید از اطراف شتهها میشوند.
شتهها با ترشح ماده عسل مانند و جذب مورچهها باعث رشد کپک دودهای میشوند؛ درنتیجه باعث مشکلاتی در گیاه ازجمله سوراخ شدن برگ گیاه میشوند.
سوراخ شدن برگ گیاهان توسط میلی باگزها
میلی باگز حشرات کوچک سفیدی هستند که در محل اتصال برگ به ساقه میتوانید آنها را مشاهده کنید.
این حشرات از شیرهی گیاهان تغذیه میکنند و باعث سوراخ شدن برگ گیاهان میشوند.
کنههای عنکبوتی علت سوراخ شدن برگ گیاهان
این کنههای بهصورت نقاط قرمز کوچکی در زیر برگها قابلمشاهده هستند؛ آنها از مایعات گیاهی تغذیه میکنند و در هر مکانی که از آن تغذیه کردند، سوراخهایی در برگ ایجاد میکنند.
خسارات سوسک ژاپنی در گیاهان
سوسک ژاپنی بسیار مخرب و دارای میزبانهای متعددی است.
لارو آنها شاخک سفید دارد و نوع بالغ آنها به رنگ آبی متمایل به سبز با روکش بال قرمزرنگ مشاهده میشوند.
سوراخ شدن برگها، خوردن گلها و درنهایت از بین بردن کل گیاه از خسارات این حشرات محسوب میشوند.
شناسایی سوسکهای کک با ایجاد سوراخ های گرد در مرکز برگ گیاهان
سوسک کک از خانواده سوسک برگ (Chrysomelidae) است.
لاروهای این سوسک باعث آسیب به ریشهی گیاهان میشوند و نوع بالغ این حشرات سوراخهای گردی در مرکز برگ ایجاد میکنند.
تأثیر تریپسها بر گیاهان و چگونگی کنترل آنها
تریپسها حشره کوچک و بالداری هستند که از گیاهان تغذیه میکنند و علاوه بر ظاهر گیاهان بر رشد آنها نیز تأثیر میگذارند که با مکیدن محتویات درونسلولی گیاهان باعث سوراخ شدن برگها میشوند.
این حشرات بهسختی کنترل میشوند و برای مبارزه با آنها باید از ترکیبی از روشها مانند دشمنان طبیعی، حشرهکشهای انتخابی و روشهای زراعی خوب استفاده کنید.
برگها غذای خوشمزه کاترپیلارها
کاترپیلارها از انواع میوهها و برگهای درختان و سبزیجات تغذیه میکنند.
لبههای برگها را میجوند و بهتدریج باعث سوراخ شدن برگها میشوند.
میتوان بهراحتی آنها را تشخیص داد و مانع از خسارت به برگها و میوهها شد.
سوراخ شدن برگ گیاهان در اثر هجوم لیسکها و حلزونها (Slugs و Snails)
لیسکها و حلزونها در طول شب بر روی گیاهان ظاهر میشوند و با طلوع خورشید پنهان میشوند.
این موجودات با ترشح مواد لغزنده بر روی برگها باعث سوراخ شدن برگ گیاهان میشوند.
روشهای پیشگیری و مبارزه با حشرات برگخوار
در مبارزه با آفات نباید اجازه دهید، گسترش بیماری به حدی برسد که از کنترل خارج شود.
در این قسمت به شرح چند روش پیشگیری و مبارزه با حشرات برگخوار میپردازیم.
- شخم زدن زمین پس از برداشت محصول
- جلوگیری از گسترش آفت با کشت بهموقع
- از بین بردن علفهای هرز
- استفاده از دشمنان طبیعی آفت
- استفاده از سموم شیمیایی و حشرهکشها
- حذف قسمت آسیبدیده گیاه
- استفاده از روش تله چسبان
بیماریهای قارچی قاتل برگها
زمانی که برگ گیاهان را با آب اسپری میکنید، بستر مناسبی را برای رشد و تکثیر قارچها فراهم میکنید.
درصورتیکه روی برگ گیاه لکههای قهوهای یا سیاه غوطهور در آب را مشاهده کردید، سریعاً باید برگهای آسیبدیده را جدا کرده و با استفاده از قارچکش مناسب مانع از بروز مجدد مشکل شوید.
بیماری لکه غربالی درختان میوه هستهدار
این بیماری در درختان میوهدار هستهدار نظیر زردآلو، هلو، شلیل، گیلاس و… شایع است.
عامل این بیماری قارچی به نام Wilsonomyces carpophilus است.
این بیماری علاوه بر سوراخ شدن برگها با ایجاد لکههایی بر روی میوهها باعث کاهش کیفیت آنها میشود.
روشهای پیشگیری و درمان بیماری لکه غربالی
- آبیاری اصولی و بهاندازه
- افزایش تهویه خاک
- کود دهی و تغذیه مناسب درختان
- انتخاب ارقام مقاوم و عاری از آفات
- استفاده از ابزار تمیز و استریل برای هرس کردن
- سم مناسب برای بیماری لکه غربالی
برای مبارزه با بیماری لکه غربالی میتوان از سموم اکسی کلرور مس یا بردوفیکس استفاده کرد.
علت سوراخ شدن برگ سبزیجات
در سبزیجات برگی مانند سیبزمینی، گوجهفرنگی و سبزیجات ورقهای مانند کلم و سبزیجات ریزبرگی، علت سوراخ شدن برگها اغلب حمله حشرات معمولی مانند سوسکها، مورچهها و زنبورها اتفاق میافتد.
این حشرات به دنبال مکملهای غذایی در برگها میگردند و آنها را میخورند.
برگهای سبزیجات به علت شرایط آبی نامناسب و کمبود آب نیز سوراخ شده و از نظر زیستی آسیبپذیر میشوند؛ بنابراین مراقبتهای مناسب از آبیاری و مدیریت آفات میتواند به پیشگیری از سوراخ شدن برگهای سبزیجات کمک کند.
علت سوراخ شدن برگ گیاهان آپارتمانی
علت سوراخ شدن برگ گیاهان آپارتمانی نیز میتواند به عوامل مختلفی بازگردد.
در زیر به برخی از علل شایع سوراخ شدن برگهای گیاههای آپارتمانی اشاره میکنیم:
نوردهی بیشازحد
یکی از مهمترین علت سوراخ شدن برگ گیاهان آپارتمانی همچون پتوس، انجیری، فیلودندرون و… نور زیاد است.
بسیاری از گیاهان آپارتمانی نیاز به نور غیرمستقیم دارند.
نور زیاد در محل نگهداری این گیاهان باعث سوراخ شدن برگهای گیاه بهمرور زمان میشود.
در صورت مشاهده این علائم بر روی برگ فاصلهی گلدان تا پنجره را افزایش دهید.
حمله حشرات و بیماریها
گلها و گیاهان آپارتمانی نیز همچون سایر گیاهان از حمله حشرات و پدیدار شدن بیماریها در امان نیستند و همانطور که در بالا اشاره کردیم، حشرات با خوردن برگها بهعنوان منبع غذایی و قارچها و باکتریها نیز با بیمارکردن گیاه سبب تخریب بافتهای گیاهی میشوند.
درمان سوراخ شدن برگ درختان
- کنترل حشرات با حشرهکشها و سموم مناسب
- آبیاری بهموقع و به اندازه
- نور و دمای مناسب
- تغذیه مناسب با کودهای باکیفیت
- کنترل بیماریهای گیاهی
- اصلاح شرایط محیطی
- انتخاب گیاهان مقاوم
- اجتناب از اشتباهات کودی
تقویت گیاهان
گیاهانی که دچار کمبود مواد مغذی هستند ضعیف میشوند و بیشتر در معرض حمله آفات قرار میگیرند؛ بنابراین اگر متوجه شدید، درخت شما دچار آفت شده است؛ نشاندهنده آن است که درخت مواد مغذی موردنیازش را دریافت نمیکند.
میتوانید با یک برنامه کود دهی مناسب و منظم گیاهان را تقویت کرده و از عارضه سوراخ شدن برگها جلوگیری کنید.
کود مایع ماهی بیواگری یکی از بهترین کودها برای تقویت گیاهان و درختان است.
کلام آخر
همانطور که در بالا بیان کردیم، علت سوراخ شدن برگ گیاهان و درختان شامل موارد زیادی است که ازجمله آنها میتوان به حشرات و نوردهی نامناسب و…اشاره کرد.
بهترین راه برای حفظ سلامت گیاهان و جلوگیری از سوراخ شدن برگها، مراقبت دقیق و منظم از گیاهان و محیط زندگی آنها است.
امیدواریم در این مقاله از مجله پسته رفسنجان توانسته باشیم به شما در مراقبت از درختان و گیاهانتان یاری رسانده باشیم.