چرا برخی از درختان پسته در اوایل بهار دیر سبز می شود؟

با آغاز بهار و شروع سبز شدن درختان در همه مناطق پسته کاری، باغداران را به جنب و جوش وا می دارد که به سراغ باغ خود بروند و از نزدیک شاهد سبز شدن و جوانه زدن درختان باغ خود باشند. اما زمانی که وارد باغ می شوند در کمال ناباوری می بینند که درختان باغشان هنوز از خواب زمستانی بیدار نشده اند و یا به اصلاح جوانه نزده اند و سریع به دنبال راه حل می گردند. به نظر شما دلیل سبز نشدن درخت پسته در اول بهار چیست؟ اگر شما با این مشکل در باغ خود مواجه شده اید، این نوشته را تا آخر مطالعه کنید.

دلایل سبز نشدن یا دیر سبز شدن درختان در اول فصل

تنش شوری
عدم تامین نیاز سرمایی
تغذیه غیر اصولی
سرمازدگی
تنش آبی (کم آبی)
بیماری

سبز نشدن درختان در اول فصل به دلیل تنش شوری

یکی از مهم ترین دلایل سبز نشدن درختان در اول فصل تنش شوری است. برای تشخیص باید یکی از سرشاخه ها را شکسته و آن را بو کنیم در صورتی که بو ترشیدگی خاصی را احساس کردیم باید بلافاصله برای رفع تنش اقدام کنیم. برای رفع تنش، دور تنه را تشتک درست کنید و با آب شیرین پر نمایید بهتره همراه با آب از محلول های ضد شوری پایه کلسیمی نیز استفاده شود.

رکود در درختان پسته به چه معنا است؟

قبل از هر چیز شما به عنوان یک باغدار در حوزه پسته باید اطلاعات کافی درباره فیزیولوژی درختان پسته داشته باشید تا بتوانید در زمان بروز مشکل از پس آن بربیابید. رکود یک فرآیند فیزیولوژیکی در درختان پسته از مراحل مهم رشد و تکامل درختان پسته می باشد.

رکود مرحله ای از رشد درختان پسته است که هر ساله اتفاق می افتد تا درختان قادر باشند در سرمای زمستان زنده بمانند. در این مرحله به طور موقت رشد قابل مشاهده درختان پسته متوقف می شود. رکود مرحله ای است که در آن بافت ها نمی توانند رشد کنند.

انواع رکود در درختان پسته

مرحله رکود در درختان پسته با توجه به عواملی که آنرا تحت تاثیر قرار می دهند دسته بندی می شود از جمله:

تحمیلی (سکون یا بوم خفتگی) نوعی از رکود است که آنرا عوامل محیطی کنترل می کنند.
تابستانه (بازدارندگی وابسته یا برون خفتگی یا پیش خفتگی) رکودی که تحت تاثیر عوامل فیزیولوژیکی خارج از جوانه صورت می گیرد و در صورتی که منبع بازدارندگی (جوانه یا برگ های مجاور) برداشته شود رشد، مجددا شروع می شود.
زمستانی (درون خفتگی یا استراحت یا رکودذاتی یا رکود عمیق) رکودی که توسط عوامل فیزیولوژیکی درون عضو خفته (مثلا جوانه) کنترل شده و برای برطرف شدن آن نیاز به سرمای مناسب و کافی می باشد.

در این راستا و با توجه به اطلاعات گفته شده، نیاز سرمایی درختان پسته باید تامین شود تا درختان بتوانند اواخر اسفند ماه تا اوایل فروردین ماه از خواب زمستانه بیدار شوند و رشدشان را آغاز کنند.

نیاز سرمایی درختان پسته چیست؟

درختان پسته در دوره رشد سالیانه خود به یک دوره سرمایی که شرایط را برای رشد و شکوفایی طبیعی جوانه ها فراهم آورد، نیازمند می باشند. این نیاز سرمایی متاثر از عوامل زیادی است که در ادامه بیان می کنیم.به حداقل زمان سرمادهی که ارقام مختلف پسته در فصل رکود، نیاز دارند تا بتوانند رشد طبیعی خود را از سر بگیرند، نیاز سرمایی می گویند.

نیاز سرمایی ارقام مختلف درختان پسته متفاوت است. مثلا رقم احمد آقایی باید در فصل رکود (خزان) حداقل ۷۵۰ ساعت دمای بین ۰ تا ۷ درجه را بگذراند تا بتواند به خوبی در فصل بهار سبز شود.

عوامل تاثیرگذار بر نیاز سرمایی درختان پسته

تغییرات دمایی
عوامل ژنتیکی
نوع جوانه (زایشی یا رویشی)
پایه و رقم درختان
نور کافی و مناسب
آب و مواد غذایی
عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا

اثرات برطرف نشدن نیاز سرمایی درختان

با توجه به اینکه برطرف شدن نیاز سرمایی درختان از خصوصیات فیزیولوژیکی بسیار مهم به شمار می رود پس اگر نیاز سرمایی درختان که می باشد تامین نگردد مشکلات زیادی را به همراه خواهد داشت از جمله:

تاخیر در گلدهی
تاخیر در برگدهی
کاهش برگدهی و برگچه ها
کم شدن کیفیت و کمیت محصول
کاهش رشد میانگره ای
ریزش گل و میوه
عدم تشکیل جوانه ها گل در سال بعد
مرگ شاخه ها
سرخشکیدگی
ناهماهنگی در زمان بیدار شدن در یک درخت
عدم شکوفایی جوانه گل

روش های از بین بردن رکود و تامین نیاز سرمایی درختان پسته

حالا که دانستید چرا درختان پسته در باغتان سبز نشده اند و چرا با شروع بهار درختان همچنان در خواب هستند، راهکارهایی را برای خروج از رکود درختان پیشنهاد می دهیم. برای این منظور دو دسته راهکار را ارائه می دهیم: یکی استفاده از تیمارهای غیرشیمیایی و دیگری تیمارهای شیمیایی

تیمارهای غیرشیمیایی برای شکستن رکود

از جمله روش های موثری که برای شکستن رکود و بیدار شدن درختان پسته می توان بیان کرد عبارتند از:

اعمال زراعی
تنش آبی
هرس مناسب و سرشاخه زنی
برگ ریزی مصنوعی
استفاده از ارقام مناسب
آبیاری

تیمارهای شیمیایی برای شکستن رکود

مواد شیمیایی زیادی برای شکستن رکود وجود دارد. بر اساس دوعامل غلظت مواد شیمیایی و زمان پاشش اثرات متفاوتی در شکستن رکود درختان پسته دارند. هر چه غلظت این مواد بالاتر باشد و زمان پاشش هم مناسب تر باشد، نتیجه بهتری بدست خواهد آمد.

این مواد در شرایط مختلف می توانند اثرات متفاوتی نشان بدهند. دمای بعد تیمار، وضعیت تغذیه ای درختان، مرحله رشد و نمو جوانه و مقدار سرمای دریافت شده، همه این موارد در اثربخشی مواد شیمیایی موثر است.

در صورتی که این مواد پس از پایان رکود استفاده شوند، سبب تاخیر در رشد جوانه ها خواهند شد.

از جمله این تیمار ها روغن کتان، روغن سویا، روغن دی نیتروکروزول و روغن ولک می باشند که روغن ولک نسبت به سایر تیمارها موثرتر است.

روغن ولک و کاربرد آن در تامین نیاز سرمایی درختان پسته

این روغن یکی از انواع روغن های معدنی و از اولین روغن هایی است که در سال 1945 برای شکستن رکود درختان مورد استفاده قرار گرفت. روغن های معدنی تحت تاثیر رقم قرار می گیرند و ارقام دارای نیاز سرمایی بالا به راحتی واکنش نشان می دهند.

همین طور مرحله رشد جوانه نیز در تاثیر گذاری روغن نقش دارد، چون که جوانه ها، مخصوصا جوانه های گل در مرحله حساس بهتر واکنش نشان می دهند. باید توجه داشت که اگر محلول پاشی در زمان رکود عمیق صورت گیرد، در عمل تاثیرگذاری کمتری خواهد داشت.

چه زمانی از روغن ولک استفاده کنید؟

برای تعیین زمان استفاده درست از روغن ولک نمی توان بر اساس زمان های تقویمی عمل کرد. مثلا اگر سال گذشته در اواسط بهمن ماه از روغن ولک استفاده کرده ایم، امسال هم باید در همان زمان اقدام کنید.

برای تعیین زمان استفاده از روغن ولک ابتدا بایستی میزان سرمای تامین شده درختان پسته را محاسبه کنید و بر اساس محاسبات دمایی انجام شده اقدام به استفاده از روغن نمایید.

برای محاسبه نیاز سرمایی مدل های مختلفی ارائه شده است:

تعداد ساعت زیر 7 درجه سلسیوس
تعداد ساعت بین صفر تا 7 درجه سلسیوس
یوتا مدل دقیق تری است چرا که هم اثرات مثبت و هم اثرات منفی دما را نشان می دهد.

بهترین زمان استفاده از روغن ولک

زمان استفاده از روغن ولک برای شکستن رکود و بیدار شدن به موقع درختان پسته، طبق بررسی های مختلف بدست می آید که بر اساس نظریات کارشناسی در هر منطقه متفاوت خواهد بود.

تاکید می کنیم حتما قبل از شروع روغن پاشی با یک کارشناس مجرب مشورت کنید تا نتیجه مطلوب و صحیحی بدست آورید.