تاثیر اکسیژن در رشد گیاهان
برای آشنایی با ویژگی های اکسیژن در گیاهان باید توجه داشت اکسیژن موجود در هوا نیز از نظر فیزیولوژیکی گیاهان اهمیت زیادی دارد. اکسیژن برای تنفس گیاهان سبز مورد نیاز می باشد و موقع تنفس گیاهان مواد آلی تولید شده گیاهی را جهت تولید می سوزانند. در واقع عمل تنفس عملی است عکس عمل فتوسنتز که مواد گیاهی را تولید می کند.شدت تنفس نسبت به درجه حرارت محیط زندگی گیاه و درصد رطوبت موجود در گیاه متغیر بوده و نسبت به گیاهان مختلف و در مراحل مختلف زندگی آنها متفاوت است. به طور کلی گیاه سبز با تنفس درشب معادل یک پنجم تا یک سوم از مواد تولیدی در روز را جهت تنفس شبانه مصرف می نماید. در صورت افزایش درجه حرارت (مثلا به طور مصنوعی) تمام مواد اولیه تولید شده در روز مورد استفاده قرار گرفته و حتی ممکن است به علت کمبود مواد تولیدی گیاه بمیرد.
مقدار اکسیژن در گیاهان
مقداری از اکسیژن نیز وارد اتمسفر خاک شده و جهت تنفس ریشه مورد استفاده قرار می گیرد. قسمت های هوایی گیاهان به علت وجود مقدار اکسیژن زیاد در هوا هرگز کمبودی از خودشان نشان نمی دهند ولی اندام های زیرزمینی آنها گاهی به علت کمبود اکسیژن که در نتیجه غرقاب شدن خاک و یا کمبود جریان هوا در خاک حاصل می شود دچار کمبود اکسیژن می شوند که باید زمین زهکشی و با ادوات کشاورزی پوک شود.تنفس در تمام گیاهان و جانوران صورت می گیرد و مانند فتوسنتز تنها به گیاهان سبزینه دار اختصاص ندارد و در نور و یا تاریکی هر دو انجام می شود. کمبود اکسیژن در خاک گیاهی باعث توقف در رشد گیاه می گردد.
این حالت بیشتر در خاک های سنگین و فاقد تهویه مشاهده می گردد که میزان گاز کربنیک در آنها زیاد و اکسیژن کم است. در نتیجه تنفس، ریشه و مقدار اکسیژن کاهش یافته و سرانجام رشد ریشه کم می گردد. گاز کربنیک در غلظت های زیادی به روی ریشه اثر تخدیری دارد.البته گیاهان آبزی از این قاعده مستثنی بوده و در آنها برگ ها اکسیژن لازم را برای ریشه تامین می کنند یا برنج بر خلاف سایر غلات در ریشه های خود یک نوع بافت هدایت کننده هوا دارد که این نوع بافت در بعضی از مواقع اکسیژن را از سایر قسمت های هوایی گرفته و بدین وسیله عمل تنفس ریشه را آسان تر می سازد.
منبع: دکتر محمد علی رستگار
