امروزه در دنیای کشاورزی اهمیت استفاده از کودهای طبیعی و ارگانیک برای بهبود عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
کود هیومیک اسید یا اسید هیومیک یکی از این کودهای ارگانیک است که از سال‌های پیش در کشاورزی مورداستفاده قرار گرفته و تأثیرات مثبت آن بر گیاهان متعددی ازجمله درختان پسته شناخته‌شده است.
در این مقاله از مجله کشاورزی پسته رفسنجان، به معرفی کود هیومیک اسید، خصوصیات و کاربردهای آن می‌پردازیم؛همچنین تأثیر این کود بر رشد و عملکرد درختان پسته نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
هیومیک اسید
کود اسید هیومیک یک اصلاح‌کننده خاک فوق‌العاده است و در دسته کودهای آلی و کاملاً طبیعی قرار می‌گیرد.
بهترین مزیت این کود که آن را متمایز ساخته، عدم استفاده از مواد شیمیایی در فرآیند تولید آن است؛ به همین علت است که درنتیجه استفاده از این کود با کمترین آسیب به زمین‌های کشاورزی رو به رومی شویم.
همان‌طور که از نام این کود پیداست حاوی اسیدهای هیومیک است؛ این اسیدها مولکول‌های پیچیده‌ای هستند که از تجزیه مواد گیاهی و حیوانی در طول زمان تشکیل می‌شوند.
خواص هیومیک اسید
کود هیومیک اسید دارای خواص متعددی است که به بهبود سلامتی و رشد گیاهان، خاک و…کمک می‌کند.
در زیر توضیحاتی در مورد هر یک از خواصی که شما ذکر کردید آورده شده است:
اصلاح خاک
غالب مواد معدنی نظیر اکسیدها، کربنات‌ها و سولفیدها برای گیاه قابل‌جذب نیستند و سولفات‌ها هم قابلیت جذب محدودی دارند.
نقش هیومیک اسید در انحلال و جذب عناصر نامحلول از خاک و همچنین حفظ و نگهداری این عناصر در خود و انتقال آن در زمان مناسب به ریشه گیاه است.
به این عمل تبادل کاتیونی نیز گفته می‌شود. هیومیک اسید با بهبود تولید قند، پروتئین و ویتامین در گیاه و نیز تأثیر مثبتی که بر جنبه‌های مختلف فتوسنتز دارد نیز محتوای غذایی محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد.
کودهای شیمیایی دوام اثر ناچیزی دارند و به شکل‌های مختلف نظیر تجزیه، تبخیر، تصعید، آبشویی و یا تثبیت از دسترس گیاه خارج می‌شوند، اما هیومیک اسید پایداری بی‌نظیری دارد.
هیومیک اسیدها چگونه باعث اصلاح خاک می‌شوند؟
میکروارگانیسم‌های مفید خاک می‌توانند اسید هیومیک را به‌عنوان منبع انرژی مورداستفاده قرار دهند.
هیومیک‌ها پیش از اینکه کود باشند اصلاح‌کننده خاک هستند، به این معنا که پلیمرهای هیومیک اسید شبیه یک چسب ارگانیک عمل می‌کنند و ذرات مواد معدنی خاک را به هم می‌چسبانند.
میکرو گرانول‌های تشکیل‌شده نیز با کمک همین چسب به هم پیوند شده گرانول‌های درشت‌تری ایجاد می‌کنند. وقتی این گرانول‌ها در کنار هم قرار بگیرند در بین خود فضای خالی ایجاد می‌کنند که به نفوذ بیشتر هوا، آب و ریشه کمک می‌کند.
همچنین فضای مناسبی برای موجودات ریز اعم از میکروسکوپی و ماکروسکوپی ایجاد می‌کنند. مصرف این کود در خاک‌های رسی موجب کاهش تثبیت پتاسیم و افزایش جذب پتاسیم می‌شود.
لازم به ذکر است این کود در تمام محصولات زراعی و باغی برحسب نیاز توصیه می‌شود. مصرف اسید هیومیک باکیفیت (نه پودر زغال‌سنگ) می‌تواند در درختان پسته بازدهی خیلی خوبی داشته باشد.
حفظ رطوبت خاک
این کود می‌تواند آب را در خاک نگه دارد و خاک برای مدت طولانی‌تری مرطوب بماند.
این خاصیت به گیاهان کمک می‌کند تا در شرایط خشکی بیشتر مقاومت کنند.
افزایش تولید ریشه در گیاهان
اسید هیومیک با تقویت سیستم ریشه گیاهان به افزایش تولید ریشه کمک می‌کند.
سیستم ریشه قوی‌تر به گیاهان کمک می‌کند تا مواد مغذی بیشتری را از خاک جذب کنند.
تأثیر کلات کنندگی
هیومیک اسید به‌عنوان یک عامل کلات کننده عمل می‌کند یعنی این ماده می‌تواند با فلزات سنگین مانند آهن، روی و مس در خاک ترکیب شود و آن‌ها را در یک فرم قابل‌جذب برای گیاهان در دسترس قرار دهد.
این امر سبب می‌شود؛ گیاهان بتوانند از این مواد مغذی بهره بیشتری ببرند.
انواع هیومیک اسید
کود هیومیک اسید در اشکال مختلفی ازجمله گرانول، پودر یا مایع تولید می‌شود؛ هرکدام از این اشکال مزایای خاص خود را دارند.
انتخاب نوع کود بستگی به عوامل مختلفی مانند نیاز کشاورزی، نوع گیاه، شرایط محیطی و روش کاربرد دارد.
گرانول
از این کود به‌صورت گرانول، می‌توان در استفاده سطحی در خاک و به‌عنوان مکمل کودهای شیمیایی استفاده کرد.
این نوع کود را می‌توان به خاک بستر کشت نیز اضافه کرد تا به‌طور مستقیم به ریشه‌های گیاهان دسترسی پیدا کند.
مزیت استفاده از کود گرانولی این است که توزیع آن در خاک بسیار آسان‌تر است و بهتر انتشار می‌یابد.
پودری
کودهای اسید هیومیک به شکل پودر را می‌توان در مصرف‌های کودآبیاری به کار برد.
این نوع کودها به‌خوبی با سایر کودها مخلوط شده و حلالیت بالایی در آب دارند.
مایع
شکل مایع هیومیک اسید نیز کاربرد های مخصوص به خود را دارد.
مزیت استفاده از کود مایع این است که جذب سریع‌تری دارد و به‌راحتی می‌توان اثرات آن را مشاهده نمود.
بهترین نحوه مصرف کود هیومیک اسید مایع نیز به شکل کودآبیاری است.
همواره بهتر است قبل از انتخاب نوع کود، با یک متخصص کشاورزی مشورت کنید و بر اساس توصیه‌ها کود مناسب را برای کشت خود انتخاب کنید.
کود هیومیک اسید برای چه گیاهانی مناسب است؟
هیومیک اسید یک ماده آلی است که در خاک و کمپوست وجود دارد و به گیاهان کمک می‌کند تا مواد مغذی را بهتر جذب کنند.
این ماده برای اکثر گیاهان مناسب است و به بهبود رشد و توسعه آن‌ها کمک می‌کند.
هیومیک اسید می‌تواند برای گیاهان زیر به‌کاربرده شود:
گیاهان زراعی: مانند گندم، برنج، ذرت، سویا و غیره.
درختان میوه: مانند سیب، پرتقال، پسته، انگور و غیره.
سبزیجات: مانند گوجه‌فرنگی، خیار، کلم، فلفل دلمه‌ای و غیره.
گیاهان آپارتمانی: مانند رز، گل مریم، گل لاله و غیره.
اسید هیومیک برای پسته
از مزایای کود هیومیک اسید می‌توان برای تمامی گیاهان و درختان بهره برد؛ درختان پسته نیز از این قاعده مستثنا نیستند.
یکی از اصلی‌ترین مشکلات مناطق پسته‌کاری تنش شوری خاک است. شوری خاک موجب مشکلات اساسی زیادی در رشد و عملکرد درختان پسته می‌شود که تلاش برای رفع آن بسیار جدی است.
کود اسید هیومیک می‌تواند به‌صورت مؤثری در رفع شوری خاک نقش داشته باشد.
این کود با اصلاح ساختار خاک بزرگ‌ترین معضل برای رشد درخت و تولید محصول با کمیت و کیفیت بالا را حل می‌کند؛ به‌عنوان‌مثال با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک، مقاومت درخت در برابر خشکی را افزایش خواهد داد.
علاوه بر تغییر خاصیت تثبیت‌کنندگی خاک، مزایای دیگری مانند بهبود جذب عناصر دیگر را نیز به همراه دارد.
خواص این کود برای پسته
ازجمله فواید دیگر استفاده از اسید هیومیک برای پسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- با تنظیم PH، خاک‌های اسیدی و قلیایی را خنثی می‌کند.
- جذب مواد مغذی و آب را توسط درخت بهبود می‌بخشد.
- با حفظ کودهای معدنی محلول در آب در مناطق ریشه، آبشویی را کاهش می‌دهد.
- افزایش جذب نیتروژن را به همراه دارد.
- با آزاد کردن دی‌اکسید کربن از کربنات کلسیم، استفاده از آن را در فتوسنتز امکان‌پذیر می‌سازد.
- کلروز را که به دلیل کمبود آهن در گیاهان به وجود می‌آید، از بین می‌برد.
- به کاهش مواد سمی در خاک کمک می‌کند.
- مقاومت درخت را در برابر تنش‌های محیطی مانند شوری، خشک‌سالی و … افزایش می‌دهد.
- در خاک تخلخل ایجاد کرده و موجب بهبود تنفس گیاه می‌شود.
- کیفیت محصولات را با بالا بردن محتوای کلروفیل، افزایش می‌دهد.
کود هیومیک اسید برای گلهای آپارتمانی
هیومیک اسید برای گیاهان آپارتمانی نیز بسیار مفید است.
هیومیک اسید به گیاهان آپارتمانی کمک می‌کند تا بهتر به نور، حرارت و کمبود آب واکنش نشان دهند.
این ماده همچنین می‌تواند به بهبود رنگ و زیبایی گیاهان آپارتمانی کمک کند.
برخی از گیاهان آپارتمانی که بهتر است از کود اسید هیومیک برای آن‌ها استفاده کنید:
گلهای آویز: مانند پوتوس، اسپیدر پلانت و فرن.
گلهایی با برگ‌های بزرگ: مانند مونسترا، فیکوس و پالم.
گیاهان با گل: مانند ارکیده، انتوریوم و بگونیا.
مقدار و نحوه مصرف هیومیک اسید
نحوه مصرف این کود به روش‌های مختلفی انجام می‌شود.
بهترین روش استفاده از این کود به‌صورت کود آبیاری است و با توجه به نوع آبیاری متفاوت است:
روش غرقابی
استفاده از کود به روش غرقابی یکی از روش‌های متداول برای تغذیه گیاهان است؛ در این روش کود هیومیک اسید در آب حل می‌شود تا محلول تشکیل دهد.
محلول را در بشکه شیرداری ریخته و مدتی پس از آبیاری، بشکه را سر راه مسیر آبیاری قرار داده و اجازه می‌دهیم تا محلول همراه با مسیر آب به گیاهان برسد.
باید دقت کرد که محلول کود باید به‌اندازه کافی و مناسب رقیق و آماده شده باشد تا گیاهان بتوانند از فواید آن استفاده کنند.
روش آبیاری تحت‌فشار (قطره‌ای و سطحی)
در این روش مقداری از کود هیومیک اسید را داخل مخزن آب می‌ریزیم و سپس آبیاری را آغاز می‌کنیم.
برای استفاده از این روش به‌صورت کلی مقدار 3 تا 5 کیلو در هکتار توصیه می‌شود.
یکی از فواید استفاده از این روش عدم رسوب کود است.
روش بذرمال
این روش بیشتر درکشت های زراعی کاربرد دارد.
در این روش قبل از کاشت بذر در زمین اصلی آن‌ها را به محلول اسید هیومیک آغشته کرده و بعد از آن بذرها را می‌کارند می‌کنند.
برای آغشته کردن بذرها به این کود می‌توانید 1/5 واحد از این کود را در 1000 واحد آب بریزید و سپس بذرها را آغشته به محلول کنید.
روش چالکود
این روش در فصل‌های سرد پاییز و زمستان انجام می‌شود؛ برای این کار چاله‌ای به حفر 40 الی 50 متر در نزدیکی درخت حفر کنید و حدود 15 الی 30 گرم از کود را همراه با خاک در این چاله بریزید.
برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم به مقاله میزان مصرف کود هیومیک اسید سر بزنید.
طریقه استفاده هیومیک اسید برای درختان پسته
نحوه استفاده از این کود برای پسته به‌صورت کودآبیاری است؛ به این صورت که هر شکلی از کود (مایع یا جامد) را که در دسترس دارید را در آب محلول کرده و به همراه آبیاری در باغات پسته به کار ببرید.
این کود را می‌توان به همراه بعضی کودهای شیمیایی دیگر مورداستفاده قرار داد؛ البته قبل از اختلاط حتماً با یک متخصص کشاورزی مشورت کرده باشید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
مقدار مصرف هیومیک اسید برای پسته
مقدار مصرف این ماده برای درختان پسته یا هر درخت دیگر، بسته به نوع خاک، زمان مصرف و نوع کود است. بهترین توصیه برای میزان استفاده از این کود، این است که از کارشناسان و متخصصان کشاورزی کمک بگیرید.
آن‌ها طبق شرایط منطقه شما و نوع کودی که در دسترس دارید، میزان لازم استفاده از این کود را برای شما تعیین خواهند کرد.
همچنین می‌توان طبق دستورالعمل‌های کود در دسترس عمل کنید. به‌عنوان‌مثال میزان مصرف کود اسید هیومیک مایع برای درختان پسته 40 تا 60 لیتر در هر هکتار است.
زمان مصرف هیومیک اسید
این کود با تأثیرات فوق‌العاده‌ای که بر گیاهان و درختان دارد، می‌تواند در طول فصل رشد مصرف شود.
این زمان از آغاز فصل بهار (کاشت) شروع شده و تا زمان برداشت محصول حدود 2 الی 3 مرتبه تکرار می‌شود.
مرحله اول استفاده از این کود بسیار مهم است؛ زیرا سبب شروعی پرانرژی و قوی برای گیاهان می‌شود.
زمان مصرف هیومیک اسید برای پسته
از این کود در سه مرحله مهم برای باغات پسته استفاده می‌شود تا بهینه‌سازی رشد و عملکرد این محصول ارزشمند انجام گردد.
اولین مرحله، در اواخر اسفند یا ابتدای فصل بهار است که باعث تقویت ریشه‌ها و جذب بهتر مواد مغذی می‌شود.
دومین مرحله در زمان ارزنی شدن خوشه‌های پسته اتفاق می‌افتد و باعث تقویت ساختار خوشه‌ها و بهبود کیفیت میوه می‌شود.
سومین مرحله در حین وزن گیری پسته‌ها صورت می‌گیرد؛ مرحله سوم را 20 تا 30 روز قبل از برداشت انجام دهید.
مضرات اسید هیومیک
کود هیومیک اسید برای چه گیاهانی مضر است؟
این کود به‌طورکلی برای گیاهان مفید است ولی استفاده بیش‌ازحد از آن می‌تواند باعث بروز برخی مشکلات شود.
در زیر برخی از مضرات احتمالی استفاده بیش‌ازحد از این محصول را می‌بینید:
سوختگی ریشه
استفاده بیش‌ازحد از این ماده می‌تواند باعث سوختگی ریشه گیاهان شود.
تغییرات در pH خاک
این ماده می‌تواند باعث تغییر pH خاک شود؛ اگر pH خاک بیش‌ازحد تغییر کند؛ ممکن است گیاهان قادر به جذب مواد مغذی به‌درستی نباشند.
تحریک سیستم ریشه
استفاده بی‌رویه از این کود سیستم ریشه گیاهان را تحریک کند و باعث شود که ریشه‌ها به‌سرعت رشد کنند؛ این امر ممکن است به نظر مفید باشد، اما اگر ریشه‌ها بیش‌ازحد رشد کنند؛ باعث می‌شود که گیاه به‌جای تولید برگ و گل انرژی زیادی را صرف رشد ریشه کند.
سخن پایانی
استفاده از کود هیومیک اسید می‌تواند به‌عنوان یکی از راه‌های کارآمد و پایدار در کشاورزی مدرن، نقش بسزایی در بهبود عملکرد و کیفیت محصول ایفا کند.
این کود ارگانیک با توجه به خصوصیات مثبتی که برای ساختار خاک، جذب مواد مغذی، تقویت سیستم ریشه‌ای و افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی دارد، می‌تواند در بهبود عملکرد کلی باغات پسته نقش مؤثری داشته باشد.
برای استفاده بهینه از این کود، حتماً به توصیه‌های تولیدکننده کود و مشاوره با متخصص کشاورزی توجه کنید. این اقدام به کشاورزان کمک می‌کند تا با استفاده از این ماده به یک کشاورزی پایدار و موفق در باغات پسته دست یابند و در عین حفظ سلامت محیط‌زیست، سودآوری بیشتری کسب کنند.
-_1_350x350.jpg)
