آبیاری درختان در تمام فصول یکی از اقدامات مهم کشاورزی بوده که بسیار حائز اهمیت است. درختان برای این که بتوانند به خوبی رشد کنند و همیشه شاداب به نظر برسند نیاز به برنامه آبیاری منظم دارند. این برنامه متناسب با فصول مختلف و شرایط آب و هوایی آن منطقه ارائه می شود.
درختان یکی از سرمایه های مهم در هر کشوری هستند و نگهداری از آن ها بسیار حائز اهمیت است. در بیشتر مواقع تامین غذای انسان بسته به گیاهان و درختان بوده و آن ها نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می کنند. درختان همچون انسان برای ادامه زندگی و حیات خود احتیاجاتی دارند که یکی از آن ها آب است. نیاز آبی درختان در فصل بهار و تابستان زیاد بوده و با سرد شدن هوا کم تر می شود. کم تر شدن به این معنا نیست که دیگر نیازی به آبیاری ندارند.
آیا درختان در زمستان به آبیاری نیاز دارند؟
در زمستان، یک درخت خاموش ممکن است ساکن و بی روح به نظر برسد اما در داخل و زیر زمین فعال است و تغییرات شیمیایی کنترل کننده خواب را حفظ می کند. از آنجا که هم ریشه درخت و هم عملکردهای داخلی یک درخت در طول دوران خاموشی و خواب کار می کنند، یک درخت در زمستان به آب و اکسیژن منظم نیاز دارد.
در زمستان کمبود آب بیشترین آسیب را به درختان می زند. بسیاری تصور می کنند که در زمستان وقتی گیاه خاموش است و در خواب به سر می برد دیگر نیاز به آب ندارد و می توانند آبیاری را متوقف کنند. این فرضیه کاملا اشتباه بوده و باعث ازبین رفتن درختان می شود.
در مناطقی که برف و باران زیادی وجود ندارد و همچنین باد های خشک درختان را تهدید می کند آبیاری بسیار مهم و با اهمیت است. با وجود این که درختان در آن زمان در خواب به سر می برند، اما هنوز زنده اند و فعالیت های متابولیکی خود را انجام می دهند بنابراین به آب کافی نیاز دارند. آبیاری در زمستان همچنین باعث می شود تا درختان در مقابل سرما مقاوم تر شوند.
آیا آبیاری درختان در زمستان باعث بهم خوردن دوران خاموشی و خواب آن ها می شود؟
سیاری از افراد تصور می کنند در این دوران که درختان در خواب به سر می برند آبیاری می تواند همانند شوک برای آن ها عمل کرده و باعث بهم خوردن برنامه خاموشی و خواب آن ها شود.
در زمستان خوابیدن در درختان به دلیل کاهش ساعات تابش خورشید و دمای هوای سرد در فصل زمستان ایجاد می شود. بنابراین آبیاری درختان در این دوران باعث اختلال در خواب آنها نمی شود و آنها را بیدار نمی کند.
چگونه با آبیاری در زمستان از درختان خود در برابر سرما محافظت نمائیم؟
همانطور که گفته شد با وجود خاموش بودن درختان در فصل زمستان، آن ها در مقابل سرما و خشکی در امان نیستند. یکی از راه کار های محافظت از درختان در مقابل سرما و یخ زدگی، آبیاری آن ها در این دوران است.
قرار گرفتن درختان و ریشه های آن ها در معرض هوای سرد و خشک ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در آن ها شود. دوره های طولانی مدت سرما و خشکی می تواند باعث آسیب به ریشه درختان شود. این درختان شاید در فصل بهار طبیعی به نظر برسند ولی در تابستان از بین خواهند رفت. لذا با آبیاری درست و به موقع می توان از نابودی آن ها جلوگیری کرد.
آبی که در خاک و ریشه گیاهان وجود دارد در روز مانند یک جاذب حرارتی عمل کرده و گرما را در خود ذخیره می کند. در هنگام شب و با افت دما این گرمای ذخیره شده باعث گرم تر شدن ریشه و اطراف گیاه نسبت به سایر قسمت ها می شود. از این رو در شب از یخ زدگی درختان جلوگیری می شود.
بهترین زمان برای آبیاری درختان در فصل زمستان
قبل از شروع سردی هوا باید آبیاری درختان را متناسب با برنامه آبیاری به طور منظم انجام داد. اما به محض سرد شدن هوا باید میزان آبیاری را کمتر کرد. زمانی که هوا شروع به سرد شدن می کند دور آبیاری باید متناسب با آب و هوای آن منطقه و بافت خاک صورت پذیرد.
به طور معمول پس از بارش برف و کم شدن میزان بارش در یک منطقه، باید آبیاری را به صورت یک یا دو بار در ماه انجام داد. اگر درختان در معرض باد های خشک نیز قرار دارند باید دور آبیاری را بیشتر کرد. با این کار در بهار گیاهان به موقع شروع به گلدهی خواهند کرد.
بهترین زمان برای آبیاری در فصل زمستان اوایل روز است که هوا خیلی سرد نیست. در این زمان گیاهان فرصت کافی برای جذب آب را دارند و به راحتی می توانند آب را جذب کنند تا در شب با افت دما دچار سرما زدگی نشوند.
به طور کلی زمانی که سطح خاک زمین خشک است و دمای هوا بالاتر از 4 درجه سانتی گراد بود و همچنین در آن زمان باد خشک نمی وزید می توانید نسبت به آبیاری درختان اقدام کنید.
یخ آب یا آبیاری غرقابی یک روز قبل از افت دما بسیار حائز اهمیت است. این کار منجر به ازبین رفتن حشرات، لارو ها و تخم حشرات می شود.
چرا آبیاری غرقابی (یخ آب زمستانه) در زمستان برای درختان مهم است؟
در زمستان بسیاری از حشرات و لارو ها درون خاک زمستان گذرانی می کنند. این حشرات و لارو های آفت خاکزی بوده و می توانند به ریشه و طوقه درخت آسیب بزنند و باعث نابودی درختان شوند. یخ آب زمستانه باعث می شود تا سطح خاک یخ بسته و راه تنفس این آفات و حشرات بسته می شود.
همچنین یخ آب زمستانه منجر به افزایش تخلخل و نفوذپذیری خاک می شود. زمانی که آب در خاک یخ می زند منبسط شده و این انبساط باعث جدا شدن ذرات خاک و افزایش نفوذپذیری و تخلخل می شود. خاک هایی که در زمستان یک یا دو بار به این روش آبیاری می شوند بافت اسفنجی تری پیدا می کنند.
در خاک هایی که رسی و سنگین هستند افزایش تخلخل خاک باعث گسترش ریشه گیاهان، حفظ رطوبت خاک و در دسترس قرار گرفتن عناصر غذایی در اختیار گیاه می شود. که این امر به رشد بهتر گیاه در بهار و تابستان بسیار کمک می کند.
آیا درختان همیشه سبز هم در زمستان به آبیاری نیاز دارند؟
درختان همیشه سبز نیز در زمستان باید به اندازه کافی آبیاری شوند تا بتوانند برگ های خود را حفظ کنند. وجود برگ ها و فرم خاص این درختان در فصل زمستان منجر شده تا درختان همیشه سبز در زمستان آب بیشتری را از دست بدهند. بنابراین دور آبیاری در این درختان بیشتر از سایر درختان دیگر می باشد.
آبیاری درختان در زمستان به چه صورت انجام می شود؟
همانطور که گفته شد باید آبیاری را در اوایل روز انجام داد. این آبیاری باید به صورت عمیق انجام شود و تا حد امکان از پاشیدن آب بر روی شاخ و برگ درختان خودداری کنید.
همچنین نباید خاک به صورت اشباع از آب برای مدت طولانی بماند، زیرا این کار خطر پوسیدگی ریشه را افزایش می دهد و در نهایت باعث خفگی گیاه می شود.
برای آبیاری درختان تنومند که قدمت زیادتری دارند بهترین روش آبیاری به این صورت است که فاصله بین تنه درخت تا محل سایه انداز درخت آبیاری شود. زیرا این محل دورترین فاصله در محدوده مرز ریشه است و باعث می شود تا آب به اندازه کافی در اختیار ریشه ها قرار بگیرد. اما گیاهان جوان و کوچک را در هر محلی از تاج درخت می توان آبیاری کرد.
گیاهان جوان که تازه کاشته شده اند و همچنین درختچه ها در زمستان به آب بیشتری نیاز دارند. زیرا این گیاهان بیشتر در معرض خشک شدن و آسیب دیدن هستند. بنابراین باید در این گیاهان دور آبیاری را بیشتر کرد. همچنین در اطراف این درختان می توان از مالچ استفاده کرد تا رطوبت حفظ شود. اما باید توجه داشته باشید که به محض گرم تر شدن هوا باید آن را بردارید تا از ایجاد پوسیدگی و ایجاد رطوبت اضافی جلوگیری شود.
مالچ لایه ای روی سطح خاک به عنوان یک عایق و تنظیم کننده درجه حرارت خاک عمل می کند.
روش های آبیاری درختان در فصل زمستان
اگر تعداد درختان اندک است می توانید با استفاده از یک سطل آب آبیاری را انجام دهید. اما اگر یک باغ بزرگ با تعداد زیادی درخت است و سیستم آبیاری خود را خاموش کرده اید می توانید با استفاده از یک شیلنگ باغبانی آبیاری را انجام دهید.
برای این کار شیلنگ را در پای درخت قرار دهید و اجازه دهید تا خاک به آرامی آغشته به آب شود. این روش بهترین روش است اما به شرطی که هوا گرم باشد و شیلنگ یخ نزند. بعد از اتمام کار نیز حتما شیلنگ خود را تخلیه کنید تا آب موجود در آن یخ نزند.
اهمیت آبیاری درختان در فصل زمستان
- خاک خشک، سرد و بدون رطوبت عایق بندی طبیعی خود را از دست می دهد. در نتیجه با سرعت بیشتری یخ می زند و سبب آسیب رساندن به ریشه گیاه می شود.
- خاک خشک تجزیه را نیز کند می کند. زیرا میکروارگانیزم هایی که درون خاک عمل تجزیه را انجام می دهند می میرند و تجزیه کند می شود یا به طور کامل متوقف می شود.
