آشنایی با انواع بیماری های درختان بادام و روش مبارزه

آفت و بیماری به کلیه جانورانی گفته می‌شود که به گیاهان و اندام‌های گیاهی و محصولات کشاورزی آسیب می‌رسانند؛ مانند حشرات، کنه‌ها، نماتدها، جوندگان، پرندگان، حلزون‌ها و … . در بین آفات و بیماری درخت بادام، بالاترین درصد خسارت مربوط به حشرات می‌باشد؛ بنابراین حشرات از مهم‌ترین عوامل زیان‌آور محصولات کشاورزی محسوب می‌گردند که از زمان کاشت تا برداشت و به دنبال آن در انبار خسارت این گروه از جانوران قابل ملاحظه است.

در رده‌بندی جانوری، حشرات در گروه جانوران چند سلولی و شاخه بندپایان قرار دارند که تا کنون حدود یک میلیون گونه آن‌ها شناسایی شده‌اند و در همین حدود نیز ناشناخته باقیمانده است. چنانچه عوامل گوناگون طبیعی مانعی برای رشد و نمو و تکثیر حشرات نبود، کوشش انسان برای جلوگیری از خسارات آن‌ها به جایی نمی‌رسید. همچنین عوامل زنده مانند دشمنان طبیعی، انگل‌ها و حشرات شکارگر مفید به انسان کمک می‌کنند تا از تکثیر و ازدیاد جمعیت حشرات جلوگیری شود.

در این مقاله شایع‌ترین آفات و بیماری درخت بادام را که بیشترین خسارات را به اندام‌های ریشه، طوقه، تنه، شاخه و برگ درختان بادام وارد می‌سازند به اختصار توضیح داده‌ایم. سعی بر آن شده است که در روش مبارزه شیمیایی به زمان مناسب سم‌پاشی با توجه به مرحله حساس آفت، نوع سم و غلظت سم مصرفی تأکید شود. علاوه بر آن روش‌های دیگر مبارزه نیز پیشنهاد می‌گردد تا حشرات مفید در چرخه اکولوژیکی حفظ گردند.

 آشنایی با زنبور مغز خوار بادام

زنبور مغز خوار بادام یکی از آفات درخت بادام است که در تمام مناطق کشور انتشار دارد ولی در استان‌های آذربایجان شرقی، چهارمحال بختیاری و اصفهان انتشار آن بیشتر از سایر نقاط می‌باشد. این زنبور علاوه بر بادام، زردآلو و آلو را نیز موردحمله قرار می‌دهد.

مورفولوژی زنبور مغز خوار بادام

طول حشره کامل ماده آن به 8-6 میلی‌متر می‌رسد درحالی‌که حشره نر کوچک‌تر و اندازه آن بین 6-4 میلی‌متر می‌باشد. سر و سینه و شکم حشره کامل سیاه براق ولی بند آخر شکم قهوه‌ای روشن و شکم حشره دوکی شکل و اندازه آن در نرها کوچک‌تر و در ماده‌ها بزرگ‌تر و متورم‌تر است.

شاخک‌ها دارای 9 بند و از نوع زانویی می‌باشد لاروها بدون پا، کوتاه و قوسی شکل و در وسط برآمده می‌باشد و طول آن به 9 میلی‌متر می‌رسد. بعضی از قسمت‌های بدن لارو پوشیده از پرزهای ریز و کم‌رنگ است. طول شفیره آن بین 9-6 میلی‌متر است که در ابتدا به رنگ سفید براق و به‌تدریج به رنگ تیره و سپس در آخر مراحل شفیرگی به رنگ سیاه درمی‌آید.

علائم و نحوه خسارت زنبور مغز خوار بادام

طرز خسارت این حشره بدین ترتیب است که لارو آن طی مدت 11 ماه زندگی داخل میوه از مغز بادام تغذیه می‌کند. در اثر تغذیه‌این آفت مقداری از میوه‌ها می‌ریزد که گاهی درصد ریزش میوه به ۵۰ درصد هم می‌رسد. مقداری از میوه‌ها نیز که در مراحل بعدی آلوده می‌شوند روی درخت خشک شده و حتی پس از برداشت محصول همچنان روی درخت باقی می‌ماند.

بیولوژی زنبور مغز خوار بادام

زنبور مغز خوار بادام زمستان را به صورت لارو کامل در داخل میوه‌های خشک شده روی درختان بادام و یا روی سطح زمین می‌گذرانند. قبل از این که شکوفه‌های بادام باز شوند تبدیل به شفیره می‌شود و هم‌زمان با ریختن گلبرگ‌ها حشرات کامل ظاهر می‌شوند.

در این موقع میوه بادام به صورت چغاله بوده و دارای پوست سبز و نرم می‌باشد. زنبورهای نر و ماده پس از مختصر تغذیه از شبنم و مایعات دیگر، جفت‌گیری می‌نماید. سپس حشره ماده تخم‌های خود را که تعداد آن 150 عدد است در داخل میوه  بادام قرار می‌دهد. لاروهای جوان پس از خروج از تخم با حفر تونلی خود را به مغز می‌رساند و از مغزهای در حال رشد شروع به تغذیه می‌کنند.

این حشره در سال یک نسل دارد ولی گاهی لاروهای کامل می‌توانند تا دو سال در داخل میوه‌های آلوده به حالت انتظار باقی بمانند. طبق مشاهدات در داخل هر مغز بادام فقط یک عدد لارو زندگی می‌کند ولی بادام‌هایی که دارای دو مغز هستند در داخل هر مغز یک لارو به‌طور مستقل زندگی می‌کنند.

کنترل زنبور مغز خوار بادام

• مبارزه مکانیکی، جمع‌آوری و مدفون کردن بادام‌های آلوده از روی درخت و سطح زمین در پاییز و زمستان به صورت گروهی (در بادامستان‌های مجزا که با فاصله بیشتری از سایر باغ‌ها واقع شده‌اند مناسب‌ترین روش مبارزه می‌باشد).
• ۲- کشت ارقام مقاوم و حذف ارقام حساس در مناطق با آلودگی وسیع (در خصوص ارقام مقاوم بایستی مطالعات بیشتری صورت گیرد).

شته سبز بادام چیست؟

یکی دیگر از آفات درخت بادام شته سبز بادام در تمام مناطق کشور انتشار دارد. این شته علاوه بر بادام، زردآلو، هلو، گلابی و گوجه وحشی را نیز موردحمله قرار می‌دهد.

مورفولوژی شته سبز بادام

حشره ماده زنده زا، بی بال، رنگ بدن آن سبز تیره و در قسمت عقبی نیز سبز روشن است. طول آن به 2.2 میلی‌متر می‌رسد و دم آن به صورت نامشخص و بسیار کوتاه است و کورتیکول به رنگ سبز روشن و کوتاه و شاخک‌ها 6 مفصلی است.

حشرات ماده زنده زا بالدار که رنگ شکم آن سبز و سر و سینه سیاه است طول آن به 1.8 میلی‌متر می‌رسد. دم با انتهای مدور آن کوتاه و کورتیکول به رنگ قهوه‌ای تیره است. چشم‌های شته قرمزرنگ و تخم‌ها سیاه است.

علائم و نحوه خسارت شته سبز بادام

این شته با تغذیه از پشت برگ و شاخه‌های جوان باعث پیچیدگی برگ بادام می‌گردد.

بیولوژی شته سبز بادام

این شته زمستان را به صورت تخم روی درختان میوه میزبان سپری می‌سازد.

اوج فعالیت و خسارت شدید آن در بهار است و از اوایل تابستان جمعیت آن در بعضی شرایط ناپدید می‌شود و یا در شرایطی دیگر بسیار تقلیل می‌یابد.

بر اساس منابع خارجی تابستان گذرانی این شته روی گونه‌های جنس polygonum یا بارهنگ می‌باشد.

به‌عبارت‌دیگر این شته پس از فعالیت بهاره و ظاهر شدن حشره بالدار به طرف این نباتات مهاجرت می‌نماید.

درحالی‌که در ایران علیرغم جستجوی فراوان پدیده مهاجرت مشاهده نشده است و در مقابل در بعضی مناطق مانند نقاط مرتفع استان مرکزی در طول تیر و حتی مردادماه ماده‌های بکرزای این شته روی پاجوش‌های بادام در حال زنده‌زایی ملاحظه گردیده است (رجبی 1368).

کنترل شته سبز بادام

بلافاصله بعد از ریختن گلبرگ‌ها که در این موقع هنوز اغلب برگ‌ها پیچیده نشده‌اند با استفاده از سم مالاتیون 60% به نسبت دو در هزار درختان باید سم‌پاشی شوند.

چنانچه سم‌پاشی درختان با تأخیر انجام شود و پیچیدگی در برگ‌ها ایجاد شده باشد باید از سموم نفوذی مانند دیازینون به نسبت یک در هزار و یا سموم سیستمیک مانند متاسیتوکس به نسبت یک در هزار و پریمور به نسبت 0.7-0.5 در هزار استفاده شود.

برسی شته آردی بادام

این آفت درخت بادام احتمالاً در تمام مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد و از روی بادام و نی گزارش شده است. گونه دیگری از این شته به نام شته آرد آلود آلو که شباهت زیادی به هم دارند دارای میزبان‌های بادام، آلو، زردآلو و هلو می‌باشد.

مورفولوژی شته آردی بادام

ماده‌های بدون بال به رنگ سبز متمایل به آبی بی‌رنگ و تخم‌مرغی شکل و کشیده و پوشیده از دانه‌های خاکستری که منظره آرد آلود به سطح بدن می‌دهد. طول شاخک بیش از نصف طول بدن است و کورنیکول کوتاه و ضخیم است و بین مفاصل شکمی خط‌های افقی به رنگ سبز مشاهده می‌شود.

علائم و نحوه خسارت شته آردی بادام

در ماه‌های تابستان می‌توان این شته‌ها را روی برگ‌های انواع نی که میزبان ثانوی هستند مشاهده کرد. این برگ‌ها در سطح بالایی دارای لکه‌های خشکیده (نکروزه سیاه‌رنگ) با هاله زردرنگ می‌باشند.

معمولاً برگ گیاهان میزبان خود را نمی پیچیاند ولی در سرشاخه‌های جوان پیچیدگی ایجاد می‌کنند. این شته‌ها اغلب عسلک ترشح نمی‌کنند و توده‌های وسیع و مجتمع آن‌ها را در زیر برگ‌ها می‌توان مشاهده کرد.

بیولوژی شته آردی بادام

این شته دو میزبانه بوده و حشره بالدار به وجود آمده در اواخر بهار به طرف میزبان‌های ثانوی که همان گونه جنس phragmites می‌باشند پرواز می‌نمایند و سپس در اوایل پاییز به‌سوی درختان میوه یعنی میزبان‌های اصلی خود مراجع می‌نمایند (رجبی 1368).

کنترل شته آردی بادام

مشابه مبارزه با شته سبز بادام

تحلیل شته سبز هلو بادام

شته سبز بادام در تمام مناطق کشور انتشار دارد. این شته علاوه بر هلو، بادام، گوجه و زردآلو نباتات زراعی را نیز موردحمله قرار می‌دهد.

مورفولوژی شته سبز هلو بادام

شته ماده بدون بال، رنگ بدن آن زرد متمایل به سبز روشن که در شکم آن نوارهای رنگینی مشاهده و طول آن 2.4-2.3 میلی‌متر است.

کورتیکول ها نسبتاً طویل و سبزرنگ و در قسمت انتهایی به طرف یکدیگر تمایل می‌یابند. شته ماده بالدار به رنگ سبز زیتونی که لکه‌های تیره‌رنگ بر روی مفصل‌های سوم تا ششم دیده می‌شود و طول آن نیز 2.3 میلی‌متر است. کورنیکول های ماده بدون بال بلندتر از ماده بال‌دار است.

علائم و نحوه خسارت شته سبز هلو بادام

بر اثر تغذیه شته‌ها برگ‌های جوان شیره گیاهی خود را از دست داده و باعث پیچش برگ‌ها می‌شوند. نهایتاً درختان بادام از رشد باز مانده و ضعف درخت را به همراه دارد.

با توجه به این که طول دوره زندگی این شته کوتاه و تولیدمثل آن زیاد است خسارت قابل‌توجهی به درختان وارد می‌شود. این شته باعث انتشار بیماری درخت بادام نیز می‌گردد.

بیولوژی شته سبز هلو بادام

هم‌زمان با باز شدن برگ‌ها در بهار، تخم‌ها نیز تفریخ و شته‌های موسس شروع به تغذیه از برگ‌های جوان می‌نمایند و روی این میزبان چند نسل ماده زنده زا و بکرزا تولید می‌کنند. افراد بالدار مهاجر در اوایل بهار به میزبان‌های ثانویه از خانواده‌های Solanaceae، Malvaceae و علف‌های هرز مهاجرت کرده و به روش بکرزایی چندین نسل تولید می‌نمایند.

با نزدیک شدن پاییز نرها و ماده‌های بکر زای بال‌دار تولید می‌شود و به طرف گیاهان مختلف از ژانر prunus پرواز می‌کنند. ماده‌های بکرزا و زنده زا انواع ماده‌های جنسی را تولید کرده که پس از جفت‌گیری تخم‌های لقاح شده خود را روی میزبان‌های زمستانی قرار می‌دهند.

کنترل شته سبز هلو بادام

مشابه مبارزه با شته سبز بادام

آفت شته خالدار هلو درخت بادام چگونه است؟

شته خالدار هلو در تمام مناطق کشور انتشار دارد. این شته از آفات درخت بادام، هلو، زردآلو و گوجه می‌باشد.

مورفولوژی شته خالدار هلو درخت بادام

به دلیل وجود خال‌های سیاهی که روی بدن گلابی شکل این شته وجود دارد به آن شته خالدار هلو گفته می‌شود و در بین شته‌های درختان میوه بزرگترین شته‌ای است که دیده شده است.

شته کامل بدون بال، گلابی شکل و رنگ آن خاکستری متمایل به قهوه‌ای است و طول آن 5-3.5 میلی‌متر می‌باشد، ولی شته تخم‌گذار بی بال گلابی شکل و طول آن به ۵ میلی‌متر می‌رسد. تخم این شته بیضی‌شکل، به رنگ قهوه‌ای روشن تا سیاه براق که روی آن برجستگی‌های ریزی دیده می‌شود.

علائم و نحوه خسارت شته خالدار هلو درخت بادام

این شته به صورت گروهی روی قسمت‌هایی از تنه و سرشاخه دیده می‌شود و با تغذیه از شیره گیاهی و به همراه آن ضعف درختان باعث جلب آفات ثانویه ازجمله حشرات پوست خوار و چوب‌خوار به سمت درختان ضعیف می‌گردد.

بیولوژی شته خالدار هلو درخت بادام

این شته‌ها زمستان را به صورت تخم روی تنه درختان بادام می‌گذرانند.

بسته به شرایط آب‌وهوایی در اواخر اسفندماه تخم‌ها تفریخ و شته‌های خارج شده که به آنان شته موسس گفته می‌شود در همان محل به صورت گروهی فعالیت نموده و به طریق پارتنوژنز ( توانایی تولید مثل غیر جنسی) تا پاییز به تولیدمثل ادامه داده و تا 11 نسل در سال تولید می‌نمایند.

کنترل شته خالدار هلو درخت بادام

مشابه مبارزه با شته سبز بادام

ویژگی سپردار سفید آسیایی 

این آفت در اغلب مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد. در اصفهان و چهارمحال و بختیاری خسارت آن روی بادام زیاد است همچنین از کشورهای ارمنستان، ازبکستان، آذربایجان، تاجیکستان و قفقاز نیز گزارش شده است. درختان موردحمله این آفت عبارت‌اند از بادام، زردآلو، گوجه و آلو.

مورفولوژی سپردار سفید آسیایی

• سپردار ماده به طول یک میلی‌متر و عرض نیم میلی‌متر و به رنگ نارنجی در زیر سپر قرار دارد.
• سپر ماده به رنگ سفید مایل به قهوه‌ای، کشیده و گلابی شکل دیده می‌شود.
• پوسته پورگی در انتهای سپر به رنگ زرد متمایل به نارنجی مشاهده می‌شود.
• تخم‌ها به رنگ زرد و در محل سر دارای دو نقطه قهوه‌ای تیره می‌باشد.
• پوره‌های جوان کاملاً مشخص و متحرک و پوره‌های نر دراز و اغلب از ترشحات سفید و کرکی شکل پوشیده شده است.

علائم و نحوه خسارت سپردار سفید آسیایی

سپردار سفید ابتدا روی سرشاخه‌های فرعی و نهایتاً زیر برگ‌ها و میوه در اطراف جوانه‌ها به صورت متراکم خسارت می‌زنند، تراکم شدید این آفت درخت بادام ریزش کل برگ و میوه و خشکیدن سرشاخه را به همراه دارد و میوه‌های آلوده شکل غیرطبیعی پیدا می‌کند.

بیولوژی سپردار سفید آسیایی

این آفت درخت بادام دو نسل در سال دارد. زمستان را به صورت پوره سن دو و گاهی هم حشره کامل در زیر سپر به سر می‌برد. بسته به شرایط آب‌وهوایی منطقه معمولاً در اواخر فروردین تخم‌ریزی صورت می‌گیرد.

از اوایل اردیبهشت پوره‌های متحرک ظاهر و به‌تدریج بر تعداد آن‌ها افزوده می‌گردد. پوره‌ها تدریجاً ثابت‌شده و روی شاخه و ساقه‌های جوان نسل اول را سپری می‌نماید و نسل دوم را در کنار رگبرگ‌های اصلی می‌گذارند.

کنترل سپردار سفید آسیایی

• سم‌پاشی زمستانه: با توجه به این که استفاده از سموم موجب از بین رفتن دسته‌جمعی شکارگرها و پراداتورها شده، لذا به‌منظور کاهش مصرف سموم و حفظ حشرات مفید در زمان متورم شدن جوانه‌ها و قبل از شکوفایی گل استفاده از روغن ولک به نسبت 3 درصد تا حدود 90% آفت را کنترل می‌نماید.
• سم‌پاشی بهاره: مبارزه شیمیایی هم زمان با خروج 50 تا 70% پوره‌های نسل اول در بهار (این زمان تقریباً برای نسل اول اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد و برای نسل دوم اواخر مردادماه می‌باشد و بایستی توسط شبکه‌های مراقبت و پیش‌آگاهی تعیین و اعلام گردد) و با استفاده از سموم فسفره نظیر دیازینون 60% به نسبت یک در هزار و دورسبان به نسبت 1.5- 1 در هزار توصیه می‌گردد و همچنین اضافه نمودن روغن ولک به نسبت 2 – 3 لیتر در هزار به هر یک از سموم توصیه شده اثرات این آفت کش ها را افزایش می‌دهد.

آشنایی با شپشک نخودی درخت بادام

احتمالاً در تمام مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد. تاکنون از استان‌های اصفهان، تهران، کرمان، خراسان، آذربایجان، کرمانشاه، فارس و لرستان گزارش شده است. درختان موردحمله این آفت علاوه بر بادام عبارت‌اند از سیب، به گلابی، زردآلو.

مورفولوژی شپشک نخودی درخت بادام

حشره کامل گرد و کروی و تقریباً به اندازه یک نخودفرنگی می‌باشد. قطر بدن ماده بالغ 5.5- 4 میلی‌متر و به رنگ زرد تا قهوه‌ای تیره با لکه‌های زیتونی رنگ است در حشره نر استطاله انتهایی بدن باریک و طویل و به سمت پایین و دارای یک جفت بال شفاف و بزرگ می‌باشد. تخم‌ها به اندازه حدود 0.5 میلی‌متر و دارای سطحی شفاف و به رنگ کرم تا نارنجی رنگ می‌باشد. پوره‌های سن اول کشیده و نارنجی رنگ و پوره‌های سن دوم کشیده و نسبتاً مسطح و بزرگ‌تر و کم‌رنگ تر است.

علائم و نحوه خسارت شپشک نخودی درخت بادام

این آفت درخت بادام با مکیدن شیره نباتی باعث ضعف درختان میزبان شده و برخلاف سایر شپشک ها به میوه خسارت نمی‌زند بلکه خسارت آن به برگ‌ها و شاخه‌ها می‌باشد.

با ترشح عسلک باعث تجمع گردوخاک در سطح تنه، سرشاخه، برگ‌ها و احیاناً تولید دوده (فوماژین) می‌گردد و درنتیجه باعث رکود فعالیت‌های فیزیولوژیک درخت به‌خصوص کربن گیری و تنفس می‌گردد.

بیولوژی شپشک نخودی درخت بادام

این آفت یک نسل در سال دارد و هم زمان با گل کردن درختان میوه شروع به تخم‌ریزی نموده و بعد از 25-20 روز تخم‌ها تفریخ و پوره‌های جوان پس از ظهور فعال بوده و برای تغذیه روی برگ‌ها و شاخه ثابت می‌شوند.

از اوایل آبان ماه، با کاهش درجه حرارت از برگ‌ها به روی شاخه‌های جوان مهاجرت و در کنار هم قرار می‌گیرند که این زمان مصادف با خزان برگ‌هاست. در اوایل اسفندماه با افزایش دمای محیط، تورم اصلی پوره‌ها و رشد سریع آن‌ها به شکل اصلی شپشک نخودی شروع می‌گردد.

کنترل شپشک نخودی درخت بادام

با توجه به اهمیت کنترل طبیعی این آفت توسط چند نوع زنبور پارازیت، مبارزه شیمیایی در مناطقی که درصد پارازیتیسم بالاست توصیه نمی‌شود (سوراخ خروجی زنبور پارازیت روی سپر شپشک به سهولت قابل‌رؤیت است). از طرف دیگر چون خروج حشرات کامل زنبورهای پارازیت از سپرها اغلب با ظهور پوره‌ها همراه است سم‌پاشی توصیه نمی‌شود.

در صورت لزوم مبارزه شیمیایی می‌توان از سمومی مثل دورسبان به نسبت 1.5-1 در هزار و یا دیازینون 60٪ به نسبت یک در هزار برعلیه پوره‌های جوان در نیمه اول خردادماه استفاده نمود. تعیین زمان دقیق و مناسب مبارزه توسط شبکه‌های مراقبت و پیش‌آگاهی صورت می‌گیرد.

پوست خوار مدیترانه‌ای و خسارت به درختان بادام

این بیماری درخت بادام در اغلب مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد. علاوه بر بادام به سایر درختان میوه هسته‌دار ازجمله زردآلو، هلو، گوجه، آلو، گیلاس و آلبالو و درختان میوه دانه‌دار خسارت می‌زند.

مورفولوژی پوست خوار مدیترانه‌ای

حشره کامل سوسک کوچکی است به طول 2 میلی‌متر به رنگ سیاه براق، بالپوش ها قرمز آجری و روی آن نقاط فرورفته و بیضی‌شکل زیادی وجود دارد. لاروها بدون پا و شکل عمومی آن خمیده و رنگ آن سفید و به طول 2.5 میلی‌متر می‌باشد. دارای 5 سن پورگی و بعدازآن به شفیره سفیدرنگ تبدیل می‌شود.

علائم و نحوه خسارت پوست خوار مدیترانه‌ای

1. ضعف عمومی درختان، خشک شدن سریع شاخه‌ها و نهایتاً مرگ درختان
2. عدم جریان شیره گیاهی در قسمت‌های هوایی و کوچک ماندن میوه‌ها
3. ایجاد سوراخ‌های ریز و دایره‌ای شکل در سطح شاخه‌ها و تنه و ایجاد شبکه کانال‌های طولی و عرضی متقاطع در زیر پوست و سطح چوب.

بیولوژی پوست خوار مدیترانه‌ای

حشرات کامل پس از ظاهر شدن و جفت‌گیری، تخم‌های خود را به فواصل معین در زیر پوست تنه درختان و در جهت طولی تنه و شاخه با ایجاد دالان‌هایی قرار می‌دهد. پس از تفریخ تخم‌ها، لاروها ظاهر و اقدام به حفر دالان‌های عمود به دنبال دالان‌های قبلی می‌نمایند و در داخل آن تبدیل به شفیره می‌شوند.

شفیره‌ها سپس تبدیل به حشرات کامل شده و با ایجاد سوراخ در بالای دالان شفیرگی از آن خارج و نسل‌های بعدی را به وجود می‌آورند. این آفت درخت بادام در مناطق نیمه سرد و مرتفع سه نسل در سال دارد که نسل سوم ممکن است کامل نباشد.

کنترل پوست خوار مدیترانه‌ای

1. تقویت درختان از طریق آبیاری مرتب و استفاده از کودهای شیمیایی مناسب
2. هرس شاخه‌های خشک و آلوده و سوزاندن آن‌ها

سوسک پوست خوار بادام و چگونگی تشخیص آن

این آفت از مناطق آذربایجان شرقی و اصفهان گزارش شده است ولی احتمال دارد در سایر نقاط بادام خیز کشور نیز وجود داشته باشد. مهم‌ترین میزبان آن بادام است ولی به زردآلو و هلو نیز خسارت می‌زند.

مورفولوژی سوسک پوست خوار بادام

این حشره با دو مشخصه قابل‌تفکیک است:

1. سر آن در قسمت پیشانی دارای یک خط برجسته میانی است.
2. در اکثر نمونه‌ها یک صلیب به رنگ سیاه روی بالپوش ها به چشم می‌خورد.
3. حشره کامل آن به رنگ قهوه‌ای تیره که طول آن به 2.5 میلی‌متر هم می‌رسد.

علائم و نحوه خسارت سوسک پوست خوار بادام

این آفت درخت بادام جزو آفات ثانویه است و درختان بادامی را که به نوعی ضعیف شده‌اند موردحمله قرار می‌دهند.

دارای رژیم چوب‌خواری بوده و لارو و حشره کامل از ناحیه زیر پوست درختان بادام تغذیه می‌نماید. تعداد دالان‌های لاروی از 50 عدد تجاوز نمی‌یابد.

بیولوژی سوسک پوست خوار بادام

این آفت حداقل دو نسل در سال دارد و زمستان گذرانی آن به صورت لارو در زیر پوست شاخه و تنه‌های درختان بادام سپری می‌گردد.

کنترل سوسک پوست خوار بادام

مشابه مبارزه با پوست خوار مدیترانه‌ای درختان میوه

آشنایی با کرم طوقه و ریشه بادام

این آفت در استان‌های مرکزی، اصفهان، فارس، هرمزگان، لرستان و ایلام به فراوانی انتشار دارد و احتمالاً در تمام مناطق میوه خیز کشور وجود دارد. علاوه بر بادام به سایر درختان میوه هسته‌دار و دانه‌دار خسارت می‌زند.

مورفولوژی کرم طوقه و ریشه بادام

حشرات کامل به طول 25-16 میلی‌متر و به رنگ سیاه یا قهوه‌ای تیره و جلای فلزی دیده می‌شود. شاخک‌های این آفت درخت بادام، بلند به‌طوری‌که طول آن از انتهای بدن می‌گذرد. دارای پاهای نسبتاً بلندی می‌باشند. لاروها به رنگ زرد روشن و حلقه‌های بدن برجسته و به‌خوبی از یکدیگر قابل‌تفکیک است.

علائم و نحوه خسارت کرم طوقه و ریشه بادام

لاروها در داخل سرشاخه‌ها شروع به تغذیه می‌کنند و باعث قطع آوندها شده که منجر به اختلال در جریان شیره نباتی می‌شود و نهایتاً برگ‌ها و میوه‌ها پلاسیده می‌شوند. همچنین بر اثر وزش باد شاخه‌های آلوده شکسته و همین ضایعات بر روی تنه نهال‌های 23 ساله، موجب  شکسته شدن و یا خشک شدن آن‌ها می‌گردد.

بیولوژی کرم طوقه و ریشه بادام

این حشره یک نسل در سال دارد و زمستان را به صورت لارو سن سوم و سن آخر می‌گذراند. در بهار هم‌زمان با گرم شدن هوا از ناحیه چوب و مجاور آوندهای آبکش تغذیه می‌نماید.

و در اواخر اردیبهشت در داخل دالان‌های لاروی تبدیل به شفیره می‌گردد. حشرات کامل پس از ظهور در ساعات گرم روز فعال گشته و با تغذیه از برگ‌ها، تخم‌های خود را در محل اتصال دمبرگ‌ها قرار می‌دهند. پس از 15-10 روز تخم‌ها تفریخ و لاروها از سطح وارد پوست می‌شوند و تغذیه خود را شروع می‌کنند.

کنترل کرم طوقه و ریشه بادام

1. تنظیم دور آبیاری با توجه به نیاز گیاه و جلوگیری از تنش آبی درختان بادام
2. تقویت درختان با استفاده از کودهای فسفره همراه با کود حیوانی در نیمه اول آذرماه
3. استفاده از گیاهان تله که دارای گل سفیدرنگ بوده و زمان گلدهی آن‌ها مصادف با زمان خروج حشرات بالغ در طبیعت باشند جهت جلب حشرات کامل و جمع‌آوری آن‌ها
4. هرس سرشاخه‌ها و شاخه‌های آلوده و سوزاندن آن‌ها

بررسی کرم سفید ریشه بادام

این آفت درخت بادام از اکثر استان‌های کشور گزارش شده است. از آفات پلی فاژ است که به اکثر گیاهان زراعی و درختان میوه ازجمله بادام خسارت می‌زند.

مورفولوژی

حشره کامل سوسک بزرگی به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره که بالپوش های آن دارای نقاط سفیدرنگ نامنظم زیادی است. طول این آفت به 35 میلی‌متر می‌رسد.

لارو این آفت که در حداکثر رشد خود به 9 میلی‌متر می‌رسد سفیدرنگ، قوسی شکل و دارای سه جفت پای سینه ای می‌باشد. شفیره‌ها در یک محفظه گلی با نام گهواره شفیرگی که توسط لاروها ساخته می‌شوند به وجود می‌آیند.

علائم و نحوه خسارت

خسارت اصلی مربوط به مرحله لاروی است که در طول 3-2 سال در زیر خاک از ریشه‌های گیاه میزبان تغذیه می‌کند و با جویدن ریشه‌های فرعی و پوست ریشه‌های اصلی موجب زرد شدن و خشکیدن کامل گیاه میزبان می‌گردد.

بیولوژی

بررسی‌ها و مشاهدات چند ساله اخیر نشان داده که این آفت در شرایط آب‌وهوایی متفاوت می‌تواند یک نسل خود را طی 3-2 سال کامل کند.

زمستان گذرانی آن به صورت لارو و در عمق 0.5 متری خاک است و در بهار تبدیل به شفیره می‌شود. اوج ظهور حشرات کامل در شرایط آب‌وهوایی کرج 20-7 تیرماه می‌باشد. حشرات کامل شب‌ها به پرواز درآمده و 6-5 روز پس از جفت‌گیری، حشرات ماده تخم‌های خود را که تعداد آن 30-20 عدد است در داخل خاک قرار می‌دهند.

پس از تفریخ تخم‌ها لاروهای سن اول بر روی ریشه گیاهان یک ساله و لاروهای سن دوم به بالا روی ریشه درختان میوه ازجمله بادام تغذیه می‌نمایند.

کنترل

1. شخم زدن پای درختان در بهار و تابستآن‌که لاروها در سطح بالایی خاک فعالیت دارند به‌منظور از بین بردن آن‌ها
2. جمع‌آوری حشرات کامل به دو صورت:

•  تکان دادن درختان در صبح زود (زیرا حشرات کامل شب‌ها روی درختان به استراحت می‌پردازند)
•  جمع‌آوری حشرات با کمک تله‌های نوری مبارزه شیمیایی در سه سال متوالی و هرسال 30-25 روز بعد از ظهور حشرات کامل با استفاده از سمومی نظیر

3. گرانول دیازینون 10% به مقدار 20 کیلوگرم و یا دورسبان گرانول 50% به مقدار 20 کیلوگرم در هکتار و یا دیازینون مایع به صورت محلول 2 در هزار در پای درخت.

ویژگی سرشاخه خوار هلو درخت بادام و جلوگیری از خسارت آن

این آفت درخت بادام در نقاط مختلف کشور ازجمله اصفهان، مشهد، اطراف تهران، دماوند گزارش شده است ولی در باغ‌های بادام قزوین، کرج و آذربایجان خسارت آن شدیدتر است. علاوه بر هلو به سایر درختان میوه هسته‌دار ازجمله بادام، زردآلو، گوجه و آلو خسارت می‌زند.

مورفولوژی

حشرات کامل خاکستری‌رنگ با لکه‌های تیره و عرض بدن با باله‌ای باز حدود 12 میلی‌متر می‌باشد. لاروها قهوه‌ای متمایل به قرمز به طول 10 میلی‌متر، شفیره قهوه‌ای‌رنگ و در انتهای بدن دارای یک دسته مو به طول 6 میلیمتر، تخم‌ها سبز روشن متمایل به سفید و بیضی‌شکل به طول حدود 0.5 میلی‌متر.

علائم و نحوه خسارت

در مراحل اولیه رشد، لاروها وارد سرشاخه شده و موجب خشک شدن آن‌ها و ایجاد سرشاخه‌های فرعی می‌گردد و در مراحل بعدی وارد میوه شده و موجب از بین رفتن آن‌ها می‌گردد.

بیولوژی

این آفت درخت بادام زمستان را در داخل پیله‌های قهوه‌ای‌رنگ که در محل اتصال شاخه‌های فرعی به تنه و شاخه اصلی چسبیده، به صورت لاروهای سنین 2 و 3 می‌گذراند. هم‌زمان با تورم جوانه‌ها در بهار فعالیت آنان آغاز و ابتدا در داخل شاخه‌های جوان و آبدار به رشد خود ادامه داده و سپس در داخل شاخه‌های توخالی با تنیدن پیله تبدیل به شفیره می‌گردند.

کنترل

1. هرس بهاره درختان قبل از کامل شدن دوران تغذیه لاروها.
2. مبارزه شیمیایی

• محلول پاشی پیش بهاره با روغن ولک به نسبت 2.5- 2 درصد.
• سم‌پاشی اول پس از ریختن گلبرگ‌ها با استفاده از دیازینون به نسبت یک در هزار.
• سم‌پاشی دوم هم‌زمان با ظهور لاورهای نسل بهاره و قبل از نفوذ آن‌ها به داخل میوه که مصادف با اوایل تیرماه می‌باشد (زمان دقیق مبارزه توسط شبکه‌های مراقبت و پیش‌آگاهی تعیین می‌گردد).

چگونگی پروانه پوست خوار درختان بادام

این آفت درخت بادام تاکنون از استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، خراسان، مرکزی، اصفهان و خراسان گزارش شده است. درختان بادامی که در استان مرکزی موردحمله قرارگرفته‌اند تماماً درختانی هستند که دچار ضعف عمومی شده‌اند. این آفت علاوه بر بادام به درختان سیب، گلابی، به و گیلاس نیز خسارت می‌زند.

مورفولوژی

عرض حشره کامل با باله‌ای باز 15-12 و طول بدن 6-5 میلی‌متر است. بال رویی به رنگ قهوه‌ای تیره و دارای نقش و نگار زیبایی است.

در حاشیه بیرونی هر بال رویی چهار خط کوتاه سیاه دیده می‌شود. بال زیری خاکستری پررنگ و دارای ریشک های کوتاه و به رنگ روشن است.

تخم‌ها به شکل عدس و رنگ آن اول شیری بوده و سپس به رنگ قرمز روشن درمی‌آید. لارو به رنگ ارغوانی روشن و سر آن قهوه‌ای روشن و ضخامت سینه اول و مقعدی به رنگ قهوه‌ای متمایل به خاکستری کم‌رنگ می‌باشد. طول لارو در حداکثر رشد خود به 10 میلی‌متر می‌رسد. شفیره به رنگ قهوه‌ای روشن و طول آن 7-6 میلی‌متر است (رجبی، 1365)،

علائم و نحوه خسارت

مشخص‌ترین نشانه این آفت وجود شیرابه‌های سفیدرنگی است که از پوست تنه درختان خارج می‌شود و این بر اثر تغذیه لاروها از زیر پوست و ناحیه کامبیوم می‌باشد. سوراخ‌های تغذیه‌ای توسط فضولات حشره مسدود می‌گردد.

بیولوژی

از این آفت درخت بادام یک نسل در سال دارد و زمستان گذرانی آن به صورت لاروهای سنین مختلف می‌باشد. پروانه‌ها پس از ظهور در ساعت‌های اولیه صبح به پرواز درآمده و پس از  جفت‌گیری، حشرات ماده تخم‌های خود را که به تعداد 90-60 عدد می‌باشد، به صورت انفرادی بر روی پوست‌های زخمی و شاخه‌های درختان می‌گذارد. پس از تفریخ تخم‌ها، لاروهای جوان خارج شده و با حرکت به دور پوست تنه، سوراخی در آن ایجاد و وارد پوست می‌شوند.

کنترل

در صورت بالا بودن جمعیت آفت پس از تفریخ تخم‌ها و ظهور لاروهای جوان و قبل از آن‌که لاروها داخل پوست درخت شوند با استفاده از سموم فسفره مانند دیازینون 60% به نسبت یک در هزار درختان باید سم‌پاشی شوند.

آشنایی با کنه عمومی یا کنه تار عنکبوتی درخت بادام

این آفت در تمام مناطق کشور انتشار دارد. آفتی پلی فاز بوده و روی اغلب نباتات زراعی و درختان میوه ازجمله بادام مشاهده می‌شود.

مورفولوژی

روی بدن این آفت درخت بادام دو نقطه دیده می‌شود. به این جهت به آن کنه، دو نقطه‌ای می‌گویند. این کنه بیضی‌شکل و در بهار به رنگ سبز مایل به زرد و در تابستان به رنگ قرمز نارنجی و طول بدن آن به حدود پنج میلی‌متر می‌رسد.

کنه نر حدود یک میلی‌متر کوچک‌تر است. تخم‌ها که قطر آن کمی بیش از 0.1 میلی‌متر است گرد و به رنگ زرد و پوره‌های زردرنگ و کروی دارای سه جفت پا می‌باشند.

علائم و نحوه خسارت

کنه‌های ماده در زیر برگ‌ها تارهای بسیار نازکی می‌تنند. بر اثر تغذیه برگ‌های درختان آلوده گرد آلود و حالت تار عنکبوتی می‌گیرند. در صورت خسارت شدید برگ درختان ریزش می‌کند. میوه‌ها کوچک و نهایتاً موجب ضعف درختان در سال‌های بعد می‌گردند.

بیولوژی

این آفت چندین نسل در سال دارد و 20-15 روز طول می‌کشد تا دوره زندگی یک نسل آن کامل شود. زمستان گذرانی آن به صورت ماده بالغ در شکاف پوست تنه درختان، کلوخه‌ها و برگ‌ها در زیر درختان است. هم زمان با گرم شدن هوا در اوایل بهار پس از تغذیه، توسط کنه‌های ماده در پشت برگ‌ها به تعداد 80-40 عدد تخم گذاشته می‌شود. این تخم‌ها پس از 12- 5 روز تفریخ و پوره‌ها خارج می‌گردند. اوج فعالیت کنه‌ها در اوایل تابستان ‌که هوا گرم و خشک و شرایط مساعد برای ادامه فعالیت آن‌ها است، می‌باشد.

کنترل

1. کاهش گردوخاک اطراف باغ و آبیاری منظم
2. سم‌پاشی علف‌های هرز باغ‌ها که می‌تواند میزبان کنه‌ها باشند.
3. سم‌پاشی با سموم کنه‌کش مناسب مانند سیترازون به نسبت یک در هزار، اومایت به نسبت یک در هزار، نئورون به نسبت  2 در هزار.

انواع بیماری درخت بادام که باعث خسارت می‌شود

هرگونه اختلالی که در عملیات تولید و استفاده مواد غذایی توسط عوامل زنده بیماری زا (قارچ‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و گیاهان عالی انگل) به وجود آید و باعث تغییرات ظاهری و کاهش میزان محصول گردد، بیماری گیاهی نامیده می‌شود.

علم بیماری شناسی گیاهی به مطالعه درباره عوامل زنده بیماری زا و شرایط محیطی که در گیاهان تولید بیماری می‌کند، چگونگی ایجاد بیماری و روش‌های مبارزه و یا پیشگیری با بیماری می‌پردازد.

این علم اگرچه اطلاعات ما را در مورد عوامل و چگونگی ایجاد بیماری‌ها افزایش می‌دهد ولی هدف اساسی‌تر آن شناسایی روش‌های اصولی مبارزه با بیماری‌های گیاهی و جلوگیری از خسارات وارده به محصولات کشاورزی است که بر اثر بیماری‌ها به وجود می‌آیند.

تقسیم‌بندی بیماری درخت بادام

بیماری‌های درختان بادام را بر اساس عوامل بیماری زا به چهار دسته تقسیم می‌کنند:

• بیماری‌های قارچی شامل بیماری‌های (لکه آجری بادام، سفیدک بادام، صفحه غربالی بادام، پوسیدگی سفید ریشه، پوسیدگی طوقه، پوسیدگی قارچ عسلی ریشه و پژمردگی ورتیسیلیومی)
• بیماری‌های باکتریایی شامل بیماری‌های (شانکر باکتریایی، گال طوقه، بیماری جارویی بادام)
• بیماری‌های ویروسی شامل (ویروس موزائیک زردی جوانه‌ها)
• گیاهان انگل گلدار شامل (دارواش، گل جالیز و سس درختان میوه)

در این فصل شایع‌ترین بیماری‌هایی را که بیشترین خسارات را به اندام‌های ریشه، طوقه، تنه، شاخه و برگ درختان بادام وارد می‌سازد به اختصار توضیح داده و سعی بر آن شده است که علاوه بر مبارزه شیمیایی، سایر روش‌های مؤثر نیز موردبررسی قرار گیرد تا خسارات وارده به حداقل ممکن برسد.

بیماری‌های قارچی بادام

تشخیص بیماری لکه آجری بادام

این بیماری درخت بادام برای اولین بار از ارومیه و لرستان توسط اسفندیاری (1948) گزارش شده است و بیشتر در ایران شایع است و درمجموع این بیماری در دنیا پراکندگی زیاد ندارد. به‌طورکلی در بیشتر مناطق بادام خیز کشور انتشار دارد ولی شدت آن در قزوین، نجف آباد، شهرکرد و شهرهای آذربایجان شرقی بیشتر است.

این بیماری در کشورهای فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، تونس، یونان و رومانی نیز گزارش شده است. این بیماری ازنظر اقتصادی خسارت زیادی وارد می‌کند.

تشکیل لکه‌های آجری روی برگ‌های بادام، باعث کاهش سبزینه و نهایتاً خزان زودرس برگ‌های درخت می‌شود و این خود موجب فعال شدن جوانه‌های در حال خواب و تشکیل برگ‌های جدید خارج از فصل می‌شود که این امر موجب ضعیف شدن درختان بادام و کاهش محصول می‌گردد به‌طوری‌که خسارت وارده به درختان بادام به‌طور متوسط 20% تخمین زده شده است.

علائم بیماری

با شروع فعالیت این بیماری درخت بادام ابتدا روی برگ‌های بادام لکه‌های سبز کم‌رنگ ظاهر می‌شود سپس در محل این لکه‌ها برگ کلروفیل خود را از دست داده و به رنگ زرد با حاشیه نامشخص درمی‌آید و با پیشرفت بیماری این لکه‌ها به پررنگ نارنجی و سپس قرمز آجری درمی‌آیند.

جایی که لکه‌ها روی برگ به وجود می‌آید در سطح برگ حالت فرورفته و در زیر برگ درست زیر فرورفتگی حالت برجستگی دیده می‌شود.

گاهی لکه‌های روی برگ به هم پیوسته و تمام پهنک برگ را فرا می‌گیرد و موجب خزان زودرس برگ می‌گردد. اندازه لکه‌ها متفاوت و از چند میلی‌متر تا یک سانتی‌متر متغیر می‌باشد. بیماری لکه آجری فقط به برگ درختان بادام حمله می‌کند و روی شاخه‌ها کمتر دیده می‌شود.

عامل بیماری و زیست شناسی

عامل بیماری لکه آجری قارچی است به نام Polystigma occhraceum این قارچ از رده Ascomycetes و از خانواده Polystigmataceae می‌باشد.

پریتیسیوم اندام تولیدمثل جنسی قارچ در اواخر فصل تابستان به وجود می‌آید و بعد از ریختن گل‌ها مراحل تکاملی خود را در داخل بافت برگ‌های ریخته شده در کف باغ می‌گذراند.

در ابتدای بهار آسکوسپورها آزاد می‌شوند و به‌عنوان عامل آلودگی، کنیدی ها را ایجاد می‌نماید و کنیدی ها در فصل بهار فعال هستند. فعالیت تغذیه‌ای قارچ با مرگ برگ‌ها در پاییز پایان می‌گیرد و بعدازاین در طول مدت پاییز و زمستان پریتیسیوم قارچ از مواد ذخیره خود استفاده و در اوایل بهار کاملاً می‌رسد.

کنترل

برای مبارزه علیه این بیماری درخت بادام دو روش توصیه می‌گردد:

• مبارزه زراعی: با جمع‌آوری برگ‌های بیمار و آلوده ریخته شده در پای درختان آلودگی اولیه کاهش یافته و باعث کاهش بیماری می‌گردد.
• مبارزه شیمیایی
• سم‌پاشی زمستانه: قبل از باز شدن جوانه‌های گل و برگ با محلول بردو 2 درصد
• سم‌پاشی بهاره: اولین سم‌پاشی دو هفته بعد از ریزش گلبرگ‌ها و سم‌پاشی دوم دو هفته پس از سم‌پاشی اول با محلول بردو 1 درصد یا اکسی کلرور به نسبت 3 در هزار و یا مانکوزب به نسبت دو در هزار

بررسی بیماری سفیدک سطحی بادام

قارچ عامل این بیماری درخت بادام ابتدا در مهرماه 1347 توسط بهداد از روی درختان بادام در اصفهان گزارش شده است.

مناطق انتشار این سفیدک در ایران در بعضی از مناطق آذربایجان و خراسان و همچنین شهرهای اصفهان، نجف آباد، قزوین، اقلید، شیراز، کرج و دماوند می‌باشد. اهمیت این بیماری به لحاظ خزان زودرس برگ‌ها و نهایتاً ضعف عمومی درختان بادام می‌باشد.

علائم بیماری

وجود لکه‌های خاکستری‌رنگ در سطح تحتانی برگ‌ها که از به هم پیوستن لکه‌ها، لایه سفیدرنگ که همان میسیلیوم ها هستند در سطح زیرین برگ‌های بادام به وجود می‌آیند. در مقابل این لکه‌های سفیدرنگ که در سطح تحتانی برگ‌ها قرار دارند ظهور لکه‌های قرمز یا قهوه‌ای‌رنگ غالباً در سطح فوقانی برگ‌ها مشاهده می‌شود.

عامل بیماری و زیست شناسی

عامل بیماری سفیدک سطحی قارچی است به نام phyllactinioa guttata (Wallr.: Fr) این قارچ از رده Ascomycetes راسته Erisiphales و خانواده Erisiphaceae می‌باشد. میسلیوم های این قارچ در سطح زیرین برگ رشد می‌نماید و گاهی در عمق پهنک نفوذ می‌کند و در پارانشیم میانی پیشروی کرده و بعضی از میسلیوم ها نیز سطحی است و دائماً در سطح زیرین برگ لکه‌هایی تولید می‌کند.

کنترل

• مبارزه زراعی: عدم استفاده از کود ازت زیاد زیرا بافت جوان ایجاد می‌نماید که این بافت های جوان حساس می‌باشند و قارچ روی آن به‌خوبی رشد می‌کند و آلودگی ادامه می‌یابد. هرس صحیح موجب می‌شود نور خورشید به راحتی بدون تاج درخت بتابد و موجب خشک شدن قارچ عامل بیماری می‌گردد.
• مبارزه شیمیایی: سه نوبت سم‌پاشی با یکی از سموم گوگرد و تابل یا الوزال به نسبت در هزار کاراتان 50% به نسبت 1 در هزار و بنومیل 50% به نسبت 0.5 در هزار

1. اولین سم‌پاشی قبل از باز شدن شکوفه‌ها
2. دومین سم‌پاشی بعد از ریزش گلبرگ‌ها زمانی که هنوز برگ‌ها کوچک هستند
3. زمانی که اولین علائم سفیدک به چشم می‌خورد

چگونگی بیماری صفحه غربالی بادام

این بیماری درخت بادام برای اولین بار توسط اسفندیاری در سال 1325 از روی درختان میوه هسته‌دار در آذربایجان گزارش شده است و در تمام نقاط کشور وجود دارد و در آذربایجان و خراسان خسارت آن نسبتاً زیاد است اهمیت این بیماری به لحاظ مشبک شدن برگ‌ها و کاهش سطح سبز برگ‌ها است که خود موجب ضعف درختان و کاهش محصول می‌گردد.

علائم بیماری

مشخص‌ترین علائم بیماری سوراخ سوراخ شدن برگ‌ها می‌باشد. روی برگ ابتدا لکه‌های کوچک ارغوانی به وجود می‌آید و به دنبال آن لکه‌ها بزرگ‌تر شده و به رنگ قهوه‌ای درمی‌آیند پس از مدتی قسمت وسط لکه‌ها جدا شده و برگ حالت مشبک به خود می‌گیرد.

در بادام به میوه خسارتی وارد نمی‌آید و علائم غربالی روی میوه بادام مشاهده نشده است ولی سرشاخه‌های سبز بادام با ظاهر شدن لکه‌های گرد یا بیضی موردحمله قرار می‌گیرند که رنگ آن ابتدا ارغوانی و سپس قهوه‌ای‌رنگ می‌شود.

معمولاً در مرکز لکه‌ها رنگ قهوه‌ای روشن و اطراف آن نوار قهوه‌ای تیره‌رنگ مشهود می‌باشد. این تفاوت قهوه‌ای روشن و تیره روی لکه‌ها، لکه‌های سرشاخه‌های بادام را شبیه چشم نشان می‌دهد.

عامل بیماری و زیست شناسی

عامل بیماری صفحه غربالی قارچی است به نام Stigmina Carpophila این قارچ از رده Deutromycetes راسته Melanconiales و خانواده Melanconiaceae می‌باشد. اندام‌های رویشی این قارچ عبارت است از میسیلیوم، کنیدی و کنیدیوفور. زمستان گذرانی آن روی زخم‌های سرشاخه‌ها و جوانه‌های آلوده است که در بهار با مساعد شدن شرایط جوی، ایجاد کنیدی می‌نماید.

کنیدی ها به وسیله باد و باران پخش شده و روی میوه و سرشاخه‌ها قرار می‌گیرند و چنانچه هوا مرطوب باشد جوانه زده و تولید آلودگی می‌نماید. بنا بر مطالعات ساموئل در سال 1927، آلودگی برگ بادام به طریق نفوذ مستقیم لوله تندشی در کوتیکول اتفاق می‌افتد.

بازتاب و واکنش‌هایی که در برگ در اثر قارچ عامل بیماری درخت بادام اتفاق می‌افتد عبارت است از افزایش اندازه سلول‌ها در مزوفیل سالم مجاور نسج منهدم شده که منجر به انسداد فضاهای بین سلولی و درنتیجه ظهور یک خط لهیدگی و همچنین چوبی شدن لایه‌هایی از سلول‌های داخل این ناحیه می‌گردد.

در این حالت اگر رطوبت زیاد باشد و برگ‌ها نسبتاً جوان، بریدگی اپیدرم در سطح برگ پیدا شده و تیغه‌های بین جدار سلول‌های خارج ناحیه چوبی حل شده و قرص آلوده می‌افتد.

کنترل

در ایران حداقل 4 نوبت سم‌پاشی به شرح زیر توصیه می‌گردد.

1. قبل از بیدار شدن درختان و تورم جوانه‌ها در اواخر زمستان (سم‌پاشی زمستانه) با محلول بردو 3 درصد یا اکسی کلرور مس 3 در هزار
2. بعد از ریختن گلبرگ‌ها (اولین سم‌پاشی بهاره) با کاپتان به نسبت سه در هزار
3. ۳ و ۴ به فاصله دو هفته از همدیگر (دومین و سومین سم‌پاشی بهاره) با کاپتان به نسبت سه در هزار

 آشنایی با بیماری پوسیدگی سفید ریشه درخت بادام

این بیماری درخت بادام برای اولین بار توسط شریف گزارش شده است و در اکثر مناطق میوه کاری کشور وجود دارد ولی در نقاط مرکزی ایران توسعه بیماری بیشتر است. در استان اصفهان به‌خصوص شهرستان نجف آباد به لحاظ وجود مراکز تولید نهال خسارت آن زیاد است. دامنه میزبانی وسیعی دارد که علاوه بر بادام از روی گیلاس، سیب، گلابی، به، زردآلو، پسته، گوجه، هلو، مو، انار، گردو و آلبالو نیز گزارش شده است. اهمیت این بیماری از دو جهت قابل بررسی است.

1. آلوده شدن باغ و از بین رفتن درختان
2. خسارت مادی زیرا علاوه بر این که درختان از بین می‌روند خاک هم آلوده‌شده و نمی‌توان در این زمین درخت کاشت. مگر این که زمین ضدعفونی شود و سپس در آن کشت و کار شود که این کار مشکل و پرهزینه است.

علائم و بیماری

1. زردی برگ درختان و ریزش آن‌ها قبل از فصل خزان طبیعی (خزان زودرس)
2. ریزش گل و میوه به‌طوری‌که پوست تنه درخت به رنگ قهوه‌ای قرمز درمی‌آید.
3. سبز خشک شدن درختان به‌طوری‌که میوه‌های نارس روی آن باقی می‌مانند.
4. برگ‌ها کوچک و به تعداد کم ولی شکوفه‌ها زیادتر، تشکیل میوه‌های کوچک و نارس و خشکیدن سرشاخه‌ها
5. در نهالستان‌ها درختان آلوده به دلیل این که ریشه‌های فرعی ندارند و ریشه‌های اصلی هم آسیب‌دیده‌اند به راحتی از خاک بیرون می‌آیند.
6. در زیر خاک ریشه‌های معین کاملاً از بین رفته و روی قسمت‌های ریشه اصلی، پوشش سفیدرنگی از ریشه‌های قارچ مشاهده می‌شود.

عامل بیماری و زیست شناسی

عامل بیماری پوسیدگی سفید ریشه قارچی است که شکل جنسی آن و شکل غیر جنسی آن Rosellinia necatrix می‌باشد. جنس rosellinia متعلق به رده Ascomycecs راسته Xylariales و خانواده Xylariaceae می‌باشد.

انتشار این بیماری درخت بادام به وسیله رشته‌های میسیلیوم قارچ عامل بیماری از درختان مبتلا به درختان سالم صورت می‌گیرد و تا زمانی که ریشه‌های آلوده به قارچ عامل بیماری زنده هستند. این رشته‌های میسیلیوم قابل‌رؤیت می‌باشند و بعد از مرگ ریشه‌ها میسیلیوم ها ناپدید و به جای آن سختینه ها که به صورت تکه‌های سیاه‌رنگی هستند روی ریشه به وجود می‌آیند و به دنبال آن کورمیوم (coremium) که کنیدیوفورهای قهوه‌ای‌رنگ هستند بر روی سختینه ها به وجود می‌آیند.

کنترل

 توصیه‌های شیمیایی

• ضدعفونی ریشه نهال تا محل طوقه قبل از کاشت نهال با فرمول زیر:

بنومیل توپسین ام                                      300 گرم

خاکستر                                                   10 کیلوگرم

پهن الک شده                                            5 کیلوگرم

آب                                                           100 لیتر

•  محلول پاشی درختان بادام که به تازگی آلوده به بیماری شده‌اند. همچنین پاشش قارچ‌کش در ناحیه سایه‌انداز درخت با بنومیل توپسین ام به مقدار 50-30 گرم برای هر درخت آلوده از توسعه بیماری جلوگیری می‌کند.

توصیه‌های زراعی

• از قرار گرفتن طوقه و تنه درخت در زیر خاک باید جلوگیری شود زیرا این عمل باعث ضعف درختان بادام شده و شرایط را برای فعالیت قارچ عامل بیماری فراهم می‌سازد.
• به دلیل اینکه رشته‌های قارچ عامل بیماری توسط آب آبیاری منتقل می‌شود با استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای عامل بیماری توسط آب آبیاری از درختان آلوده به درختان سالم سرایت نمی‌کند.
• ریشه‌کنی درختان آلوده و امحاء آن‌ها در محیطی خارج از باغ.

 بیماری پوسیدگی طوقه درخت بادام و چگونگی جلوگیری از آن

پوسیدگی طوقه از بیماری‌های مهمی است که در باغ‌هایی که درختان آن به‌طور صحیح کاشت نشده‌اند و طوقه آن‌ها در تماس مستقیم با آب می‌باشد خسارت زیادی را موجب می‌شود. درختان مبتلا ابتدا ضعیف و سپس در معرض خشکیدن قرار می‌گیرند. شدت بیماری در مناطقی که آب‌وهوای خنک دارد ازجمله استان چهارمحال بختیاری زیاد است.

علائم بیماری

مانند تمام بیماری‌هایی که ریشه را موردحمله قرار می‌دهند از قبیل پوسیدگی سفید ریشه و پوسیدگی قارچ عسلی این بیماری نیز باعث ضعف عمومی، پریدگی رنگ برگ‌ها، ریزش میوه، کوچک ماندن میوه‌ها و خشکیدن سرشاخه‌ها می‌گردد ولی شناسایی آن با مشخصه‌های زیر قابل‌تفکیک می‌باشد.

1. وقتی‌که خاک را پس بزنیم ریشه‌های مویین سیاه‌رنگ و مرده هستند.
2. در ناحیه طوقه (کمی زیر خاک و کمی بالای خاک) پوست را جدا کرده، چوب درخت آلوده کاملاً قهوه‌ای‌رنگ است و از بافت سالم که چوب آن کاملاً سفیدرنگ است قابل تمایز است.
3. چنانچه درختان جوان آلوده گردند در پاییز برگ‌ها ارغوانی و اگر درختان مسن مبتلا گردند در پاییز رنگ زرد پیدا می‌کنند که زردی آن با زردی خزان متفاوت است (زودتر صورت می‌گیرد).
4. در ناحیه طوقه ایجاد زخم می‌کند (canker) و اگر این زخم طوقه درخت را دور بزند قطعاً منجر به مرگ آن می‌شود.

عامل بیماری و زیست شناسی

عامل بیماری پوسیدگی طوقه قارچی است به نام. Phytophthor: SPP

از رده Oomycetes راسته Peronospories خانواده Phythiceae. ریسه بدون دیواره عرضی اسپرانژون ها لیموئی شکل و زئوسپورها در داخل آن قرار دارند و تعداد زئوسپورها 90-40 عدد و به صورت دو تاژکی هستند. زئوسپورها توسط آب آبیاری پراکنده می‌شوند و فقط از طریق زخم وارد می‌گردند چون در موقع شخم زدن ممکن است تنه درخت زخمی شده زئوسپورها به راحتی با تنه درخت تماس پیدا می‌کنند و وارد بافت های گیاه می‌شوند.

کنترل

1. توجه به کاشت صحیح درخت به‌طوری‌که محل پیوند حدود cm 20 بالاتر از خاک باشد. 
2. تراشیدن محل زخم‌ها تا رسیدن به بافت سالم و ضدعفونی نمودن محل برش با محلول بوریتو غلیظ (8%) یا ریدومیل 5%
3. خارج کردن درختان آلوده همراه با ریشه‌های آن‌ها
4. هوا دادن اطراف طوقه به وسیله پس زدن خاک مرطوب از اطراف طوقه
5. در آبیاری درختان مخصوصاً در خاک‌های سنگین باید از غرقاب شدن پای درخت خودداری شود و آبیاری به نحوی صورت گیرد که از جمع شدن آب دور طوقه جلوگیری شود برای این منظور بهتر است نهال‌ها روی پشته کاشت شوند و یا دور درخت تشتکی ایجاد نمود تا آب در آن جریان یافته و به طوقه نرسد.

بیماری پوسیدگی قارچ عسلی ریشه بادام و چگونگی خسارت ان

این بیماری درخت بادام در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، خراسان و اصفهان مشاهده دیده است. خسارت آن شدید به‌طوری‌که درختان 5-2 ساله بر اثر حمله این قارچ از بین می‌رود. دامنه میزبانی وسیعی دارد و در ایران تاکنون علاوه بر بادام از روی ریشه درختان آلو، آلبالو، به، سیب، توت، گلابی، زالزالک، گردو، گوجه، گیلاس و مو جمع‌آوری و گزارش شده است.

علائم بیماری

اندام‌های هوائی علائم مشابه پوسیدگی سفید ریشه و پوسیدگی طوقه ازجمله ضعف عمومی زردی برگ‌ها و خزان زودرس، ریزش میوه و خشکیدگی سرشاخه‌ها و بالاخره مرگ درختان را نشان می‌دهد ولی علائم مشخصه این بیماری عبارت‌اند از:

1. وجود plaque (پلاک) که عبارت است از ریشه یا میسیلیوم های قارچ عامل که به صورت یک ورقه سفید یا کرمی رنگ بین پوست و چوب در ناحیه طوقه مشاهده می‌شود.
2. روی ریشه‌های آلوده رشته‌ای باریک و قهوه‌ای متمایل به سیاه به نام رایزومورف دیده می‌شود.
3. در فصل پاییز در شرایط مرطوب کلاهک‌های عسلی‌رنگ به صورت دسته‌جمعی و با هم در اطراف درختان آلوده که به آن‌ها Mushroom گفته می‌شود مشاهده می‌شود.

عامل بیماری و زیست شناسی

عامل بیماری پوسیدگی ریشه قارچ عسلی قارچی است به نام Armillaria mellea از رده Basidiomycetes راسته Agaricales خانواده Agaricaceae می‌باشد این قارچ سال‌ها در خاک باقیمانده و انتشار به دو طریق است:

•  در فواصل نزدیک از طریق تماس ریشه‌های آلوده و سالم در فواصل زیاد از طریق انتقال نهال، خاک و آب آبیاری کلاهک‌های قارچ زمانی که درختان مرده و یا نزدیک به مرگ هستند ظاهر می‌شود که مصادف با فصل پاییز است. این اندام به صورت دسته‌ای روی تنه، پایه و یا قسمت طوقه درختان مرده و خشک شده و حتی روی زمین از ریشه‌های آلوده بیرون می‌آید.

کنترل

1. خارج نمودن درختان آلوده همراه با ریشه و خاک اطراف آن و ضدعفونی خاک با آب آهک یا بردو
2. استفاده از قارچ‌کش‌های بنومیل 50% و توپسین ام 70% به مقدار 40 گرم در سایه‌انداز درختان آلوده
3. جلوگیری از پراکنده شدن عامل بیماری درخت بادام هنگام بیرون آوردن درختان آلوده
4. انتخاب نهال‌های سالم و عاری از بیماری (از نهالستان‌های معتبر تهیه گردد)
5. آغشته نمودن ریشه و طوقه نهال‌های بادام با سوسپانسیون قارچ Trichoderma viride. به نظر می‌رسد این قارچ بتواند تا حدودی از شدت خسارت جلوگیری نماید.

قارچ مزبور به وسیله مکانیسم‌های هیپرپارازیتیسم و تولید ترشحات خارجی سلولی و مواد فرار، میسیلیوم و حتی ریزومورف های قارچ A. mellea را موردحمله قرار دهد و بعد از رخنه به درون آن‌ها در آنجا اسپورزائی می‌نماید. مشاهدات نشان می‌دهد که احتمال دارد این قارچ از ریزومورف به‌عنوان مواد غذایی استفاده نماید. 

بررسی بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی (قلب سیاه) درخت بادام

طی سال‌های 76-75 بر اساس نمونه‌برداری‌های متعدد از زوال و مرگ باغ‌های بادام حاشیه زاینده‌رود در استان چهارمحال و بختیاری مشخص گردید که 19% مرگ میر درختان مربوط به بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی می‌باشد و خطر گسترش آن نیز وجود دارد. این بیماری از باغ‌های بادام کالیفرنیا نیز گزارش شده است. واریته Nec. plus. ultra نسبت به این بیماری حساس است.

علائم بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درخت بادام

علائم بیماری به صورت پژمردگی، قلب سیاه، نکروز اوندی و درنهایت زوال و مرگ درختان بادام است که غالباً با گرم شدن هوا شروع و در تابستان به اوج خود می‌رسد.

در گرمای اولیه تابستان برگ‌ها پلاسیده و بسیاری از آنان می‌ریزد و بعضی دیگر به رنگ قهوه‌ای روی درخت باقی می‌ماند و جوانه‌های جدید از بین می‌رود. اگر شاخه‌ای از گیاه بیمار برش داده شود به‌طور آشکار منطقه اوندها که قهوه‌ای شده‌اند جلب نظر می‌نماید.

عامل بیماری و زیست شناسی بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درخت بادام

عامل بیماری قارچی است به نام Verticillum dahliae از رده Deutromycetes خانواده Monilaceae. قارچ عامل بیماری خاکزی بوده و به صورت میسیلیوم یا اسکلریت در خاک بسر می‌برد.

انتشار بیماری درخت بادام از طریق جریان آب‌وخاک آلوده و یا بقایای گیاهی آلوده و یا توسط باد است. قارچ مولد بیماری مستقیماً از راه ریشه وارد گیاه شده و ازآنجا داخل آوندهای چوبی رفته و به اعضای دیگر گیاه انتقال می‌یابد. موادی که قارچ ترشح می‌نماید سبب اشغال آوندهای چوبی، انسداد آن‌ها و کندی جریان عناصر غذایی جذب شده در گیاه و پژمردگی آن می‌گردد و بدین‌جهت علائم بیماری بروز می‌نماید. هوای خنک بهاری و رطوبت بالای خاک این بیماری را افزایش می‌دهد.

کنترل بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درخت بادام

1. از کاشت محصولات حساس مخصوصاً پنبه، گوجه، هندوانه، خربزه، سیب‌زمینی در زمین انتخابی برای احداث باغ به مدت 3 سال قبل از کاشت نهال خودداری گردد.
2. بیشترین توجه بایستی در انتخاب نهال سالم و عاری از بیماری و سالم بودن خاک زراعی و یا بستر کاشت معطوف گردد.
3. کنترل علف‌های هرز باغ‌های بادام، به دلیل این که تعداد زیادی از علف‌های هرز متداول، میزبان قارچ عامل بیماری می‌باشند.
4. تقویت درختان تا در افزایش تحمل درختان میزبان به عامل بیماری مؤثر می‌باشد.

 بیماری‌های باکتریایی بادام

چگونگی بیماری شانکر باکتریایی درخت بادام

این بیماری درخت بادام برای اولین بار توسط بهار و مجتهدی از اصفهان و چهارمحال و بختیاری گزارش شده است.

در نجف آباد و آذربایجان خسارت این بیماری روی بادام شدید است و ازلحاظ گستردگی این بیماری در تمام دنیا خصوصاً ایالات متحده شیوع دارد. در ایران یکی از بیماری‌های مهم به‌حساب می‌آید و تقریباً جزء بیماری‌های درجه اول درختان میوه هسته‌دار است.

علائم بیماری شانکر

1. شدیدترین خسارت ایجاد شانکر یا زخم روی تنه اصلی و شاخه‌های درجه دوم است. روی شاخه‌های کوچک و جوان هم شانکر وجود دارد ولی خسارت کمتر است اگر به وسیله چاقو زخم را برش دهیم زیر زخم محل زیر پوست کاملاً قهوه‌ای و نکره شده است و بالا و پایین زخم، چوب کاملاً سفید است. شانکر همیشه به سمت پایین و کمتر به سمت بالا می‌رود و تا سطح خاک هم ممکن است برسد ولی هرگز به زیر خاک نمی‌رسد.
2. وجود صمغ‌های فراوان در محل شانکر است که در بهار این صمغ‌ها تازه و بعد در اثر مرور زمان خشک شده و روی زخم باقی می‌ماند.
3. وجود پاجوش‌های فراوان در کنار تنه اصلی درخت زیرا باکتری عامل بیماری باعث می‌شود که تاج درخت خشک شود ولی ریشه‌ها کاملاً سالم باقی بمانند. به‌غیراز این علائم نشانه‌های دیگری ازجمله ضعف عمومی درخت، خشکیدگی سرشاخه‌ها و خشک‌شدگی در یک‌طرف یا یک سمت درخت مشاهده می‌شود.

عامل بیماری و زیست شناسی شانکر

عامل بیماری شانکر باکتریایی، باکتری گرم منفی Pseudomonas syringae از خانواده Pseudomonaceae می‌باشد که معمولاً هوازی است ولی در بعضی شرایط می‌تواند به صورت بی هوازی هم وجود داشته باشد ممکن است یک یا چند تاژک در یکی از قطب ها داشته باشد. زمستان گذرانی معمولاً در محل شانکرها صورت می‌گیرد. گاهی باکتری عامل بیماری می‌تواند مدت‌ها در صمغ زنده باقی بماند. پراکندگی عامل بیماری توسط باد همراه با باران صورت می‌پذیرد. راه‌های اصلی ورود این بیماری درخت بادام به میزبان از محل زخم و روزنه‌ها است؛ اما بیشتر از محل زخم‌های هرس وارد میزبان می‌شود.

کنترل شانکر

مبارزه زراعی

1. جمع‌آوری شاخه‌های آلوده و سوزاندن آن‌ها
2. عدم تماس محل پیوندک با خاک
3. هرس دیرتر از موقع مخصوصاً در اواخر بهار زیرا باران کم شده و بیماری کاهش میابد.

 مبارزه شیمیایی

1. در پاییز با محلول بوردو 2-1.5 درصد و یا اکسی کلرور 5-3 در هزار پس از ریزش حدود 75% برگ‌ها در آبان ماه یا اواسط پاییز.
2. سم‌پاشی پیش بهاره در زمان تورم جوانه‌ها با مخلوط بوردو 1 درصد یا اکسی کلرور مس 3 در هزار

 بیماری سرطان درختان بادام یا گال طوقه بادام

گال طوقه از بیشتر کشورهای دنیا گزارش شده و گسترش جهانی دارد و بیشتر درختان میوه هسته‌دار به این بیماری درخت بادام مبتلا می‌شوند. هنوز گزارش رسمی از وجود این بیماری در ایران وجود ندارد ولی علائم بیماری در باغ‌های بادام نجف آباد مشاهده گردیده است.

اخیراً در استان خراسان شمالی خسارت آن روی درختان هلو مشاهده شده است. در کالیفرنیا این بیماری روی بادام شیوع دارد. روی درختان مو خسارت این بیماری در چهارمحال و بختیاری و نجف آباد شدید است. تومورهای گال طوقه شباهت‌هایی با غده‌های سرطان انسان و دام دارند.

علائم بیماری گال طوقه بادام

1. رشد غیرعادی ریشه یا تنه نزدیک سطح زمین
2. در حین رشد در سطح گال ها فرورفتگی‌هایی به وجود می‌آید که بعداً بافت خارجی گال ها به علت فساد سلول‌های خارجی، قهوه‌ای تیره و سیاه می‌شود.
3. از مشخصات دیگر این بیماری ایجاد غده‌هایی با اندازه‌های متفاوت است
4. گال ها اول سفید و نرم و به‌تدریج سخت و قهوه‌ای می‌شوند
5. گیاهان آلوده رشد کمتری دارند و برگ‌های آن‌ها کوچک و بی‌رنگ می‌باشند و به‌طورکلی نسبت به شرایط نامساعد جوی به‌خصوص سرمازدگی حساسیت بیشتری دارند.

عامل بیماری و زیست شناسی گال طوقه بادام

عامل بیماری سرطان درختان بادام باکتری Agrobacterium tumefaciens که باکتری گرم منفی و متعلق به خانواده Rhizobiaceae می‌باشد. باکتری عامل بیماری در شرایط متفاوت خاک یافت می‌شوند و برای ورود به داخل میزبان حتماً احتیاج به زخم دارد، این زخم‌ها معمولاً از طریق کاشت روی درختان ایجاد می‌شود و با زخم‌هایی که به وسیله ادوات ایجاد می‌شود بعدازاین که باکتری وارد بافت ها شد به صورت میان سلولی (بین بافتی) فعالیت می‌کند و موجب تحریک سلولی می‌شود و تقسیم سلولی و بزرگ شدن سلول‌ها را به همراه دارد که نهایتاً منجر به ایجاد گال می‌گردد. باکتری‌ها در وسط گال وجود ندارد ولی به صورت بین سلولی در کنار گال ها دیده می‌شوند.

کنترل گال طوقه بادام

1. از کاشت نهال واریته های حساس در باغاتی که آلوده به باکتری است خودداری گردد.
2. بایستی از زخمی‌کردن ریشه و ساقه هنگام عملیات باغی اجتناب نمود زیرا باکتری فقط از طریق زخم‌های نسبتاً تازه وارد می‌شود.
3. آزمایشات نشان داده است که در اثر رنگ کردن گل‌های روی درخت بادام به وسیله الگیتول با استفاده از پنی سیلین روی گال های نرم بریوفیلوم، گال ها تجزیه و ریشه کن می‌شوند.

مبارزه بیولوژیکی-سوش 84 باکتری Agrobacterium radiobacter آنتی بیوتیکی تولید می‌کند که از رشد و فعالیت باکتری A.tumifacians جلوگیری می‌نمایند.

 تشخیص بیماری جارویی بادام و جلوگیری از آن

بیماری جارویی بادام برای اولین بار در سال 1372 در مناطق خفر و میمند در استان فارس مشاهده شد.

این بیماری درخت بادام علاوه بر استان فارس در استان اصفهان در شهرستان‌های نجف آباد و تیران و کرون نیز مشاهده شده است با توجه به زرد شدن و کوچک شدن برگ‌ها و عدم تشکیل میوه در شاخه‌های جارویی و سر خشکیدگی و کوتولگی درختان بادام کاهش چشمگیر محصول مشاهده می‌گردد.

علائم بیماری جارویی بادام

1. رشد تعداد زیادی شاخه باریک با حالت عمودی و به شکل جارو در محل جوانه‌های طوقه و جوانه‌های جانبی تنه و شاخه‌ها
2. کوچک ماندن و زردی برگ‌ها
3. جلو افتادن رشد جوانه‌ها در شاخه‌های جارویی در بهار و تأخیر در توقف رشد آن‌ها در پاییز در مقایسه با شاخه‌های عادی
4. عدم تشکیل میوه در شاخه‌های جارویی و ندرتاً تشکیل میوه‌های کوچک و غیرعادی در شاخه‌های ظاهراً عادی
5. سر خشکیدگی و کوتولگی گیاه – عامل بیماری جارویی بادام در ایران ماهیت شبه فایتوپلاسمایی دارد (Phytoplasma like organism).

کنترل بیماری جارویی بادام

در گلخانه عامل بیماری از طریق پیوندک آلوده به نهال‌های سالم بادام انتقال می‌یابد و علائم مشخص جارویی شدن ظاهر می‌گردد. همچنین با استفاده از سس (Cuscuta campestris) عامل بیماری از نهال‌های مبتلای بادام به گیاه پروانش منتقل و در این گیاه علائم سبز شدن گلبرگ‌ها، برگی شدن اندام‌های گل و زردی و کوتولگی مشاهده شد بنابراین انتقال عامل بیماری با پیوندک و سس انجام می‌گیرد، لذا به‌منظور کنترل بیماری بایستی:

1. از درختان آلوده پیوندک تهیه نشود
2. در مناطق کشت بادام مبادرت به کنترل سس شود.
3. مراقبت و توجه ویژه در زمان تهیه نهال صورت گیرد. نهال سالم و عاری از بیماری از نهالستان‌های معتبر و گواهی شده تهیه شود (مخصوصاً در استان‌هایی که بیماری از آن مناطق گزارش شده است)

بیماری ویروس موزائیک زردی جوانه بادام

این بیماری درخت بادام تاکنون در ایران گزارش نشده است ولی در باغ‌های بادام کالیفرنیا شیوع دارد.

علائم بیماری موزائیک زردی جوانه بادام

1. برگ دهی درختان بادام کم می‌شود
2. رنگ برگ‌ها در بهار زردرنگ می‌گردد
3. پوست میوه سفت و ضخیم می‌گردد
4. بخشی از جوانه بی حس و گلی رنگ می‌شود

بقای عامل بیماری و اثر محیط موزائیک زردی جوانه بادام

این ویروس در درختان میزبان‌های گیاهی یک ساله یا نماتدهای ناقل آن دیده می‌شود.

بیماری گیاهان انگل گلدار بادام

این گیاه گل دار انگل برای اولین بار توسط اسفندیاری در سال 1325 گزارش شده است در ایران تاکنون در نواحی شهمیرزاد، فیروزکوه، دماوند، خوانسار، کاشان، نجف آباد و نطنز روی درختان بادام و گلابی و سیب مشاهده شده است بر اثر حمله این گیاه انگل، درختان ضعیف شده و میوه نمی‌دهند و پس از مدتی شاخه‌های مبتلا خشک می‌گردد.

علائم بیماری انگل گلدار بادام

دارواش دارای برگ‌های همیشه سبز و چرمی بوده و گل‌های نر و ماده آن جدا از هم قرارگرفته‌اند. این بیماری که به صورت کپه‌ای روی شاخه‌های بادام می‌روید، قطر آن حتی به بیش از نیم متر هم می‌رسد. این بیماری درخت بادام  دارای کلروفیل می‌باشد و می‌تواند مواد گلوسیدی در اندام‌های خود تولید نماید ولی فاقد ریشه می‌باشد و آب و مواد معدنی موردنیاز خود را از طریق اندام‌های مکنده از گیاه میزبان جذب می‌نماید اغلب در محل نمو انگل برآمدگی‌هایی به وجود می‌آید.

عامل بیماری و زیست شناسی انگل گلدار بادام

این انگل گیاهی است به نام Viscam album از خانواده Loranthaceae که فقط به درختان حمله می‌کند. بذر آن توسط بعضی از پرندگان انتشار می‌یابد. پرندگان از میوه‌های انگل تغذیه می‌کنند و سپس همراه با مدفوع بذر آن روی سطح شاخه می‌چسبد و بعد از چند ماه جوانه زده و ساقه روییده شده به علت خاصیت فتوتروپیسم منفی به طرف پایین متمایل می‌گردد.

ریشه ابتدایی پس از تماس با ساقه میزبان داخل پوست میزبان شده و سیکل زندگی آن به صورت زیر ادامه می‌یابد.

1. در سال دوم آلات مکنده شکل‌گرفته و در زیر پوست به نمو خود ادامه می‌دهد.
2. در سال سوم دو برگ اولیه ظاهر که جوانه‌ای از بین این دو برگ بیرون می‌آید.
3. در سال چهارم شاخه اولیه شکل می‌گیرد
4. در سال‌های بعد آلات مکنده با نفوذ وارد میزبان شده و با ایجاد انشعاباتی خود را به دسته‌های آوندی متصل نموده و آب و مواد غذایی میزبان را جذب می‌نماید.

کنترل انگل گلدار بادام

1. قطع شاخه‌های حامل دارواش
2. چنانچه انگل روی شاخه نازک میزبان باشد کمی پایین‌تر از محل اتصال را بایستی قطع نمود.
3. چنانچه انگل روی شاخه‌های کلفت میزبان باشد فقط اقدام به حذف انگل باید نمود.
4. پس از رویش مجدد در سال‌های بعد ادامه قطع شاخه‌های حامل دارواش تا چند سال متوالی تا به‌طور کامل کنترل صورت گیرد.

 بیماری گل جالیز چیست؟

این گیاه گلدار بیماری برای اولین بار توسط اسفندیاری سال 1325 گزارش شده است. در سال 1345 بهداد گونه‌ای از آن را در ناحیه مهریز یزد از زیر درختان بادام درحالی‌که ساقه آن روی ریشه درختان مستقر بود جمع‌آوری نمود.

در سال 1376 این گیاه بیماری با جمعیت بالا در باغ‌های بادام حاشیه زاینده‌رود در استان چهارمحال و بختیاری مشاهده و جمع‌آوری گردید و تقریباً در تمام مناطق کشور انتشار دارد. گل جالیز با تغذیه از شیره نباتی میزبان باعث ضعف درختان بادام می‌شود و میزان آلودگی آن تا 72 درصد هم می‌رسد.

علائم بیماری گل جالیز

گل جالیز یک نوع بیماری درخت بادام به صورت ساقه‌های زرد یا ارغوانی که روی ریشه گیاه میزبان مستقر می‌باشد از زیر خاک بیرون می‌آید و در هر محل تعداد آن ممکن است به ده عدد برسد. کپسول‌های محتوای بذر گل جالیز معمولاً 8-6 هفته پس از ظهور کپه‌های گل جالیز تشکیل می‌گردد.

عامل بیماری گل جالیز و زیست شناسی

این بیماری گیاهی است به نام Orobanche nana moe از خانواده Orobanchaceae راسته Solanales. در باغ‌های بادام بروز این بیماری در اوایل اردیبهشت‌ماه شروع به جوانه زدن می‌نماید و پس از 15-10 روز در اطراف طوقه درختان بادام در سطح خاک ساقه‌های آن مشاهده می‌گردد.

از اوایل خردادماه دوره گلدهی و از اوایل تیرماه دوره رسیدگی به بذور شروع می‌کرد و به مجرد این که بذر در شرایط مساعد و در نزدیکی ریشه میزبان قرار گرفت، جوانه زده سپس در محل تماس ساقه‌های جدید زرد یا ارغوانی رنگ از زیر خاک بیرون می‌آید.

به دلیل این که فاقد کلروفیل می‌باشد قادر به تهیه مواد غذایی موردنیاز خود نبوده بنابراین به صورت انگل مطلق بر روی ریشه‌های بادام قرار می‌گیرد و از شیره میزبان تغذیه می‌کند.

کنترل بیماری گل جالیز

•  مبارزه مکانیکی: قبل از آن‌که بوته‌های گل جالیز به گل بروند بایستی آن‌ها را بدون این که به ریشه میزبان آسیب برسد جدا کرده و سوزاند این عمل را باید چندین نوبت تکرار نمود.
• مبارزه بیولوژیکی: یک نوع مگس به نام Phytomiza orobanchia در مزارع  جالیز نجف آباد وجود دارد که در موقع رسیدن تخمدان گل جالیز این مگس اقدام به تخم‌گذاری در داخل آن نموده که پس از تفریخ تخم‌ها لارو آن از محتویات کپسول تغذیه نموده و مانع تشکیل بذر گل جالیز در کپسول آن می‌گردد.
• مبارزه شیمیایی: تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که کاربرد علف کش گلایفوزیت (Round up 41 EC) معادل 300 میلی‌لیتر در هکتار ماده تجارتی به صورت پیش رویشی بر روی درختان بادام در زمان شروع گلدهی بادام می‌تواند موجب کنترل مناسب گل جالیز در این محصول گردد.

بررسی سس درختان بادام

این انگل علاوه بر بیماری درخت بادام به سیب، گلابی، به، پسته و مو نیز خسارت می‌زند و از مشهد و سرخس گزارش شده است. در سرخس شدت آلودگی به حدی زیاد است که تعدادی از درختان را از بین برده است شاخه‌های مبتلا به سس ضعیف و سرانجام باعث خشکیدن درختان می‌گردد.

علائم بیماری سس درختان بادام

این نوع انگل نوعی بیماری دارای ساقه‌های نسبتاً ضخیمی به قطر 3-2 میلیمتر بوده که فاقد برگ بوده و به رنگ زرد متمایل به نارنجی و فاقد کلروفیل است این ساقه‌ها از طریق تشکیل شبکه‌های متراکم به دور اندام‌های هوایی بادام پیچیده و پس از مدت کوتاهی آلات مکنده (هاستوریوم) خود را در داخل بافت میزبان می‌نماید و سرانجام موجب بیماری ضعف و مرگ درختان بادام می‌گردد. گل‌ها درشت و به رنگ بنفش، میوه درشت و کپسول مانند بذرها درشت و حدود 4 میلیمتر قطر دارند.

عامل بیماری و زیست شناسی سس درختان بادام

این انگل گیاهی به نام Cuscuta monogyna vahl از خانواده Cuscutaceae و از راسته Convulvolales که گونه مذکور آن به درختان بادام حمله می‌کند.

تولیدمثل آن از طریق بذر است. بذر سس بعد از رسیدن روی زمین ریخته و اغلب روی زمین جوانه زده و از آن سیستم ریشه‌ای خارج می‌شود و به دنبال آن ساقه‌های زردرنگ ظاهر شده و در تماس با گیاه میزبان به دور آن می‌پیچند و بعد از مدت کوتاهی آلات مکنده خود را در داخل بافت میزبان نموده و از مواد غذایی آن استفاده می‌نماید. چنانچه به گیاه میزبان برخورد نکند با اتمام مواد ذخیره، سس از بین می‌رود.

کنترل سس درختان بادام

مبارزه شیمیایی خاصی تاکنون علیه سس درختان میوه توصیه نشده است.

مبارزه مکانیکی: حذف ساقه‌های سس قبل از به گل نشستن و بذر دادن سس

سوالات رایج کشاورزان

بهترین سم قارچ‌کش درخت بادام کدام است؟

بهترین سم قارچ‌کش بستگی به شرایط و نیازهای خاص کشاورز و بیماری درخت بادام دارد. به‌طورکلی، بنومیل، توپسین ام و کلروتالونیل از محبوب‌ترین سم‌های قارچ‌کش برای درختان بادام هستند. برای انتخاب بهترین گزینه، توصیه می‌شود با مشاور خدمات کشاورزی محلی مشورت کنید.

شیره زدن تنه درخت بادام به چه علت است؟

شیره زدن تنه درخت بادام ممکن است به علت استرس زیست‌محیطی (مانند کمبود آب یا تغییرات دما)، آسیب به تنه (مثل خراشیدگی توسط حیوانات یا عفونت‌های قارچی)، عوامل ژنتیکی یا تنظیم نموی درخت رخ دهد.

علت خشک شدن ناگهانی درخت بادام چیست؟

علت خشک شدن ناگهانی درخت بادام ممکن است به عوامل متعددی برگردد، ازجمله افت عمیق دما، کمبود آب، عفونت‌های قارچی یا باکتریایی، آفت‌های گیاهی و عوامل خارجی مانند آلودگی هوا یا اشعه‌ی ماوراءبنفش. برای تشخیص دقیق علت، نیاز به مشاوره با کشاورز یا متخصص درختان دارید تا اقدامات مناسب انجام شود.

درمان قارچ درخت بادام چگونه است؟

برای درمان قارچ درخت بادام، مراعات مراحل زیر و اقدامات مناسب لازم است:

1. تشخیص: ابتدا باید مطمئن شوید که درخت واقعاً تحت تأثیر عفونت قارچی است. این ممکن است نیاز به مشاوره یک کشاورز یا متخصص درختان داشته باشد.
2. برش بخش‌های آلوده: قسمت‌های آلوده به قارچ باید از درخت بریده شوند و به‌دقت از باغ خارج شوند تا عفونت به سایر بخش‌های درخت منتقل نشود.
3. تخریب برگ‌های آلوده: برگ‌های آلوده باید با دقت از بین بروند تا قارچ از بین برود.
4. مدیریت آبیاری: کنترل مقدار و زمان آبیاری می‌تواند کمک کند. اطمینان حاصل کنید که زمین اطراف درخت خوب زهکشی شده و آب نباید بر روی ساقه بماند، زیرا این ممکن است عفونت را تشدید کند.
5. استفاده از محصولات قارچ‌کش: در صورت لزوم، می‌توانید از محصولات ضد قارچ مورد تأیید متخصصین گیاهان استفاده کنید. از محصولات مورد تأیید و به‌دقت دنبال دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی آن‌ها را دنبال کنید.
6. مراقبت و نظارت مداوم: برای جلوگیری از بازگشت عفونت، درخت بادام را به‌طور دوره‌ای نظارت کرده و اقدامات پیشگیری انجام دهید.
7. اصلاح شرایط زیست‌محیطی: در صورت امکان، عوامل محیطی مانند تهویه مناسب و اختلاف مناسب دما را بهینه کنید تا شرایط برای رشد قارچ‌ها سخت‌تر شود.

توجه داشته باشید که نوع قارچ و شدت عفونت ممکن است به درمان موردنیاز و موفقیت آن تأثیر بگذارد. برای مشکلات شدیدتر و در مواقعی که برخورد با عفونت قارچی دشوار است، بهتر است با یک کشاورز ماهر یا متخصص درختان مشورت کنید.

انواع سم درخت بادام

درختان بادام ممکن است تحت تأثیر انواع مختلفی از سموم و آفت‌کش‌ها قرار بگیرند. انتخاب و استفاده از سموم باید با دقت و با رعایت دستورالعمل‌های مشخص انجام شود و توجه به محیط‌زیست و سلامتی انسان‌ها حائز اهمیت است. برخی انواع سموم معمولاً برای کنترل آفات و بیماری درخت بادام مورداستفاده قرار می‌گیرند، این عبارت‌اند از:

1. سموم ضد آفات: برای کنترل آفاتی مانند کرم‌ها، پروانه‌ها و سایر حشرات ممکن است از سموم ضد آفات مختلفی استفاده شود. این سموم معمولاً شامل انواع مختلفی از پایه‌های شیمیایی هستند که بر اساس نوع آفت و مقدار آلودگی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
2. سموم ضدعفونی‌کننده: برای کنترل بیماری‌های قارچی و باکتریایی درخت بادام، سموم ضدعفونی‌کننده مانند محلول‌های مسی و سولفور استفاده می‌شود.
3. سموم ضد علف‌های هرز: در مواجهه با علف‌های هرز که ممکن است رشد درخت بادام را مختل کنند، از سموم ضد علف‌های هرز استفاده می‌شود. این سموم معمولاً به‌عنوان علف‌کش‌ها شناخته می‌شوند.

سم شته درخت بادام چیست؟

برای کنترل شته سبز بادام، بلافاصله بعد از ریختن گلبرگ‌ها وقتی‌که برگ‌ها هنوز پیچیده نشده‌اند، معمولاً از سم مالاتیون 60% به نسبت دو در هزار درختان استفاده می‌شود. درصورتی‌که سم‌پاشی با تأخیر صورت گیرد و برگ‌ها پیچیده شده باشند، می‌توان از سموم نفوذی مانند دیازینون به نسبت یک در هزار، یا سموم سیستمیک مانند متاسیتوکس به نسبت یک در هزار و همچنین پریمور به نسبت 0.7-0.5 در هزار استفاده کرد.

جدول شماره 5-2- شرایط محیطی اپتیمم برای رشد و نمو مطلوب و تولید محصول اقتصادی درختان بادام.

ارتفاع از سطح دریا	خاک مناسب	میزان نفوذ ریشه در خاک	عمق خاک مورد نیاز	سطح آب	شیب مناسب زمین	PHمناسب	درصد کاهش محصول براساس میزان شوری میکروموس بر سانتی متر در 25 درجه سانتی گراد
							در محلول خاک			در آبیاری
							1.5	2	3	1	1.4	1.9
220-120	زمین های سبک متوسط شنی رسی و لومی	250-60	150<	250<	40-10	شرایط خنثی 8-7	5%	10%	25%	0%	10%	25%

ادامه جدول 5-2-

صفر گیاهی بادام(سانتی گراد)	حداقل دمای قابل تحمل (سانتی گراد)	حداکثر دمای قابل تحمل(سانتی گراد)	مقدار حرارت مورد نیاز زیر 7 درجه سانتی گراد	متوسط درجه حرارت مورد نیاز (سانتی گراد)		تعداد ساعت تابش خورشید در سال	مقدار آب مورد نیاز برای یک هکتار بادام کاری (متر مکعب)		میزان آهک قابل تحمل
				در فصل رشد	در سال		کرتی	قطره ای
4.5+	25-	40+	800- 100ساعت	25-20	18-15	2500-2000ساعت	8000-6000	4000-3000	تا40 %آهک فعال خاک

 

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه