کینوا یا خاویارگیاهی (Chenopodium quinoa)

گیاه کینوا یک سرمایه گذاری نوین است و کسانی که به فکر کاهش مصرف آب در کشور هستند امیدوارند با تبلیغات بیشتر بتوانند این گیاه راه جایگزین برنج در سفره ایرانی بکنند که در این صورت تحولی بزرگ در اقتصاد کشور حاصل خواهد شد. ارزش این گیاه در آینده تغذیه جهان به حدی است که سازمان ملل متحد، سال 2013 را به نام سال محصول کینوآ نامگذاری کرد. کینوا را در دسته گیاهان داروئی قرار می دهند.

علاوه بر دانه، برگهای تازه این گیاه هم به عنوان سبزی تازه مورد استفاده قرار می گیرند، هر چند از نظر طبقه بندی جز غلات دسته بندی نمی شود اما خواص مشابه و حتی بیشتری نسبت به غلات دارد.این گیاه سرشارز از پتاسیم،منیزیم،پرتوئین،آهن،فسفر و امگا 3 می باشد.

بزرگترین مزیت این گیاه نسبت به غلات درصد پایین کربوهیدرات (عامل چاقی) و درصد بالای پروتئین است که از این بابت آینده این گیاه را بسیار روشن باید بدانیم. از مزیت‌های دیگر این گیاه این است که دانه آن فاقد گلوتن است بنابراین انسانهایی که دارای مشکل در گوارش گلوتن هستند و به آن حساس هستند با خیال راحت می توانند ازاین گیاه استفاده کنند.

اقلیم مورد نیازکاشت گیاه کینوا

کینوا اصالتا از کوهای آند در بولیوی، شیلی و پرو به سایر کشورها راه پیدا کرده است ، اینکاها (سرخ پوستها) این گیاه را مادر همه خوراکی ها می دانند. ارتقاع این گیاه در شرایط ایده آل به دو متر هم می رسد.

نیاز آبی بسیار کمی دارد و نسبت به خشکی طولانی مدت مقاومت عالی دارد به علاوه یخ بندان را نیز به خوبی تحمل می کند و نسبت به شوری هم مقاومت استثنایی از خود نشان داده است .ارتفاع آن حداکثر به 1.5 متر می رسد تنها عیب این گیاه این است که باید در خاک شنی کشت شود و خاک رسی برای این گیاه زیاد مناسب نیست و قدرت ریشه زنی گیاه در خاکهای رسی کاهش می یابد. از دیگر عجایب این گیاه این است که می توان آن را درخاکهای اسیدی با پی اچ 5 تا قلیایی پی اچ 9 رشد داد اما بهترین عملکرد در پی اچ خنی 7 خواهد بود.

آماده سازی زمین برای کاشت کینوا

ابتدا باید زمین را آماده کنید بدین منظور 5 تن آب نگهدار کویر را در یک هکتار زمین پخش کرده و شخم زده و سپس زمین را تسطیح کنید آبیاری کنید سپس اقدام به کشت بذر نمایید.

ساده ترین راه کاشت این گیاه کاشت بذر است و بهترین زمان کاشت اوایل بهار فاصله ردیف ها را بین ۴۵ تا ۶۰ سانتی متر در نظر میگیرند و بذرها را در عمق 1 تا 3 سانتی متری می کارند.
به صورت میانگین در هر هکتار حدود 15 تا 20 کیلوگرم بذر نیاز است. این گیاه خیلی سریع جوانه می زند معمولا بعد از 24 ساعت بنابر این لازم است زمان کاشت را دقیق انتخاب کنید و مطمئن باشید سرما نخواهیم داشت .
برخی بهترین زمان کاشت این گیاه را مرداد ماه می دانند به دلیل گرمای هوا رشد گیاه سریعتر است اما در هر صورت از اواخر فروردین می توانید اقدام به کاشت نمایید. دوره رشدی گیاه بسته به زمان کشت وشرایط محیطی بین 4 ماه تا 7 ماه متغیر است.

نیازکودی کینوا

از آنجا که دانه این گیاه مقادر زیادی آهن، فسفر،پتاسیم و کلسیم دارد بایستی به میزان مناسب بسته به شرایط خاک از این کودها به گیاه بدهید همچنین چون درصد پروتئین در دانه بسیار بالاست باید از اسیدهای آمینه و کودهای نیتروژنه نیز استفاده کنید.

آبیاری گیاه کینوا

هر چند این گیاه نسبت به خشکی بسیار مقاوم است اما ما میخواهیم محصول اقتصادی برداشت کنیم بعد از جوانه زدن بذرها تا 15 روز هر 5 روز یک بار آبیاری ملایک داشته باشید بهتر است از سیستم قطره ای استفاده کنید که هم مصرف آب کم می شود و هم راندمان بالا می رود.

بعد از 15 روز می توانید فاصله آبیاری را به 15 روز یک بار افزایش دهید .
آمار برداشت این محصول بسیار متفاوت ذکر شده است از 1 تن در هکتار تا 6 تن دو رقم معروف در حال حاضر در ایران کشت می شوند به نامهای Sajama و Santa Maria که عملکرد گونه ماریا بیشتر عنوان شده است در هر صورت با توجه به رسیدگی کود دهی و مراقبت می توان انتظار برداشت حداکثری را داشت.

ارزیابی اقتصادی کاشت کینوا (بر اساس قیمتهای سال 98)

قیمت بذر این محصول برای کاشت حدودا هر کیلو 100 هزار تومان است و برای یک هکتار حدود 15 کیلو بذر نیاز هست که در مجموع می شود 1.5 میلیون تومان.
آماده سازی زمین و کود دهی و کارگری را حداکثر 4 میلیون تومان در نظر میگریم و در بد بینانه ترین حالت به عدد 6.5 میلیون خرج برای یک هکتار می رسیم.

قیمت فروش عمده این گیاه در حال حاضر در کشور کیلویی 20 هزار تومان است به صورت خورده فروشی تا کیلویی 90 هزار تومان به صورت بسته بندی های 200 گرمی فروخته می شود و میزان برداشت حداقل 1 تن و تا 6 تن هم گزارش شده است.

بنابر این در بدترین حالت اگر شما فقط یک تن برداشت داشته باشید با 6 میلیون هزینه 20 میلیون درآمد کسب کرده اید و اگر به عدد 5 تن برسید 100 میلیون در آمد کسب کرده اید.

حال اگر خودتان محصول را بسته بندی 200 گرمی کنید و به دست مصرف کننده برسانید در آمد شما از یک هکتار تا 300 میلیون تومان هم قابل افزایش است البته هزینه بسته بندی و کارگری و … را نیز باید از این مقدار کم کنیم.

چه محصولی بکاریم که سود کنیم؟ (قسمت سوم)