ویژه نامه پسته رفسنجان شماره ششم

گفتگو با مهندس رضایی دبیر کل انجمن پسته ایران

به نظر شما کدام روش کوددهی برای درختان پسته مناسب است؟

از مهمترین عملیات زمستانه باغ های پسته کوددهی است، برای تغذیه درختان پسته دو نوع کود استفاده می شود: کودهای شیمیایی و کودهای آلی، باید بدانید در صد ماده آلی در خاک های مناطق پسته کاری که بیشتر کویری است بسیار پایین بوده و کشاورز باید از مواد آلی استفاده کند.

بهترین روش مصرف کودهای آلی چالکود است، زیرا تمامی مواد غذایی در اختیار ریشه درخت قرار می گیرد و سرعت جذب عناصر بالا می رود. از نکات مهم تغذیه درختان به صورت چالکود می توان هزینه ایجاد چاله و قطع ریشه ها را نام برد.

هزینه ایجاد چالکود بسیار بالا بوده و این کار اقتصادی نیست، اما باید گفت امروزه از دستگاه های جدیدی برای ایجاد کانال استفاده می شود که از سرعت بالایی برخوردار است و همچنین هرساله از چالکود استفاده نمی شود زیرا عملیات کوددهی (کودهای آلی) هر دو یا سه سال تکرار می شود.

در عملیات مکانیکی چالکود ممکن است برخی از ریشه ها قطع شوند که این موضوع باعث نگرانی کشاورزان است، اما همانطور که شاخه های درخت پسته احتیاج به هرس دارند ریشه درخت هم نیاز به هرس جزئی دارد. در هنگام ایجاد کانال نباید ریشه های بزرگ درخت قطع شود، این عمل به درخت شک وارد کرده و یک سال رشد درخت را به تاخیر می اندازد. اگر به خوبی محل مناسب چالکود انتخاب شود از قطع ریشه های بزرگ جلوگیری می شود.

مصرف کودهای آلی به صورت پخش سطحی

بعضی از کشاورزان کودهای آلی را بر روی سطح باغ پخش کرده و زمین را پنج بیل یا تیلر می کنند. این روش معایب بسیار زیادی دارد، همین طور که می دانید ریشه درخت همیشه به دنبال آب و مواد غذایی است زمانی که کود و یا مواد غذایی در سطح قرار می گیرد ریشه های درختان به سطح هدایت می شوند که معمولا گرمای شدید تابستان و سرمای زمستانه به ریشه آسیب می رساند.

اکثر کشاورزان کودهای شیمیایی را به صورت سطحی مصرف می کنند، کودهای شیمیایی مخصوصا کودهای فسفره و پتاسه تحرک بسیار کمی دارند باعث می شوند که در سطح خاک بمانند و از بین بروند، پس بهتر است کودهای شیمیایی به همراه کودهای آلی به صورت چالکود مصرف شوند.

بهترین زمان کوددهی درختان پسته چه زمانی می باشد؟

کوددهی باغ های پسته بهتر است تا 15 بهمن و یا نهایتا 30 بهمن ماه به اتمام رسیده باشد که در اسفند ماه چالکودها آبیاری شوند تا قبل از بیدار شدن درختان فرآیند پوسیده شدن کود به خوبی صورت گرفته باشد. کوددهی درختان پسته باید در فصل زمستان در بهمن ماه صورت گیرد زیرا اگر کوددهی در اسفند یا فروردین ماه صورت گیرد گرمی هوا و فرآیند پوسیده شدن کود باعث می شود که دمای چالکود به 60 یا 70 درجه برسد که این دما اثرات مخربی بر ریشه دارد.

فرآیند پوسیده شدن کود همراه با جذب بسیار زیاد ازت است اگر کوددهی هنگام بیدار شدن درخت (اسفند یا فروردین) صورت گیرد درخت یا گیاه دچار کمبود ازت می شود. در سرمای شدید و یا یخبندان (مانند دی ماه) کوددهی صورت نگیرد، زیرا با حفر چالکود ریشه های درخت در معرض یخبندان قرار گرفته و آسیب می بینند. اگر چالکود در روزهای سرد (دی ماه) حفر شد باید همان روز یا روز بعد کوددهی صورت گرفته و چالکود پر شود.

سخن آخر: آرزوی موفقیت دارم برای تمامی کشاورزان عزیز کشورمان.

صفحه 1

مهمترین فواید هرس زمستانه درختان پسته

از مهمترین عملیات به زراعی درختان، هرس زمستانه است که رشد بهتر و تولید میوه بیشتر را تضمین می نماید. بهترین فصل برای هرس درخت پسته زمستان است، هرس تابستانه یا بهاره علاوه بر ضعف جوانه های باقی مانده باعث نفوذ بیماری های قارچی و ویروسی از محل هرس می شود، بهتر است عملیات هرس در فصل بهار یا تابستان صرفا به شاخه های بیمار و یا خشکیده اختصاص یابد.

در هرس زمستانه حذف تمامی تنه جوش ها، پاجوش ها و سربرداری صورت می گیرد، ارتفاع مناسب سربردای 90 تا 100 سانتیمتر است، از فواید سربرداری درخت پسته می توان افزایش شاخه های جانبی پسته و تقویت اسکلت درخت را نام برد.

نکته: در صورتی که رشد پیوندک کم است درخت را از بالای پیوندک از ارتفاع حدودی 10 سانتی متری سربرداری کنید.

هرس انواع مختلفی دارد مانند:

1. هرس سربرداری.
2. هرس تنک سرشاخه.
3. هرس پاجوش ها.

هرس درختان به دو روش صورت می گیرد هرس دستی و هرس مکانیکی. در کشور ما عملیات هرس به صورت دستی صورت می گیرد اما هرس مکانیکی از سرعت عمل بالا و هزینه پایینی برخوردار است. ماشین هرس دارای تعدادی اره و صفحه دوار بوده که در ارتفاع و یا عرض مشخصی تنظیم شده اند.

تقویت رشد جوانه های جانبی درخت با هرس سربرداری

قطع قسمتی از سر یا انتهای فوقانی بازو، شاخه و سرشاخه را سر برداری می گویند، این هرس باعث تحریک شاخه از محل بریدگی شده و رشد جوانه های جانبی را تشدید می نماید.

هدف اصلی این هرس جلوگیری از رشد رویشی بیش از حد جوانه های انتهایی و تقویت رشد جوانه های جانبی است. بهترین زمان این هرس فصل زمستان بوده و توصیه می شود سربرداری شاخه های پر رشد درختان جوان به خوبی صورت گیرد.

هرس تنک سر شاخه(جذب بیشتر آب و مواد غذایی توسط جوانه ها)

در هرس تنک سرشاخه، شاخه از انتهای بریده می شود، مهمترین دلایل این نوع هرس تسهیل نفوذ نور خورشید و جلوگیری از ایجاد سایه در درخت، تسریع در رشد شاخه های مثمره مرکزی و تولید میوه بیشتر است.

فواید مهم هرس تنک سرشاخه:

• محدود کردن رشد عرضی بیش از حد درخت در بین ردیف ها.
• تقویت و تحریک رشد رویشی.
• به منظور کاهش پدیده سال آوری، تعدادی از شاخه های میوه دهنده پسته را قبل از سال پر بار حذف می کنند، بدین ترتیب شاخه ها و جوانه های باقی مانده تقویت شده و آب و مواد غذایی بیشتری به آن ها می رسد.

هرس پاجوش و تنه جوش درختان پسته

تنه جوش ها و پاجوش ها بیشتر آب و مواد غذایی درخت را مصرف می کنند که برای باردهی درخت مضر هستند، در هر فصلی می توان آن ها را حذف کرد.

نکات ایمنی و بهداشتی عملیات هرس باغ های پسته:

• هرس درختان باید با ابزارهای مناسب و مخصوص (مانند قیچی و اره) صورت گیرد تا صدمه ای به درخت وارد نشود.
• ابزارهای هرس باید بعد از هرنوبت کار مورد شستشو قرار گرفته و ضدعفونی شوند تا آلودگی از شاخه های بیمار به سایر درختان سرایت نکند.
• شاخه های خشک را با قیچی جدا نکنید زیرا باعث کندی آن می شود، برای بریدن شاخه های خشک از اره استفاده کنید.
• برای هرس درختان بلند قد از قیچی دست بلند استفاده کنید.
• در هنگام هرس از وسایل و پوشش ایمنی مانند دستکش مخصوص، کفش مناسب و عینک محافظ استفاده کنید.
• شاخه های بریده شده باید به سرعت جمع آوری و سوزانده شوند، زیرا نگهداری آن ها در باغ باعث تجمع آفت کارمانیا (سوسکو) می شود.

صفحه 2

چگونه نیاز سرمایی درختان پسته را تامین کنیم؟

تامین نیاز سرمایی درختان پسته و کنترل آفت شپشک با محلول پاشی روغن زمستانه (روغن ولک)

روغن ولک در اصل گروهی از هیدروکربن های آلیفاتیک بر پایه پارافین و مشتقات نفتی ساخته می شود که به روغن زمستانه معروف است، روش مصرف این روغن به صورت محلول پاشی است.

محلول پاشی این روغن لایه نازکی بر سطح بدن حشره ایجاد کرده و همچنین باعث مسدود شدن مسیر های تنفسی و در نهایت مرگ حشره می شود. یکی دیگر از کاربردهای مهم این روغن بیدار کردن درخت هایی بوده که نیاز سرمایی آن ها در فصل زمستان تامین نشده است.

این محصول برای پرندگان و سایر حشرات مفید سمی نیست، اما ماهی ها و زنبور های عسل تحت تاثیر این محصول قرار می گیرند. اگر از زنبور های عسل برای افزایش گرده افشانی موثر استفاده می کنید، توصیه می شود این محصول را بعد از دوره گرده افشانی استفاده کنید.

روش مصرف روغن ولک برای درختان پسته

روغن ولک را می توان با تعداد زیادی از انواع سموم مختلف ترکیب و به صورت محلول پاشی استفاده کرد، اما تعدادی از سموم هستند که نباید با این امولسیون شوینده ترکیب شوند، سمومی مانند قارچکش کاپتان، سموم گوگردی مثل سولفور و آبامکتین از این دسته سموم اند. در صورت نیاز برای ترکیب با سموم دیگر پیشنهاد می شود از سموم نفوذی مانند دورسبان، اتیون و تخم کنه کش ها استفاده کنید.

زمان و مقدار مصرف: محلول پاشی روغن ولک در زمستان 1 تا 1.5 درصد قبل از تورم جوانه ها و در بهار طبق نظر کارشناس می باشد.

کاربرد اصلی و مهم روغن ولک برای درختان پسته:

• تامین نیاز سرمایی درختان پسته.
• کنترل و کاهش خسارت شپشک تنه ای و واووی.

بذر پسته بادامی زرندی (بذر مقاوم به خشکی و شوری)

شاید هنگام خرید نهال پسته و یا خرید بذر آن، اسم بذر بادامی زرندی را شنیده باشید. این نوع پسته ظاهری نسبتا کشیده دارد و شکل کلی آن شبیه بادام است که دلیل اصلی نام گذاری این رقم پسته همین ویژگی است. محل اصلی پیدایش رقم بادامی زرندی در شهرستان زرند استان کرمان است.

مهم‌ترین ویژگی بذر پسته بادامی زرندی:

1.  مقاوم در برابر شوری.
2. مقاوم در برابر کم آبی.
3. سال آوری ضعیف.
4. باردهی زیاد.

از مهم ترین ویژگی های این بذر می توان به مقاومت بالای این رقم در مقابل قارچ فیتوفترایی و مقاومت زیاد در مقابل کم آبی اشاره کرد. با توجه به ویژگی های گفته شده نهال بدست آمده از بذر پسته بادامی زرندی از بهترین پایه های پیوندی در کشور است.

علاوه بر خصوصیات گفته شده در مورد بذر بادامی زرندی می توان به یک خصوصیت مهم دیگر یعنی مقاومت زیاد در مقابل شوری خاک اشاره کرد.

طبق بررسی های بدست آمده از نهال های پسته بادامی زرندی، این نهال تحمل فوق العاده ای در برابر شوری خاک و کم آبی دارد که این یک ویژگی بسیار مهم برای یک پایه پسته است و بخاطر همین ویژگی ها و خصوصیات است که برای تهیه نهال پسته و پایه پیوندی مناسب از بذر بادامی زرندی استفاده می شود. ارتفاع درخت پسته با پایه بادامی زرندی 351 سانتیمتر (بلند) و عرض تاج درخت 356 سانتیمتر (زیاد) است.

نحوه کاشت بذر پسته بادامی زرندی در زمین اصلی و گلدان:

1.کاشت بذر پسته در زمین کشاورزی

در این روش بذر پسته را مستقیما در زمین کاشته و اگر آب شور نباشد بذر به خوبی سبز می شود که سرعت رشد نهال در این روش بیشتر از کاشت در پلاستیک است. بذر هایی که بصورت دستی از پوست خود جدا می شوند رشد بیشتری نسبت به بذرهای پوست سخت دارند.

در اواخر اسفند ماه مقداری بذر را در داخل ظرف پر از آب قرار دهید و به مدت 24 ساعت بذرها را در آب بخیسانید و در طول این مدت دو الی سه بار آب ظرف را عوض کنید، سپس بذرها را داخل یک پارچه نخی مرطوب قرار دهید تا جوانه بزنند، و زمانی که بذرها ریشه دار شدند آن ها را در داخل زمین بصورت ردیف های منظم بکارید.

2.کاشت بذر پسته در گلدان و یا پلاستیک

در این روش ابتدا بذر را در داخل یک کیسه پلاستیکی کاشته و منتظر می مانیم تا بذر جوانه بزند، زمان کاشت بذر در داخل کیسه پلاستیکی در فصل تابستان است. با کاشت پسته در داخل کیسه پلاستیکی در مصرف آب صرفه جویی قابل توجهی خواهید داشت. گلدان هایی که دارای بذر هستند را به صورت ردیف های منظم در کنار هم قرار دهید.

بذر ها را بعد از خیس خوردن در آب جدا کرده و ضد عفونی کنید سپس در داخل هر کیسه پلاستیکی دو الی سه عدد بذر قرار دهید، سپس روی بذر را با ماسه و یا خاک اره بپوشانید (فاصله بذر تا سطح خاک 2 الی 3 سانتیمتر باشد). اگر بذرها را در داخل گلخانه نگهداری می کنید، می توانید در طول فصل پاییز و یا زمستان هم اقدام به کشت کنید.

از مزایای کاشت بذر در داخل کیسه پلاستیکی می توان به این موارد اشاره کرد:

• صرفه جویی در مصرف آب.
• افزایش بازه تولید نهال.
• سهولت در امر جابه جایی نهال.

صفحه 3

همکاری کشاورزی ایران و صربستان توسعه می یابد

به گزارش پسته رفسنجان به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، چند تن از مسئولان وزارت جهاد به منظور شناسایی ظرفیت‌ها و امکانات برای توسعه و ارتقای همکاری‌ها و تعاملات دو کشور ایران و صربستان در حوزه‌های کشاورزی، دامپروری، جنگلداری و مدیریت آب به این کشور سفر کرده اند.

هیأت وزارت جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران طی اقامت خود در صربستان با مقامات این کشور در حوزه‌های کشاورزی، دامپروری، جنگلداری و مدیریت آب دیدار و درباره گسترش همکاری‌ها به گفتوگو و تبادل نظر می‌پردازند. همچنین در این مدت با نمایندگان مؤسسه میوه شهر چاچاک، مؤسسه داروهای گیاهی “یوسیپ پانچیچ” و مؤسسه تولید نهال و بذر سبزیجات “سوپریور” دیدار دارند.

معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی ایران با «برانیسلاو ندیموویچ» معاون نخست وزیر و وزیر کشاورزی، جنگلداری و آبداری صربستان در روز دوشنبه ۴ اسفند ماه ملاقات و با نمایندگان شرکت فراوردهای گوشتی و لبنیاتی تورکوویچ نیز نشست خواهند داشت.

ملاقات با نمایندگان اتحادیه تعاونی‌های روستایی، بازدید از دانشکده کشاورزی دانشگاه بلگراد و دانشکده کشاورزی دانشگاه شهر نووی ساد و بازدید از شرکت صنایع گوشت «سرم شید» از جمله دیگر دیدار و بازدیدهای هیأت وزارت جهاد کشاورزی کشورمان در سفر یک هفته خود در صربستان است.

جمهوری اسلامی ایران و صربستان در حوزه‌های مختلف از جمله در بخش‌های کشاورزی، صنایع، معادن، ساختمان سازی، انرژی، پتروشیمی، امور فرهنگی و هنری، ورزش و گردشگری از ظرفیت‌های خوبی برای افزایش همکاری‌ها برخوردار هستند و مقامات دو کشور بر علاقمندی جهت گسترش همکارهای دو جانبه تاکید دارند.

ایران و صربستان در حوزه کشاورزی در زمینه بذر همکاری بسیار خوبی دارند و پارلمان این کشور با تصویب موافقت‌نامه همکاری‌های جمهوری صربستان و جمهوری اسلامی ایران در زمینه حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی به ظرفیت‌های این همکاری واقف است.

صفحه 4