9 نکته کلیدی که باید در مورد سم آفلاتوکسین بدانید

همه چیز هایی که باید در مورد آفلاتوکسین بدانید

شاید بارها کلمه (آفلاتوکسین) را شنیده باشید ولی درباره آن اطلاعاتی نداشته باشید.آفلاتوکسین چیست؟انواع آفلاتوکسین کدامند؟علایم سم آفلاتوکسین و راه پیشگیری آن چیست؟ شاید این سوال ها ذهن شما را درگیر کرده باشد. در ادامه به پاسخ سوالاتتان می رسید.

1.آفلاتوکسین از کجا آمده است؟

در واقع آفلاتوکسین از یک نوع قارچ خاص ایجاد می شود به نام قارچ آسپرژیلوس (Aspergill) ایجاد میشود. در واقع این قارچ بیشتر بر روی دانه های ذرت،بادام زمینی،کشمش،حبوبات،سوسیس، و مخصوصا پسته تاثیر خود را میگذارد بگونه ای که این ماده بیماری زا موجب ایجاد صدمات غیر قابل جبرانی بر بدن می شود.

حال ما در این مقاله سعی داریم که به بررسی سم آفلاتوکسین  و راه های جلوگیری از آن بپردازیم.مثلا در پسته هایی که قبل از رسیدن پوست سبز آن ها باز میشود این پارگی پوست موجب می شود قارچ مولد آفلاتوکسین وارد پسته شود و آن را آلوده کند.

این نوع پسته ای که اشاره شد احتمال آلوده آن چندین برابر پسته معمولی است.و همچنین نان های که مدت زیادی است فاسد شده اند امکان دارد به این سم آلوده شود و در صورت مصرف این نان توسط دام موجب می شود شیر دام ها نیز به این سم آلود شود.

2.انواع آفلاتوکسین موجود در طبیعت

انواع مختلفی از سم آفلاتوکسین در طبیعت یافت می شود اما پژوهشگران تقریبا توانسته اند بیست گونه از انواع سم آفلاتوکسین را شناسایی کنند.همانطور که مشاهده کردید انواع مختلفی آفلاتوکسین وجود دارد.

اما از میان آفلاتوکسین های اشاره شده میتوان به مهمترین آن ها که(B1 وB2 ،G1 ،G1) اشاره کرد که از لحاظ شیوع و سمیت در رتبه بالاتری نسبت به بقیه قرار دارند. در میان انواعی که گفته شده آفلاتوکسین (B1) به عنوان سمی ترین عامل آفلاتوکسین شناخته شده است.

3.چگونه آفلاتوکسین باعث ایجاد بیماری می شود؟

طبق استاندارد غذا و داروی آمریکا میزان مجاز آفلاتوکسین موجود در غذایی که یک انسان میخورد به میزان (۲۰PPb)همانطور که گفتیم اگر عامل این سم ها که قارچ آسپرژیلوس (Aspergill)  است در مواد غذایی و غذای دام ها و پسته و… رشد کند باعث ایجاد سم آفلاتوکسین در آنها می شود و در نتیجه این مواد بلااستفاده شده و باید از مصرف آن پرهیز نمود.

ولی اگر از روی عدم آگاهی و از روی اشتباه مصرف شود علایمی خاص بر روی بدن میگذارد که آن ها را بررسی میکنیم. آزمایشی در رابطه با آین موضوع بر روی بلدرچین ژاپنی انجام شده است به منظور بررسی سطوح مختلف سم آفلاتوکسین در فعالیت بلدرچین ژاپنی به این منظور 500 قطعه بلدرچین را بصورت تصادفی غربال کرده و میزان مختلفی از آفلاتوکسین را به جیره غذایی آن ها اضافه کرده اند.

مصرف آفلاتوکسین باعث  کاهش مصرف خوراک بلدرچین و همچنین کاهش ورزن آن شد و با افزایش مقدار آفلاتوکسین در مراحل بعدی آزمایش موجب کاهش وزن سنگدان و افزایش وزن کبد بلدرچین شد در مراحل بعدی آزمایش مشخص کردید که میزان پروتئین و گلوکوز خون به شدت کاهش یافته است.

در نهایت این آزمایش کاهش وزن در بلدرچین،اختلاف وزن اعضای مختلف بدن این پرنده و تغییراتی در عناصر تشکیل دهنده خون این پرنده را نشان داد.

4.علایم بیماری بیماری آفلاتوکسین چیست؟

گاها بخاطر عدم آگاهی از مضرات سم آفلاتوکسین و یا در اثر اشتباه این سم را از طریق خوردن مواد غذایی مسموم وارد بدن می شود و در نتیجه باعث اختلال در فعالیت های عادی بدن می شود و باعث ایجاد ناراحتی می شود. از اثرات جبران ناپذیر این سم ایجاد سرطان در معده و کبد است.

علایمی نیز در بر خواهد. اولین تاثیر آفلاتوکسین بر روی کبد انسان است و باعث تب زیاد،احساس درد زیاد در عضلات،حالت تهوع و بی اشتهایی و احساس درد در شکم میشود. اندام هایی از بدن که تحت تاثیر آفلاتوکسین قرار میگیرند بیشترکلیه،قلب، کبد،ریه،عضلات مختلف بدن و در مواردی باعث کما،تشنج و مرگ میشود.

5.راه های پیشگیری از آلوده شدن به سم آفلاتوکسین

برای اینکه محصول ما به این سم مهلک آلوده نشود باید مواردی را مد نظر داشته باشیم مثلا آشنایی با اینکه سم چگونه مواد غذایی را آلوده میکند و اگر محصولمان آلوده شد چگونه آن را پاکسازی کنیم.

در اینجا باید به یک مثل معروف اشاره کنیم که پیشگیری بهتر از درمان است یعنی تا وقتی که شما تمام توجه خود را جمع کنید و به غذایی که میخورید اهمیت داده،سم اصلا وارد بدن نمیشود.ولی در مواردی بخاطر اشتباهات سهوی این سم وارد بدن می شود.

یکی از موادی که به سرعت به این سم آلوده می شود پسته است. پسته هایی که به نظر می رسد دارای رطوبت زیاد هستند و یا در طعم آن دارای تلخی هستند احتمالا فاسد شده و دارای مقادیری از این ماده خطرناک می باشد.حال چاره چیست؟

شما وقتی اقدام به خرید آجیل ،پسته،بادام زمینی و کتان می کنید باید شرایطی مناسب برای نگهداری از آن ها ایجاد کنید و نباید این دانه ها بیشتر از چند ماه نگه داری کنیم و همچنین محل نگهداری این محصولات باید خنک و بدون رطوبت باشد.در هنگام خرید مطمئن شوید محصول خریداری شده سلامتی مطلوبی داشته باشد. و همیشه آجیل و خشکبارتان را از محل های مورد تایید خودتان و یا محل هایی که دارای اعتبار هستند تهیه کنید.

6.چگونه آفلاتوکسین در مواد غذایی را ازبین ببریم؟

راه های مختلفی برای کاهش میزان اثر آفلاتوکسین وجود دارد که به مواردی در بالا اشاره کردیم.امایک روش موثر برای از بین بردن سم ایجاد حرارت است.

میزان گرما

در پژوهشی که برای مشاهده اثر حرارت و رطوبت بر روی میزان سمیت آفلاتوکسین انجام شد مشخص گردید که گرما و رطوبت دو عامل قوی برای ازبین بردن این سم در خشکبار (پسته ، بادام زمینی…)است.برای انجام این کار باید به ماده حاوی سم آفلاتوکسین را که دارای رطوبت مناسبی است را تحت میزان حرارت ثایتی قرار دهیم تا میزان سمیت این ماده کمتر شود به عنوان مثال یک دانه روغنی مثل دانه پنبه که دارای رطوبت تقریبا 30 درصد به مدت 5 ساعت در میزان حرارت 100 درجه سانتی گراد قرار دهیم تقریبا 85 درصد سم آفلاتوکسین موجود در این دانه روغنی از بین می رود.

7.آیا در پسته آفلاتوکسین وجود دارد؟

شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد پسته آبخندان چیست؟چه فرقی با پسته معمولی دارد؟آیا پسته آبخندان دارای سم مهلک آفلاتوکسین است؟در واقع اگر پسته به حالت طبیعی خود خندان نباشد و بصورت مصنوعی و توسط اختلاف دمای آب خندان شود به این نوع پسته آبخندان میگویند،

بدین صورت که پسته دهن بست را ابتدا در آب سرد برای مدتی قرار داده سپس پسته ها را با انبر مخصوص پسته های دهن بست را خندان می کنند سپس آن را به سرعت در دستگاه خشک کن قرار میدهند تا حالت خود را حفظ کنند.

پسته آبخندان از کیفیت پسته معمولی و خندان برخوردار نیست و فقط ظاهرش ممکن است شما را به اشتباه بیاندازد.برخی افراد فرصت طلب پسته آبخندان را با پسته مرغوب ترکیب کرده و به فروش میرسانند.در واقع با آبخندان کردن پسته میزان سم آفلاتوکسین در آن افزایش پیدا میکند.همانطور که مشاهده کردید پسته آبخندان همچنان که داری کیفیت پایینی است سلامتی شما را نیز به خطر می اندازد.تصمیم با خودتان هست.

8.راه های شناسایی آفلاتوکسین

راه های مختلفی برای شناسایی آفلاتوکسین وجود دارد یک روش این است که فرد با چشمان خود قارچ مولد سم را ببینیم.گاهی اوقات میزان فساد ماده غذایی اینقدر زیاد است که قارچ مولد بیماری برای چشم قابل رویت است.اما اکثرا سم آفلاتوکسین با چشم قابل رویت نیست.ولی اصلی ترین راه تشخیص سم آفلاتوکسین نمونه گیری از ماده آلوده به سم و مراجعه به آزمایشگاه های معتبر است.

9.برای کاهش میزان سم آفلاتوکسین در مواد چکار باید انجام دهیم؟

برای کاهش میزان این سم کارهای متفاوتی انجام میگیرد و بر اساس این که چه ماده غذایی آلوده شده باشد متفاوت است.همانطور که گفتیم آفلاتوکسین (B1) خطرناک ترین نوع آفلاتوکسین است. از عواملی که موجب ازبین رفتن سم آفلاتوکسین یا حداقل موجب کاهش سمیت آن می شود.

میتوان از عصار دو گونه گیاه به اسم (nees vasica adhatoda) و (vasica . a) استفاده کرد، بدینگونه که عصاره گیاه مورد نظر را با عامل سم با اعمال حرارت (100c تا 121c) به مدت 10 دقیقه قرار میدهیم با انجام این عمل تقریبا میزان سمیت آفلاتوکسین به حداقل میرسد.

همانطور که قبلا گفته شد بهترین راه جلوگیری همان وارد نکردن سم به بدن با دقت نظر خودمان است.علاوه بر مواردی که گفته شد در تحقیقات دیگری که صورت گرفته (باکتری سودوموناس پوتیدا) نیز باعث کاهش میزان سمیت آفلاتوکسین شده است. این باکتری تاثیر زیادی بر این عامل سمی داشته و باعث از بین رفتن آن میشوند.