نحوه غذاسازی گیاهان توسط فرآیندی بنام فتوسنتز

فتوسنتز فرآیندی برای غذاسازی گیاهان

فتوسنتز فرآیندی است که در طی آن بخش های سبز برگ ( کلروپلاست) با انرژی نوری خورشید، دی اکسید کربن اتمسفر و آب تامین شده از طریق آوند چوبی، واکنش نشان داده و قندهای ساده را می سازند. هیچگونه حیاتی درکره زمین وجود ندارد که به فرآیند فتوسنتز وابسته نباشد. معادله شیمیایی فتوسنتز به شرح زیر می باشد:

C6H12O6+6O2 = انرژی نوری + 6H2O+6CO2

معادله فوق به این معنی است که شش ملکول دی اکسید کربن در حضور انرژی نوری با شش ملکول آب ترکیب شده و یک ملکول قند و شش ملکول اکسیژن تولید می کنند. این قند ساده با مواد غذایی و آب جذب شده از خاک (و یا محیط رشد) ترکیب شده و تمام مواد مورد نیاز درخت و تمام مواد مورد نیاز حیات های دیگر کره زمین را فراهم می آورد. قرارگیری برگ ها در معرض نور خورشید برای انجام فتوسنتز ضروری می باشد.

در بخش درونی درختچه های متراکم برگ وجود ندارد. اگر به برآمدگی های کوچک روی ساقه گیاه در شکل زیر توجه نمایید، مشاهده می کنید که مکان های مریستمی بالغی (از برگ ها یا ساقه های کوچک) وجود دارد که به علت فقدان نور در حالت خواب باقی مانده اند.

مزایای سربرداری نقاط رشد گیاه

سربرداری این نقاط رشدی و نفوذ نور به طرف آنها می تواند باعث فعال شدن این مریستم ها شده و در نتیجه رشد آنها را تحریک نماید. فقط بخش های خارجی یا بیرونی درختچه ها که نور دریافت می کنند، برگ تولید می کنند. مقدار فتوسنتز همیشه آن چیزی که فکر می کنید، نمی باشد.

در کلروپلاست رنگدانه های سبزی وجود دارد که عمل فتوسنتز را انجام می دهند. کلروپلاست نه تنها در برگ ها وجود دارد، بلکه در ساقه های سبز و میوه های نارس هم یافت می شود. این بخش های گیاه برای انجام فتوسنتز و در نتیجه برای تولید قندهای ساده، باید در معرض نور قرار بگیرند.

برگ و سایر بخش های گیاه

ممکن است بپرسید که یک برگ خاکستری یا سیاه چه کاری می تواند انجام دهد و یا نحوه کار کاکتوس ها و یا گیاهان هوایی که ریشه ندارند، چگونه می باشد. آنچه مسلم است این است که اگر یک برگ یا یک ساقه برش داده شود، می توان درون آنها نقاط سبزی را مشاهده کرد.

در کلروپلاست رنگدانه های سبز رنگی وجود دارد که این رنگدانه ها مسئول ساخت مواد غذایی گیاهان بوسیله فتوسنتز می باشند. در کاکتوس ها، ساقه های آنها مسئول انجام فتوسنتز بوده، در حالی که برگ های آنها بصورت تیغ می باشد.

در گیاهان هوایی مانند خزه اسپانیایی که به درختان آویزان می شوند، آب مورد نیاز خود را از رطوبت اتمسفرمی گیرند و پوشش خزه ای خاکستری رنگ روی برگ های آن باعث جلوگیری از هدر رفت آب می شود. تنوع فیزیولوژی گیاهی و سازگاری اقلیمی زیاد و شگفت انگیز می باشد، اما معمولا تمام گیاهان توانایی فتوسنتز دارند.

بطور استثنا، گیاهانی وجود دارند که آب و موادغذایی خود را با چسبیدن به ساقه و ریشه گیاهان دیگر تامین می کنند که با این گیاهان پارازیت می گویند. انتقال آب، موادغذایی و قندها در سراسر گیاه از مسیرهایی که قبلا گفته شد انجام می شود.

چگونگی آرایش برگ روی ساقه

در هر گونه گیاهی، آرایش برگ ها و یا جوانه ها روی ساقه از قبل بطور ژنتیکی تعیین شده است که به آن فیلوتاکسی می گویند. به زبان یونانی فیلون به معنی برگ و تاکسیس به معنی آرایش می باشد.

در بسیاری از گیاهان مانند سیب و گلابی، برگ ها در گروه های پنج تایی و بصورت مارپیچ دور تا دور ساقه قرار گرفته اند. وقتی از روبرو به آنها نگاه شود، براحتی مشاهده می شود که هر برگ در معرض مقدار زیادی نور قرار گرفته است و این در حالی است که برگ بعدی روی آن سایه اندازی نمی کنند.

پنج عدد جوانه زاویه دار و بالغ با فاصله کم از همدیگر در بالا یا پایین یکدیگر قرار گرفته اند. در برخی از گیاهان دیگر، برگ ها یا جوانه ها در نقطه مقابل همدیگر روی ساقه قرار می گیرند. ممکن است این حالت جالب بنظر برسد، اما برای انجام هرس مناسب نمی باشد.

توجه داشته باشید که هر برگ از یک جوانه محافظت می کند که ممکن است از آن جوانه یک شاخه بوجود آید. آرایش برگ (بویژه در بسیاری از گیاهان چوبی بزرگ) محل قرارگیری شاخه ها و انشعابات را تعیین می کند. این موضوع به باغبان این اجازه را می دهد که نحوه رشد شاخه ها را تحت کنترل خود درآورد.

این موضوع برای ایجاد بیشترین ظرافت و زیبایی در داربست ها، برای تجدید رشد گیاهان مسن بوسیله برش چوب های مسن، برای هدایت پهنای سایه انداز گیاهان مجنون و یا برای تربیت گیاهان جوان ضروری می باشد.

نحوه آرایش یک جوانه و برگ

هر برگ می تواند یک جوانه، یک نقطه رشدی و یا یک مریستم را در زیر خود پنهان نماید که با انجام هرس رشد آنها تحریک می شود. مهم نیست که چه مقدار برگ روی ساقه وجود دارد، چرا که برگ ها طوری آرایش می یابند که هر برگ به نوبه نور دریافت می کند.

برگ ها و بخش های سبز درخت برای گیاه و در نهایت برای همه ما غذا می سازند. این بخش ها برای تولید قند و تکمیل گیاه همزمان به نور، آب و دی اکسید کربن نیاز دارند.

قاعده برگ ها محافظ جوانه، نقاط رشدی و یا مریستم بوده که این اندام ها می توانند به ساقه، شاخه یا انشعاب تبدیل شوند. برگ ها با یک نظم قابل پیش بینی آرایش یافته اند. باغبان بوسیله برش یک جوانه و یا برش یک گره برگی رشد را بطور دلخواه تحریک و هدایت می کند.

انتخاب منطقه کاشت صحیح گیاه

موفقیت در هر فضای سبزی به انتخاب صحیح مواد گیاهی برای منطقه مورد نظر بستگی دارد. همیشه منطقه مورد نظر باید قبل از استقرار گیاه، مورد آنالیز قرار بگیرد. انتخاب گیاهان مناسب کار باغبان را برای انجام هرس آسان می کند. رشد هر گیاهی در منطقه ای غیر از دامنه اکولوژیکی خود با ستیز و کشمکش همراه می باشد.

باید تحقیقات محلی در مورد منطقه مورد نظر انجام شود و هرگز نباید آگاهی افراد بومی منطقه مورد نظر را دست کم گرفت. همچنین باید اطلاعات آب و هوایی منطقه را بدست آورد.

عوامل مهم انتخاب منطقه کاشت

عوامل مهم انتخاب منطقه کاشت و آگاهی از آنها عبارتند از:

1.جهات جغرافیایی: جهات جغرافیایی منطقه و یا میزان نزدیکی آن به استوا حیاتی و تعیین کننده می باشد. این مسئله کنترل کننده میزان نور در دسترس برای گیاهان بخصوص گیاهان نیازمند به نور می باشد.

مناطقی از نیمکره جنوبی که رو به شمال و مناطقی از نیمکره شمالی که رو به جنوب می باشند، بیشترین میزان نور خورشید را دریافت می کنند. اگر مناطق مورد نظر برای فضای سبز از خط استوا فاصله زیادی داشته باشند (جنوب نیمکره جنوبی و شمال نیمکره شمالی)، سایه اندازی بیشتری خواهد داشت.

2.ارتفاع: ارتفاع میزان بالا بودن منطقه مورد نظر از سطح دریا را نشان می دهد و بر شرایط آب و هوایی آن منطقه تاثیر می گذارد. هرچه ارتفاع منطقه از سطح دریا بالاتر باشد، در نتیجه آن منطقه سردتر خواهد بود و احتمال بروز سرمازدگی و یخبندان در آن منطقه نسبت به مناطق اطراف بیشتر خواهد بود.

3.توپوگرافی (پستی و بلندی)، باد و یخبندان: شکل زمین (پستی و بلندی) نیز بر شرایط منطقه تاثیرمی گذارد که این تاثیر به بادهای غالب، تونل های باد و میزان یخبندان مربوط می شود.

4.باد: اقدام به کاشت در راس تپه باعث می شود که گیاه در معرض باد قرار گیرد و صدمه ببیند، در حالی که کاشت در شیب های پشت به باد (در جهت مخالف باد) تا حدودی از گیاه محافظت می کند. بادهای شدید مخرب بوده و باعث کاهش رطوبت برگ ها می شوند و همچنین استقرار گیاه را با مشکل مواجه می کنند.

عوامل مهم انتخاب منطقه مناسب برای کاشت

1.یخبندان: توجه به وجود یخبندان در منطقه یک موضوع مهم برای انتخاب گیاه می باشد. به محض اینکه هوای گرم به طرف بالا حرکت کند، هوای سرد به طرف پایین می آید. در پایین ترین بخش های یک منطقه، هوای سرد تجمع می یابد که این می تواند منجر به سرمازدگی و یخبندان شود.

دیوارهای سنگی و سنگفرش ها می توانند گرمای روز را در خود ذخیره کنند، بخصوص اگر رو به استوا یا جهت غربی باشند که این گرما در شب آزاد شده و هوای اطراف را گرم می کند و احتمال بروز یخبندان یا شدت آنرا کاهش می دهد. استخرهای شنا و یا حوض های بزرگ گرما را ذخیره کرده و بر دمای شب محیط اطراف خود تاثیر می گذارند.

2.خاک: خاک یک ماده شگفت انگیز بوده که حیات گیاه را حمایت می کند. گیاهان بخش بزرگی از موادغذایی خود را از محلول خاک جذب می کنند. این محلول شامل آب موجود در خاک بوده که مواد معدنی و مواد غذایی حل شده که از سیستم طبیعی خاک مشتق شده اند و یا توسط کودها و مواد آلی به خاک اضافه شده اند، را حمل می کند.

کیفیت خاک به مقدار زیادی بر کیفیت محلول خاک تاثیر می گذارد. در سیستم های هیدروپونیک (سیستم های بدون خاک)، گیاهان با استفاده از موادغذایی اضافه شده به آب رشد می کنند. در این سیستم ها، در واقع یک محلول خاک مصنوعی از کودهای صنعتی ساخته شده است تا گیاهان بتوانند درون آن رشد کنند.

این سیستم در صورتی که بر اساس نیازهای رشدی هر گونه گیاهی طراحی شود، کارایی بالایی خواهد داشت، اما در هنگام ایجاد یک فضای سبز متنوع (دارای گیاهان مختلف)، یک باغ زینتی خانگی و یا یک فضای عمومی، خاک به عنوان عامل اصلی تعیین کننده انتخاب گیاه و موفقیت نسبی آن عمل می کند.

همراهان همیشگی، سایت پسته رفسنجان بهترین و مرغوب ترین کودهای مورد نیاز بخش کشاورزی را با ضمانت در اختیار کشاورزان عزیز قرار داده و تلاش در جهت رشد کشاورزی کشورمان بالاترین هدف ماست.