روغن ولک برای درخت پسته و خواص شگفت‌انگیز آن

درخت پسته، به عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی ایران، همواره در معرض آفات و بیماری‌های مختلفی است که می‌توانند به طور چشم‌گیری به باردهی و کیفیت محصول نهایی آسیب برسانند. پسته کاران هر سال برای جلوگیری از خسارت‌هایی که در طول فصل توسط آفات ایجاد می‌شود، از روغن امولسیون‌شونده‌ای به نام روغن ولک برای پسته استفاده می‌کنند.

روغن ولک بر پایه نفتی است و می‌تواند برای درختان میوه، از جمله پسته، به عنوان یک سمپاشی زمستانی به کار رود تا از حمله آفات جلوگیری کند. این روغن علاوه بر کنترل آفات پسته برای تأمین نیاز سرمایی درختان پسته هم مؤثر است. در ادامه به بررسی تمام موارد مربوط به روغن ولک برای پسته می‌پردازیم، با ما همراه باشید.

روغن ولک چیست؟

روغن ولک نوعی امولسیون روغنی است که از مشتقات نفتی به دست می‌آید. این روغن امولسیون شونده یک ماده ضد آفت است که از گروه هیدروکربن‌های آلیفاتیک بوده و دارای 80% روغن پارافین، به همراه آب و امولسیفایر می‌باشد. استفاده از آب و امولسیفایر در این محصول به منظور سهولت در پخش شدن و پوشش بهتر سطح گیاه می‌باشد. روغن ولک به عنوان یک حشره‌کش و کنه‌کش زمستانه در باغات، به خصوص برای درختان پسته، استفاده می‌شود و به روغن زمستانه هم معروف است.

فواید روغن ولک برای پسته

روغن ولک برای پسته علاوه بر کم خطر بودن برای انسان و محیط‌زیست نسبت به سایر حشره‌کش‌ها به دلیل باقیمانده غیرسمی روغن روی محصولات پسته، دارای فوایدی از جمله:

کنترل طیف وسیعی از آفات پسته

روغن ولک با ایجاد لایه‌ای نازک روی بدن حشرات و کنه‌ها، منافذ تنفسی آن‌ها را مسدود کرده و باعث مرگ آن‌ها می‌شود. این روغن قادر به کنترل آفات مختلفی مانند کنه‌ها، شپشک‌ها، شته‌ها، پسیل‌ و کرم‌های جوانه‌خوار پسته است.

تأمین نیاز سرمایی درخت پسته

 استفاده از روغن ولک در اواخر فصل زمستان می‌تواند رکود جوانه‌های رویشی و زایشی را شکسته و موجب تسریع در بیدار شدن درخت پسته و بهبود عملکرد شود. عدم تأمین نیاز سرمایی می‌تواند منجر به دیر سبز شدن درخت، ریزش جوانه‌های گل، کوتاه ماندن سرشاخه‌ها و میان گره‌ها، کاهش باردهی و کیفیت محصول شود.

افزایش کیفیت پسته

استفاده از روغن امولسیون شونده در زمستان می‌تواند باعث تسریع گل‌دهی، یکنواختی گلدهی، افزایش کمیت و کیفیت میوه‌دهی ‌شود. همچنین این روغن به افزایش درصد خندانی، وزن مغز پسته، و بهبود رنگ و طعم آن کمک می‌کند.

با این حال، علاوه بر مزایایی که روغن ولک برای پسته به همراه دارد، استفاده نادرست یا بیش از حد از روغن ولک می‌تواند تأثیرات منفی بر درخت پسته داشته باشد.

مضرات روغن ولک برای پسته

در حالی که روغن ولک مزایای متعددی برای درخت پسته دارد، استفاده از آن بدون در نظر گرفتن خطرات احتمالی می‌تواند به درختان آسیب برساند. برخی از مضرات روغن ولک برای پسته عبارتند از:

• روغن ولک بیش از 80 درصد ماده نفتی پارافین دارد که به سختی در محیط تجزیه شده و بقایای آن در بافت‌های گیاهی باقی می‌ماند.
• به مرور زمان باقی‌مانده روغن ولک در پسته موجب اثرات منفی نظیر توقف رشد، خشکیدگی سرشاخه‌ها و نهایتاً خشک شدن کامل درخت را به دنبال خواهد داشت.
• استفاده از روغن ولک در سال‌های اول نیز دارای اثرات منفی همانند شکاف پوست تنه و خروج شیره گیاهی، فعال شدن جوانه‌های خفته بر روی شاخه‌های اصلی و ایجاد ناخنک‌های (شاخه‌های کوچکی که از هرس باقی می‌مانند) غیرمطلوب و خشکیدگی بیش از اندازه سرشاخه‌ها و تنه می‌باشد.
• مصرف بیش از حد مجاز روغن ولک، می‌تواند سبب ایجاد لکه سوختگی در محلول‌پاشی‌های مواد شیمیایی به ویژه در ناحیه زیر میوه، مشاهده می‌شود.

برای استفاده ایمن و موثر از روغن ولک، مهم است که دستورالعمل‌های تولیدکننده را با دقت دنبال کنید و از مقادیر توصیه شده تجاوز نکنید.

روغن ولک چگونه باعث کنترل آفات پسته می‌شود؟

روغن ولک با ایجاد یک لایه نازک بر روی سطح بدن آفات پسته، سطح سخت روی بدن آن‌ها را از بین می‌برد. همچنین این لایه روغن منافذ تنفسی و حیاتی حشره را مسدود می‌کند، در نتیجه حشره به دلیل کمبود اکسیژن، دچار خفگی می‌شود. در نتیجه تمامی راه‌های ورود و خروج هوا، اعصاب و ماهیچه‌های آفات هنگام تماس روغن با بدنشان دچار مشکل شده و باعث نابودی آن‌ها می‌شود.

روغن آفت کش در صورتی که در تماس با تخم آفات قرار بگیرد باعث عدم خروج پوره‌ها و لاروها از تخم می‌شود. این روغن برای پرندگان و سایر حشرات مفید سمی نیست، اما ماهی‌ها و زنبورهای عسل تحت تأثیر این روغن قرار می‌گیرند.

برای اینکه بدانید روغن ولک را چه زمانی، به چه میزانی و چگونه به کار ببرید، ادامه مقاله را مطالعه بفرمایید.

زمان استفاده از روغن ولک برای پسته

زمان استفاده از روغن امولسیون شونده برای پسته در زمستان از اواسط بهمن تا 5 اسفند (برای نهال‌های پیوندی 3 تا 4 ساله تا اواسط اسفند) می‌باشد که به نوع منطقه بستگی دارد. باید از پاشیدن روغن ولک در سرمای شدید، یخبندان و یا گرمای زیاد خودداری کنید.

روغن‌پاشی در زمستان حداکثر تا یک هفته قبل از تورم جوانه‌ها و در تابستان با نظر کارشناس باید انجام شود. روغن‌پاشی به موقع باغات پسته باعث افزایش باردهی چشمگیری در باغات پسته خواهد شد.

میزان مصرف روغن ولک برای پسته

میزان مصرف روغن ولک برای ارقام مختلف پسته می‌تواند متفاوت باشد. این میزان مصرف، به مدت زمان سرمای مورد نیاز پسته، بستگی دارد. در جدول زیر مقدار مصرف روغن ولک برای ارقام احمدآقایی، اکبری، فندقی و کله‌قوچی آورده شده است.

ارقام پسته	مدت زمان سرمای مورد نیاز (ساعت)	درجه حرارت سرمای مورد نیاز (درجه)	مقدار مصرف روغن ولک
احمدآقایی	1000	2 تا 7	20 تا 30 لیتر در هزار
اکبری	1200	2 تا 7	35 تا 40 لیتر در هزار
فندقی	800	2 تا 7	20 تا 30 لیتر در هزار
کله قوچی	600	2 تا 7	20 تا 30 لیتر در هزار

طریقه استفاده از روغن ولک برای پسته

کاربرد روغن ولک برای پسته باید به گونه‌ای باشد که تمام درخت پسته را بپوشاند. برای اینکه بدانید چگونه از آن استفاده کنید مراحل زیر را دنبال کنید.

• انتخاب و کالیبره کردن سمپاش مناسب، کنترل سلامت و دقت دستگاه‌ها و تجهیزاتی که بر روی کیفیت کار تأثیرگذار است.
• جهت تهیه محلول سمپاشی نیز ابتدا روغن ولک را داخل یک ظرف بزرگ ریخته و در آب (ترجیحاً ولرم) حل کنید.
• محلول آماده شده را داخل مخزن سمپاشی، که تا یک دوم آن را پر از آب کرده‌اید ریخته و همزمان با آن همزن را روشن کنید.
• در مرحله آخر مخزن را پر از آب کرده و سپس اقدام به محلول‌پاشی کنید.
• دوره کارنس روغن ولک به طور متوسط بین 3 الی 4 هفته است.

مکانیزم روغن ولک برای تأمین نیاز سرمایی درختان پسته چگونه است؟

در صورت عدم تأمین نیاز سرمایی درخت پسته، برگ‌ها بد شکل و غیر نرمال شده و به صورت دو یا سه برگچه‌ای خواهند بود، که مطمئناً بر تمام فرایندهای فیزیولوژی و بیوسنتز برگ در فصل رشد بعدی مؤثر خواهد بود. از این رو استفاده از ترکیباتی مانند روغن ولک برای درختان پسته برای سال‌آوری پسته ضروری است.

• روغن ولک یک لایه غیر قابل نفوذ از اکسیژن روی جوانه‌ها ایجاد می‌کند که از ورود اکسیژن به جوانه‌ها جلوگیری می‌کند.
• میزان نفوذ اکسیژن به ضخامت لایه روغن و مدت زمان حضور آن بستگی دارد، معمولاً بعد از 10 تا 14 روز اتفاق می‌افتد.
• کمبود اکسیژن ایجاد شده توسط این لایه روغن باعث از بین رفتن رکود در جوانه‌ها و افزایش متابولیسم گیاه برای تجزیه روغن می‌شود. این فعالیت باعث رشد زودرس جوانه در پسته می‌شود.
• روغن ولک فقط برای کمک به تامین نیاز سرمایی و تکامل جوانه گل نیست بلکه برای تکامل جوانه‌ی رویشی یا همان جوانه‌های برگ نیز ضروری است.

تا زمانی که ۶۶ درصد نیاز سرمایی درختان پسته به صورت طبیعی تأمین نشده باشد، مصرف روغن ولک با عدم مصرف آن تفاوتی نمی‌کند. لذا بایستی سرمای تأمین شده توسط مدل‌های کارآمد، محاسبه شده و روزی که عدد سرمای تأمین شده به دامنه موردنظر رسید، روغن ولک استفاده شود.

روغن امولسیون شونده و افزایش کیفیت پسته

استفاده از روغن ولک همراه با بنزوات سدیم سبب افزایش وزن دانه و درصد خندانی، به میزان تقریباً ۶ درصد می‌شود. جوانشاه و علیپور (۲۰۰۳) گزارش نمودند که استفاده از غلظت های بالای ۳ درصد روغن ولک در ترکیب با نیترات پتاسیم به صورت محلول‌پاشی در بهمن ماه، باعث افزایش غلظت ازت و پتاسیم جوانه گل پسته شد. به عبارتی استفاده از این روغن کارایی جذب عناصرغذایی را در گیاه پسته بالا می‌برد.

روغن ولک چگونه باعث سرخشکیدگی درخت پسته می‌شود؟

علاوه بر محلول‌پاشی نادرست روغن ولک روی درخت پسته که یک دلیل مهم سرخشکیدگی می‌باشد، دلایل دیگری مربوط به روغن ولک، باعث سرخشکیدگی پسته می‌شوند که عبارتند از:

• روغن‌پاشی در هنگام یخبندان
• استفاده از روغن ولک بی‌کیفیت و گازوئیلی
• محلول‌پاشی بعد از بارندگی، که درخت هنوز مرطوب است
• استفاده از غلظت‌های بالای روغن ولک سبب ترشح صمغ از درخت شده، منافذ بسته می‌شوند و جوانه‌های خفته را افزایش می‌دهند.

استفاده از روغن ولک در تابستان

خلوص روغن امولسیون شونده را از نظر وجود هیدروکربن‌های غیراشباع با درجه سولفوناسیون نشان می‌دهند. درجه سولفوناسیون در تعیین روغن‌ها برای سمپاشی زمستانه و تابستانه مؤثر می‌باشد. مثلاً روغن‌های با درجه سولفوناسیون 85 تا 95 برای سمپاشی تابستانه و روغن‌های با درجه سولفوناسیون 65 تا 75 برای سمپاشی زمستانه درخت پسته مناسبند. همچنین در تابستان سمپاشی روغن برای کنترل شپشک آردآلود، سپردارها و شته‌ها کاربرد دارد.

روغن ولک با تمامی سموم قابل اختلاط نبوده و باید در ترکیب با سایر سموم احتیاطات لازم را در نظر داشته باشید. در ادامه به ترکیب روغن ولک با سموم سازگار و ناسازگار می‌پردازیم.

چه سمومی در ترکیب با روغن ولک سازگار و چه سمومی ناسازگار هستند؟

روغن ولک می‌تواند با تعداد زیادی از انواع سموم مختلف ترکیب و به صورت محلول‌پاشی استفاده شود. اما تعدادی از سموم هستند که نباید آن‌ها را با این امولسیون ترکیب کرد. سمومی مانند قارچ‌کش کاپتان، سموم گوگردی مانند سولفور و آبامکتین از این دسته سموم هستند. در صورت نیاز برای ترکیب با سموم دیگر پیشنهاد می‌شود از سموم نفوذی مانند دورسبان و اتیون استفاده کنید. از نمونه قارچ‌کش‌های قابل اختلاط با این روغن هم می‌توان به نوردوکس و بردوفیکس اشاره کرد.

افزودن روغن ولک به سایر آفت‌کش‌های مجاز برای مخلوط کردن، باعث دوام بیشتر آفت‌کش می‌شود.

از چه روغن ولکی برای پسته استفاده کنیم؟

از بهترین روغن‌های ولک‌ برای پسته می‌توان به روغن ولک کیا 92، روغن ولک آریا شیمی و روغن ولک 92 تهران اشاره کرد، که در زیر به آن‌ها پرداخته شده است.

روغن ولک کیا 92

روغن ولک کیا 92 کیفیت بسیار بالایی دارد و دارای درجه سولفوناسیون مناسبی می‌باشد. این ماده شامل 80% روغن، 18% آب و 2% امولسیفایر می‌باشد و درجه سولفوناسیون آن 92% است. جنس پارافین استفاده شده و جنس مواد امولسیفایر نیز در این روغن بسیار مرغوب بوده است، به صورتی که مواد جامد به هیچ وجه ته‌نشین نشده و اثرگذاری فوق العاده‌ای دارد.

روغن ولک آریا شیمی

روغن ولک آریا شیمی با بستن روزنه های تنفسی گیاه، بالا بردن سوخت و ساز و شکستن هورمون‌های بازدارنده رشد باعث تأمین نیاز سرمایی درخت پسته می‌شود. این روغن برای مبارزه با آفات گیاهی مانند شپشک‌های درختان پسته (سپردار واوی، شپشک تنه) در فصل زمستان هم کاربرد دارد.

از روغن ولک آریا شیمی می‌توانید به عنوان یک افزودنی همراه با آفت‌کش‌ها در هنگام سمپاشی در فصل زمستان و تابستان استفاده کنید.

روغن ولک 92 تهران

روغن ولک 92 یک روغن امولسیون شونده گیاهی بوده که نقش بسزایی در زمینه کنترل بیولوژیک و مدیریت تلفیفی آفات پسته ایفا می‌کند. این روغن دارای سمیت کمی است که آن هم به سرعت در اثر تبخیر از بین می‌رود و فقط مقدار کمی از آن باقی می‌ماند.

روغن ولک 92 تهران باعث تسریع در گلدهی و افزایش کمیت و کیفیت پسته، همراه با نیترات پتاسیم باعث برطرف شدن نیاز سرمایی درخت پسته، با بنزوات سدیم سبب افزایش وزن صد دانه و درصد خندانی پسته و در نتیجه باعث افزایش جذب عناصرغذایی می‌شود.

اگر به دنبال روغن ولک مرغوب هستید، می‌توانید روغن‌ امولسیون شونده به رشد کویر را از وبسایت پسته رفسنجان تهیه کنید.

هنگام استفاده از روغن ولک چه نکاتی را باید رعایت کنید؟

• قبل از استفاده از روغن ولک، برچسب روی آن را به دقت مطالعه کنید.
• از مصرف روغن ولک در دمای زیر صفر درجه سانتی‌گراد خودداری کنید.
• در بهار و تابستان باید قبل از سمپاشی با روغن، درختان را آبیاری کنید.
• اگر روغن با سم همراه باشد باید احتیاطات مربوطه به سم رعایت شود. از اختلاط روغن ولک با سموم گوگردی و قارچ‌کش کاپتان خودداری کنید.
• 3 هفته قبل و بعد از سمپاشی با روغن از کاربرد گوگرد روی گیاه باید خودداری نمایید.
• از تجهیزات ایمنی مناسب مانند دستکش، ماسک و عینک در هنگام سمپاشی استفاده کنید.

کلام پایانی

روغن ولک به عنوان یک ابزار کارآمد و مقرون به صرفه در مدیریت آفات درختان پسته است، که نقشی کلیدی در حفظ سلامت و افزایش باردهی این محصول ارزشمند ایفا می‌کند. با استفاده صحیح و اصولی در فصل تابستان و خصوصاً در زمستان از این روغن، می‌توانید به طور قابل توجهی از خسارات ناشی از آفات کاسته، نیاز سرمایی درختان را تأمین و درنتیجه به ارتقای کمیت و کیفیت محصول پسته کمک کنید. با این حال، باید در هنگام استفاده از روغن ولک نکات ایمنی را هم رعایت کنید.

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه