مشخصات گیاه فلفل آبی
در کتب سنتی با نام «فُلفُل الماء» ذکر شده است. صاحب اختیارات بدیعی فلفل الماء و زنجبیل الکلاب را با نام های مختلف یک گیاه می دانند ولی در سایر کتب و منابع از جمله مخزن الادویه آن ها را متفاوت می دانند و تحت دو عنوان مربوط به دو گیاه مختلف آورده اند. به فرانسوی Renouee و Renouee poivre d eau و به انگلیسی water pepper و Smartweed گفته می شود.گیاهی است از خانواده ی Polygonaceae نام علمی آن Polygonaceae hydropiper L. و مترادف های آن Polygonum acre Lam. و Polygonum glandulosum می باشد.
فلفل آبی گیاهی است یکساله، علفی، بلندی آن 100-50 سانتی متر و همان طور که از نام آن بر می آید در نقاط مرطوب و کنار آب های راکد و غیر جاری می روید. ساقه ی آن پرگره و در محل اتصال دمبرگ و ساقه گره هایی با زایدی دیده می شود. برگ های آن سبز باریک کمی دراز شبیه برگ بید بیضی که از دو طرف باریک است، گل های آن به رنگ سفید کثیف یا قرمز است.
میوه ی آن ریز کوچک به شکل خوشه به رنگ سبز است که سطح خارجی آن را نقاط ریز می پوشاند، برگ های آن و همچنین دانه های آن دارای طعمی تند شبیه فلفل است ولی اسانس آن شبیه عطر فلفل نیست.
این گیاه در مناطق مختلف اروپا و آسیا و شال آفریقا و آمریکای شمالی بطور خودرو می روید. در ایران در مناطق شمال ایران در اطراف رشت و در بندر گز و همچنین در مناطق جنوب غرب ایران در شوش به طور وحشی و فراوان دیده می شود صاحب فلورا ایرانیکا معتقد است که گونه ی فرعی از این گیاه در ایران وجود دارد.
ترکیبات شیمیایی گیاه فلفل آبی
از نظر ترکیبات شیمیایی در برگ های آن اسانس روغنی فرار و اوکسی متیل آنتراکینون و همچنین چند اسید از جمله Oxymethyl anthraquinones پولی گونیک اسید که خاصیت تحریک کردن دارد، مشخص شده است. و ضمنا یک گلیکوزید که خاصیت انعقاد را افزایش می دهد، در گیاه وجود دارد. به همین علت از این گیاه برای بند آوردن خون استفاده می شود. به علاوه در گیاه یک روغن اتری دارای پولیگونوم وجود دارد که فشار خون را کاهش می دهد.
بررسی های جدید دیگری نشان می دهد که در گیاه مواد فلاونول فلاون گلوکوزید وجود دارد و به علاوه گلیکوزیدD و کوئرسیترین و گلی کوزید از آن جدا شده است. مقدار گلیکوزید فلاونول در گیاه مرتبا تا آغاز رسیدن میوه رو به افزایش می گذارد و پس از آن کاهش می یابد. حد اکثر مقدار این گلیکوزید در برگ گیاه در حدود 9 درصد می باشد. ضمنا یک ماده ی سسکی ترپن دی آلدئید جدید و همچنین پولی گودیال در گیاه مشخص است.
شناخت خواص و کاربرد فلفل آبی
گیاه فلفل آبی از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی گرم و خشک است و برگ آن دارای طعم دبش و تند و میوه ی آن نیز تند است. در برخی مناطق از آن به جای فلفل استفاده می شود و یا آن را خشک کرده ساییده با روغن زیتون مخلوط می نمایند و به جای سوس تند با غذا مصرف می کنند. این سوس ضمن تندی برای هضم غذا نیز کمک می کند.
برگ و میوه ی آن گرم کننده معده و کبد و محرک و مدر و قاعده آور است و در مواردی که قطع قاعدگی علت خاصی نظیر آبستنی یا یائسگی نداشته باشد برای رفع آن از برگ های این گیاه می خورند، ضمنا برای سایر عوارض رحمی نیز مفید است.از عصاره ی این گیاه با توجه به ماده ی عامل خاصی که دارد برای بند آوردن خون و قطع اخلاط خونی و خونریزی ای معده و خونریزی از بواسیر و خونریزی های رحمی استفاده می شود در این موارد مصرف 30-40 قطره عصاره ی آن در روز بسیار مفید است.
ریشه ی گیاه تلخ و ضمنا مقوی است و ضماد برگ آن برای تحلیل ورم های بلغمی و سفت و تحلیل خون مردگی و ورم زیر چشم مفید است.ضماد آن را در موارد زخم های باز نباید استعمال نمود زیرا پوست را تحریک می کند. مقدار خوراک از گرد برگ و میوه ی آن 4-1 گرم است و تا 8 گرم نیز تجویز کرده اند.برای دم کرده ی آن تا 15 گرم در یک لیتر آب جوش استفاده می شود.
این گیاه برای ماهی مسموم کننده است. در هندوستان از این گیاه و از برگ هایش به عنوان محرک، مدر، قاعده آور و برای رفع ناراحتی های رحم به کار می برند. ریشه ی آن محرک و تونیک تلخ است.در چین از دانه ی گیاه و برگ ها و ساقه های سبز آن و محرک، مدر و بادشکن استفاده می شود. در هند و چین برگ های گیاه به عنوان ملین و ضد انگل معده و کرم کش تجویز می شود.
گونه های مختلف فلفل آبی و خواص آن ها
گونه های دیگری از گیاه فلفل آبی نیز از نظر دارویی مورد توجه هستند که به ذکر چند گونه آن که در ایران می رویند به طور مختصر می پردازیم:
1.گونه فلفل آبی به نام علمی Polygonum persicaria L.
گونه فلفل آبی به نام علمی Polygonum persicaria L. و مترادف آن Blumei Meisn این گونه به فرانسوی Renouee persicaire و Pied rouge و به انگلیسی Ladys thumb. گفته می شود.گیاهی است یک ساله و مانند فلفل آبی در کنار استخر ها و نقاط مرطوب و کنار گودال های مرطوب به طور خودرو می روید. گیاه آن شبیه فلفل آبی است ولی کوتاه تر از آن می شود. ارتفاع آن کمتر از 70سانتی متر است.برگ های آن شبیه برگ هلو و گل های آن به رنگ قرمز و سفید کثیف می باشند.
خواص آن خیلی شبیه فلفل آبی است و در بند آوردن خونروی ها مؤثر است ضمنا برای نقرس و روماتیسم نیز تجویز می شود. در خاور دور از برگ ها و ساقه های جوان آن به عنوان ضد کرم و ضد انگل شکم استفاده می شود. در هند و چین از ریشه ی این گیاه نیز به عنوان نرم کننده ی سینه استفاده می کنند.
در هندوستان برای خرد کردن سنگ داخل اعضای بدن کاربرد دارد. در اروپا به عنوان قابض و برای التیام زخم و خرد کردن سنگ تجویز می شود. این گیاه در اروپا در هندوستان در کشمیر و در ایران در اغلب مناطق از جمله اطراف تهران، در کرج، ری و در مناطق شمال ایران در گیلان،لاهیجان، رودبار و در آذربایجان و در اراک و ملایر و شوش و بلوچستان به طور خودرو می روید.
2.گونه فلفل آبی با نام Polygonum amphibium L
گونه Polygonum amphibium L. به فرانسوی Renouee amphib و به انگلیسی Knot weed گفته می شود.گیاهی است پایا و چند ساله، در آب های راکد و محل های خیلی مرطوب می روید. بلندی ساقه ی آن مانند فلفل آبی است.گل ها آن کوچک و قرمز و کمی معطّر و برگ های آن تقریبا شبیه برگ های فلفل آبی. از دانه ها و میوه ی این گیاه در هندو چین به عنوان یک ماده برای ایجاد حالت تهوع و ضد کرم استفاده می شود.
ریشه ی این گیاه نیز به عنوان التیام دهنده ی زخم و قابض و مدر و دفع سنگ کلیه تجویز می شود.این گیاه در اروپا بخصوص در فرانسه و در ایران در لرستان و ازنا و جنوب غربی اراک در ارتفاعات 1800 متری به طور خودرو می روید.
3.گونه فلفل آبی با نام Polygonum lapathifolium L.
گونه Polygonum lapathifolium L. و مترادف ها آن P.nodosum Pers و P.obtusatum Steud. می باشد. به فرانسوی Renouee a feuilles de patience و به انگلیسی Willow weed گفته می شود. از نظر بلندی گیاه و رنگ گل و محل رویش در ایران نظیر گونه های قبلی است ولی از نظر ابعاد برگ ها متفاوت است و برگ های آن بیضی کمی دراز و پوشیده از مو که از دو طرف باریک می شود.
خواص آن مشابه گونه های قبلی است.این گیاه در مناطق مختلف اروپا و در فرانسه می روید. در ایران نیز در اغلب مناطق در نواحی غرب ایران در اراک، کوه چهار خاتون، و در آذربایجان در قره داغ و حسن بیگلو انتشار دارد. صاحب فلورا ایرانیکا معتقد است.که گونه ی فرعی از این گونه در ایران می باشد.
4.گونه فلفل آبی با نام Polygonum minus Huds.
گونه Polygonum minus Huds. گیاهی است یکساله با ساقه های خوابیده و نازک و پر انشعاب که پوست آن ها پوشیده از کرک است. برگ های نیزه ای ،خطی گل های آن ارغوانی است. این گیاه در شمال ایران در آستارا دیده می شود. در هندوستان نیز در قسمت گرم آن شبه قاره می روید. از نظر خواص در شبه جزیره ی مالاریا از جوشانده ی برگ های این گیاه در موارد سوء هاضمه و برای کمک به هضم غذا استفاده می کنند. همچنین پس از وضع حمل به زائو می دهند.
5. گونه فلفل آبی با نام Polygonum barbatum L
گونهPolygonum barbatum L. گیاهس است یکساله با شاخه های صاف و بدون کرک. برگهای آن نیزه ای . خطی، سطح برگ بدون کرک و در امتداد رگبرگ در پشت برگ و در کنار برگ دارای مو می باشد.این گیاه د ایران در بلوچستان در ناحیه گاشت دیده می شود و در هندوستان نیز در مناطق گرم هند انتشار دارد.
از نظر خواصاز دانه های آن در هندوستان برای رفع درد قولنج در روده و شکم استفاده می شود.و ریشه آن را به عنوان قابض و خنک کننده مصرف می کنند. از گونه های مختلف فلفل آبی باید در حد مجاز و با نظر کارشناس گیاه درمانی و پزشک استفاده نمود.
برای خرید گیاهان دارویی می توانید به فروشگاه ما مراجعه کنید.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
برای عضویت در کانال تلگرام، اینستاگرام و آپارات پسته رفسنجان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید:
