شرایط فیزیکی مناسب خاک در دیم کاری

شرایط فیزیکی مناسب خاک در دیم کاری

شرایط فیزیکی مناسب خاک در دیم کاری

خاک به عنوان بستر حیات با ارزش ترین سرمایه کره خاکی شمرده شده و آن را پلی میان جهان بی جان و دنیای زنده می دانند تا زمانی که بشر با شکار و جمع آوری غذا ارتزاق می کرد نیازی به تفکر درباره طبیعت و ارزش خاکی که زیر پایش بود نداشت، ولی همین که بجای جمع کردن غذا اقدام به کاشتن آن کرد و طبیعت و خاک اثر مستقیمی در زندگیش پیدا کرد مجبور شد درباره خاک نیز فکر کند در آن موقع بشر فکر کرد که خاک زیر پایش فقط بستری است برای نشو و نمای گیاه و جائی است که می توان در آن بذری را نهاد که از آن گیاهی حاصل شود و غذای او را تأمین کند.

تفکری که هم اکنون نیز در مورد دیم زارهای کشورمان وجود دارد در حالی که خاک برای بشر مهمترین منبعغذایی است چون گیاه را تولید می کند و غذا و مسکن و پوشاک را می سازد خاک یکی از منابع طبیعی بسیار مهم برای زندگی و بقاء انسان و حیوان بشمار می آید و بجز هوا و گرمای خورشید آنچه که در اختیار بشر است از خاک حاصل می شود .

خاک اساس و بنیان کشاورزی

خاک که در واقع اساس و بنیان کشاورزی است از تجزیه تدریجی سنگ ها تحت تأثیر عوامل مختلف محیطی و فعالیت موجودات زنده با گذشت زمان های بسیار طولانی برای زیست و حیات بوجود آمده است. برای آن که خاک محیطی سالم برای رشد گیاهان باشد باید نیازهای گیاه را برآورده ساخته و ممانعتی برای زندگی آن ها نداشته باشد. نیازهایی که گیاه از خاک باید تأمین کند عبارتند از آب ، عناصر غدایی ، اکسیژن برای تنفس ریشه و محلی برای لنگرگاه ریشه ها و استقرار گیاه . در اینجا فهرست وار فقط به ذکر آن دسته از خصوصیات خاک خواهیم پرداخت که در زراعت دیم مؤثر می باشند .

خاک اساس و بنیان کشاورزی

 شناخت خصوصیات خاک دیم کاری

خاک یک محیط بسیار پیچیده است که در آن فعالیت های شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی همواره در جریان هستند و بین آن ها اثرات متقابل زیاد و گوناگون وجود دارد. در شرایط خشک ، فرآیندهای فیزیکی، شیمیائی و بیولوژیکی تشکیل خاک بطور قابل توجهی کند می شوند و چرخه حاصلخیزی Fertilitycycle تحت شرایط خشک عملا یک سیستم بسته بوده و گسترش عناصر با سرعت بسیار کم انجام می گیرد خصوصیات عمده خاک در ارتباط با تولید را می توان به خصوصیات شیمیایی بیولوژیکی و فیزیکی تقسیم بندی نمود.

خصوصیات شیمیایی خاک دیم کاری 

مهمترین خصوصیات شیمیایی خاک در ارتباط با تولید عبارتست از اسیدیته ، درصد آهک ، میزان فسفر ، ازت ، پتاسیم قابل استفاده ، ظرفیت تبادل کاتیونی ، درصد اشباع بازی ، میزان عناصر کم مصرف و هدایت الکتریکی . نقش اسیدیته در قابلیت استفاده بودن عناصر غذایی بخصوص فسفر و عناصر کم مصرف مانند آهن و روی در ارتباط با ترکیبات محلول و یا غیر محلول آن ها می باشد .

نوع رس و ظرفیت تبادل کاتیونی و آنیونی آن در نگهداری عناصر عمده غذایی بخصوص ازت ، فسفر و پتاسیم و عناصر کم مصرف نقش اصلی را دارا بوده و یکی از عوامل سنجش حاصلخیزی طبیعی بشمار می رود . مدیریت اسیدیته خاک با مصرف آهک در شرایط اسیدی و استفاده از گوگرد عنصری و شتشوی خاک در شرایط شور و قلیایی و مدیریت عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در مواردی که سایر خصوصیات مؤثر در توان تولیدی مانند ظرفیت نگهداری آب قابل استفاده و با وزن مخصوص ظاهری دچار تخریب نشده باشد سبب مرمت و ارتقای توان تولیدی خواهد شد.

خصوصیات بیولوژیکی خاک دیم کاری 

از خصوصیات مهم بیولوژیک خاک که به سهولت قابل اندازه گیری بوه و علاوه بر تأثیر مستقیم در فرآیندهای بیولوژیک با عوامل فیزیکی و شیمیایی مؤثر در توان تولیدی مانند ظرفیت نگهداری آب قابل استفاده PAWHC وزن مخصوص ظاهری ، تأمین عناصر غذائی مورد نیاز نبات اثر متقابل دارد ماده آلی می باشد که نقش بسیار خوبی در تغییر مهمترین پارامتر مؤثر فیزیکی خاک در توان تولید یعنی نگهداری آب قابل استفاده و وزن مخصوص ظاهری خاک دارد.

خصوصیات فیزیکی خاک دیم کاری

خصوصیات فیزیکی مهم خاک که در تولید مؤثرند به عوامل مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی و روابط متقابل آن ها و ارتباط آن ها با مدیریت خاک و تولید بدین ترتیب بیان می نماید .

1.عوامل مستقیم فیزیکی خاک دیم کاری

عوامل مستقیم فیزیکی خاک که بر روی ریشه گیاه مؤثرند عبارتند از:

آب،اکسیژن،درجه حرارت، مقاومت مکانیکی خاک در توسعه ریشه و یا ظهور گیاهچه گیاهان.

  • آب : گیاهان بدون آب نمی توانند رویش داشته باشند. عامل مهمی که در خاک آب را به ریشه گیاه متصل می نماید میزان آب نیست ، بلکه پتانسیل آب خاک است که بیانگر انرژی خاک برای نگهداری آب است و خاک های مختلف در یک پتانسیل مشخص دارای مقادیر متفاوت آب می باشند .
  • اکسیژن : ریشه گیاه نیازمند تنفس است بنابراین اکسیژن مصرف کرده و گاز کربنیک پس می دهد و برای یک سوخت و ساز اپتیمم گیاه تبادل کافی از گازها بین ریشه گیاه و اتمسفر خارج لازم است که تهویه خاک نامیده می شود .
  • درجه حرارت : سوخت و ساز گیاهی به درجه حرارت وابسته است بنابراین درجه حرارت فاکتور مهمی است .
  • مقاومت مکانیکی : این عامل که گیاهان مستقیما تحت تأثیر آن قرار دارند بیانگر مشکلاتی است که ریشه در هنگام توسعه و نفوذ به داخل یک لایه متراکم با آن مواجه بوده و یک گیاهچه در هنگام خارج شدن از سطح خاک با آن روبرو می شود .

2.عوامل غیر مستقیم فیزیکی خاک دیم کاری

عوامل غیر مستقیم فیزیکی خاک که در رشد گیاه مؤثرند عبارتند:

از وزن مخصوص ظاهری خاک ، بافت خاک ، ساختمان خاکدانه ها ، ثابت خاکدانه ها و توزیع منافذ خاک روابط این عوامل با تولید از طریق اثر آن ها بر روی عوامل مستقیم فیزیکی ( آب ، خاک، تهویه ، درجه حرارت و مقاومت مکانیکی خاک ) می باشد . در بین عوامل فیزیکی که مستقیما در رشد گیاه مؤثرند آب عامل کنترل کننده است و سایر عوامل بنظر می رسد.

عوامل غیر مستقیم فیزیکی خاک دیم کاری

 شناخت فیزیک خاک دیم کاری

فیزیک خاک علمی است که خواص و فرآیند فیزیکی را در خاک مورد مطالعه قرار می دهد . اجزاء سه گانه هر خاک ذرات جامد ، آب و هوا می باشند که مقادیر نسبی آن ها با زمان و مکان تغییر می کند . مهمترین خصیصه بخش جامد که توده خاک را تشکیل می دهد بافت خاک ، سطح ویژه و ساختمان خاک است آب و هوا تا ۵۰ درصد و گاهی بیشتر ، از حجم توده خاک را اشغال می کند و در شرایط اپتیمم رطوبت خاک از نظر رشد گیاهان ، مقدار آب و هوای مساوی و هر کدام در حدود ۲۰ درصد است.

ترکیب مکانیکی خاک چگونگی کمی و کیفی ذرات آلی و معدنی در خاک می باشد معمولا مواد بزرگتر از ۲ سانتیمتر را سنگ یا Stone و قطعاتی که قطر آن ها بین ۲ سانتیمتر و دو میلیمتر باشد سنگ ریزه یا Gravel می گویند . به ذرات کوچکتر از دو میلیمتر خاک نرم یا Fine earth اطلاق می شود که تجزیه های فیزیکی و شیمیایی که در خاک شناسی متداول است بر روی خاک نرم انجام می شود.

اجزاء متشکله خاک نرم: رس Clay ، سیلت Silt و شن Sand می باشند که بر حسب نوع طبقه بندی دارای ابعاد متفاوتی می باشند . شکل ذرات شن و سیلت معمولا کروی یا مکعبی بوده و ذرات رسی بندرت شکل کروی داشته و اغلب پولک مانند می باشند و در بعضی از کوچکترین ذرات خاک نیز شکل مشخصی ندارند .

شناخت بافت خاک دیم کاری

مقدار نسبی ذرات شن ، سیلت یا لمون و رس در هر خاک به بافت خاک موسوم است که با استفاده از مثلث بافتی خاک مشخص می نمایند . برای اینکه خاک را سیلتی یا لمونی بنامیم بایستی مقدار ذرات سیلت از ۸۰ درصد بیشتر باشد یا خاکی شنی نامیده می شود که دارای بیش از ۸۰ درصد شن است در صورتی که وجود ۹۰ درصد رس خاک را در گروه خاک رسی قرار می دهد.

بافت یکی از خصوصیات اصلی خاک می باشد که تأثیر به سزایی بر سایر خواص آن نظیر استحکام، وزن مخصوص ظاهری و تخلخل، ظرفیت نگهداری آب و هدایت هیدرولیکی دارد. شناسایی بافت خاک اهمیت فراوانی در ارزیابی زمین دارد . معمولا بهترین خاک های مزروعی دارای ۱۰ تا ۲۰ درصد رس ۵ تا ۱۰ درصد ماده آلی و به مقدار مساوی سیلت و شن می باشند.

خاک های مناسب برای زراعت دیم خاک هایی هستند که دارای بافت تقریبا رسی یا رسی شنی یا لمونی باشند زیرا خاصیت نگهداری و ذخیره آب و مواد غذایی در اینگونه خاک ها زیاد است اما اراضی با بافت درشت و شنی به علت از دست دادن رطوبت و تهویه و تبخیر شدید و فقیر بودن از نظر مواد غذایی برای زراعت های دیم مناسب نخواهد بود .

تا چندی پیش خاک های درشت بافت به خاک های سبک و خاک های ریز بافت به خاک های سنگین موسوم بودند و این نامگذاری بر اساس سهولت انجام شخم صورت گرفته بود ولی امروزه چندان متداول نیستند . با این که روش های خاک ورزی عموما تغییری در بافت خاک بوجود نمی آورند ولی بر اکثر خصوصیاتی که در ارتباط با بافت قرار می گیرند تأثیر می گذارند.

شناخت بافت خاک دیم کاری

رس های خاک دیم کاری

آنچه در خاک شناسی از رس یا Clay مورد نظر است ذراتی است که قطر یا اندازه آن ها از دو هزارم میلیمتر کوچکتر است این ذرات شامل بلورهای مطبق آلومینوسیلیکات،اکسید های آهن و آلومینیوم وسیلسیم و همچنین هر ذره از کانی های دیگر که دارای شرایط ابعاد باشد می شود. قسمت اعظم رس خاک به حالت کلوئیدی است و به همین جهت از یک سطح ویژه قابل توجه برخوردار است .

حد بین رس کلوئیدی و رس غیر کلوئیدی تصنعی بوده و بطور دلخواه در 0/0002 میلیمتر قرار دارد . ذرات کلوئیدی که در حالت تعلیق می باشند از خود حرکت Brownian ظاهر می سازند بدین معنی که ملکول های محیط تعلیق ذرات رسی را از این سو به آن سو می رانند .

علاوه بر ظرفیت تبادلی مقادیری بار منفی و مثبت نیز در اثر شکستن پیوندهای یونی در کناره بلورهای رسی بوجود می آید که نقشی در جذب و تبادل یون ها به عهده دارند . ظرفیت تبادلی رس ها و خاک اهمیت زیادی در تغذیه گیاهی دارد. سطح ویژه ذرات رس بعلت کوچکی فوق العاده آن ها قابل توجه بوده و از ۱۵ تا ۸۰۰ متر مربع بر گرم نوسان می کند.

سطح ویژه ذرات خاک دیم کاری

سطح ویژه یکی از مشخصات مهم ذرات خاک است که از اندازه آن ها ناشی می شود و منظور از آن نسبت سطح به واحد حجم ذرات خاک می باشد . سطح ویژه از این نظر اهمیت خاصی دارد که اغلب واکنش های فیزیکی و شیمیایی در سطوح ذرات صورت گرفته و مقدار آن بستگی به سطح ویژه دارد.در یک حجم مساوی،سطح ویژه یک مکعب 1/239 بار بیش از سطح ویژه کره است و اگر اندازه آن ده برابر کوچکتر شود سطح ویژه ده بار بزرگتر می شود .

اگر چه ذرات خاک اشکال نامنظمی دارند ولی اصول کلی فوق در مورد آن ها بویژه در مورد سنگریزه ، شن ، سیلت و رس درشت صادق است چون ذرات رسی بیشتر بصورت ورقه یا پولک هستند لذا سطح ویژه آن به مراتب بزرگتر از ارقامی است که از روابط فوق قابل محاسبه اند . مثلا اگر وزن مخصوص ظاهری خاکی را 1/25 گرم در سانتیمتر مکعب و سطح ویژه آن ها معادل ۱۰۰ متر مربع بر گرم فرض کنیم در این صورت یک خاک سیلتی الوم در مساحت یک هکتار و عمق ۲۰ سانتیمتر دارای سطح ویژه ای در حدود ۲۰ میلیون هکتار خواهد بود که سطح قابل توجهی بشمار می آید.

سطح ویژه ذرات خاک دیم کاری

ساختمان خاک مناسب دیم کاری

خاک مخلوط پیچیده ای است از مواد معدنی و آلی گوناگون . منظور از ساختمان خاک ترتیب قرار گرفتن ، توجیه و سازمان ذرات شن و سیلت و رس در خاک می باشد . گاهی از این اصطلاح برای تعریف شکل هندسی خلل و فرج خاک نیز استفاده می شود بنابراین چگونگی به هم پیوستن ذرات معدنی و آلی خاک را به یکدیگر که فرم و شکل خاصی به آن می بخشد ساختمان خاک می گویند و چون ترتیب قرار گرفتن ذرات به نحوی است که به آسانی نمی توان آن را به شکل هندسی معینی مشخص نمود،لذا روش مستقیمی برای اندازه گیری ساختمان خاک موجود نیست و مفهوم ساختمان خاک بیشتر جنبه کیفی دارد.

روش های متداول برای مشخص کردن خاک دیم کاری

روش های متداول برای مشخص کردن خاک نیز در واقع روش های غیر مستقیمی هستند که خواصی از خاک را که تابع ساختمان خاک است اندازه گیری می کنند بطور کلی سه نوع ساختمان خاک وجود دارد :

  • اول ساختمان تک دانه ای Singl grained که در آن ذرات خاک هیچ ارتباط و پیوستگی با هم ندارند.
  • دوم ساختمان توده ای یا حجیم Massive که در آن ذرات خاک به هم پیوسته و توده بزرگ و یکپارچه ای را تشکیل می دهند .
  • سوم ساختمان خاکدانه ای Aggregates که حد واسط بین دو نوع ساختمان فوق الذکر بوده و از لحاظ کشاورزی فوق العاده مطلوب می باشد.

 عوامل پایداری ساختمان خاک و خاکدانه

پایداری ساختمان خاک و به ویژه خاکدانه ای به عوامل  زیر بستگی دارند:

  1.  نیروهای مشتق شده از ذرات رس و کلوئیدهای خاک مثل بار منفی ذرات و کشش سطحی که ذرات را به هم پیوند می دهند .
  2.  رس و کلوئید های رسی رس ها به عنوان ملاتی ذرات خاک را به هم متصل می کنند و از طرفی در اثر انبساط توده خاک را به قطعات کوچکتر تبدیل می نمایند و معمولا پوسته ای از کانی های رسی دور ذرات خاک را احاطه کرده و خاکدانه هایی بوجود می آورد که پایدار بوده و در طبقه بندی خاک ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
  3.  مواد آلی: ماده آلی هنگامی در تشکیل خاکدانه مؤثر است که فعال باشد و فعالیت آن از موجودات زنده خاک سرچشمه گیرد . از طرفی ریشه گیاهان با ترشح ترکیبات ژلاتینی ، ذرات را به هم پیوند می دهد ، رشد و توسعه ریشه گیاهان نیز سبب متلاشی شدن توده خاک و ایجاد خاکدانه می گردد . ترکیبات آلی نیز بسته به نوع خود می توانند در خاکدانه بندی و تثبیت آن مؤثر باشند.اخیرا بعضی از این ترکیبات برای تثبیت خاک بنام Soilconditioning استفاده می شود، این ترکیبات در حقیقت یک رشته طولانی از حلقه کربن است که جذب سطحی ذرات رس شده و مانند یک تسبیح ذرات خاک را به یکدیگر متصل می سازد.
  4.  هوا: هوا از نظر فیزیکی به دو طریق در ساختمان خاک مؤثر است یکی این که تولید کشش سطحی می نماید و دیگر این که هنگام مرطوب شدن خاک خشک مقداری هوای محبوس در خاک حاصل می شود که اگر راه گریزی نداشته باشد به متلاشی شدن توده خاک منجر می گردد.

ساختمان خاک مناسب دیم کاری

شناخت مواد آلی خاک دیم کاری

کلیه اجسام آلی موجود در خاک اعم از زنده یا مرده ، تازه یا کهنه ، ساده یا پیچیده و مرکب ، مواد آلی خاک را تشکیل می دهند که جزو لاینفک هر خاک بوده و خواص فیزیکی و شیمیایی آن را تا حد قابل توجهی تغییر می دهد . مواد آلی خاک شامل بقایای گیاهی و حیوانی در مراحل مختلف تجزیه ، هوموس میکروب ها وهر ترکیب آلی دیگر می باشد. در تعریف مواد آلی حیوانات منظور نمی گردد ولی باکتری ها ، قارچ ها و سایر میکروب ها به علت اینکه جداسازی آن ها از سایر مواد آلی تقریبا غیر ممکن است جزو مواد آلی خاک محسوب می شوند.

بنابراین می توان نتیجه گرفت که تعریف صریح و قاطعی برای مواد آلی اگر غیر ممکن نباشد دشوار است . بدین جهت مواد آلی خاک را در حد نهایی می توان به هوموس و سایر بقایا طبقه بندی کرد. منظور از بقایا انساج مرده گیاهی و حیوانی ، و مدفوعات حیوانی در مراحل مختلف فساد و تجزیه است . هوموس نیز ماده آلی سیاه رنگی است که خواص فیزیکی و شیمیایی معینی داشته و شدت تجزیه آن مانند سایر بقایا نیست .

اگر چه انواع متفاوتی از هوموس بسته به نوع آب و هوا و گیاهان در خاک تشکیل می شود ولی ترکیب شیمیایی آن تقریبا شامل 60 تا 62% کربن ۳۲ تا ۳۸ درصد هیدروژن 4 تا 5 درصد ازت یا نیتروژن 0/4 تا 0/6 درصد فسفر 0/4 تا 0/6 درصد گوگرد است که نسبت کربن به ازت یعنی N/C قریبا مساوی ده است . این نسبت در خاک روئین بسیاری از اراضی مشاهده می شود.

ابعاد ذرات هوموس خاک مناسب دیم کاری

ابعاد ذرات هوموس همانند ذرات رسی بوده و ظرفیت تبادل کاتیونی آن ها زیاد می باشد و قادر به جذب سطحی کاتیون ها و آنیون ها می باشد . همچنین هوموس هنگام جذب آب آماس کرده و می تواند دو تا شش برابر وزن خود آب جذب نماید و پس از خشکیدن کامل مرطوب کردن مجدد هوموس با دشواری امکان پذیر است در صورتی که چنین پدیده ای در رس مشاهده نمی شود .

بقایای گیاهی و جانوری در سطح و در درون خاک متلاشی می شوند و سرعت آن به شرایط محیط ، شدت تجزیه که خود تابعی از درجه حرارت است ، رطوبت هوا،مواد شیمیایی و میکروب ها بستگی دارد. هر چه درجه حرارت بیشتر شود فساد مواد آلی سریعتر خواهد بود . محصول نهایی تجزیه و متلاشی شدن مواد آلیانواع گازهای کربنیک ، آب NO3 , SO4, NH3 , H2S و غیره است و بطور کلی مواد آلی به طرق زیر در مسائل خاک و آب جلوه گر می شوند :

  1. مواد آلی منبع عناصر غذایی و انرژی برای موجودات زیر خاک است .
  2. مواد آلی با تجزیه و فساد خود و همچنین ظرفیت تبادل یونی قابل توجهی که دارند در تغذیه گیاهان مورد استفاده قرار می گیرند.
  3. مواد آلی ترکیبات لازم برای تشکیل و تثبیت خاکدانه ها را فراهم می سازند .
  4. مواد آلی ظرفیت نگهداری و استعداد خاک را برای هدایت آب افزایش می دهند. و مواد آلی به کاهش فرسایش و آبدوی از خاک کمک می کنند .

چگونگی ذرات خاک و کمک مواد آلی به آن ها

می دانیم که ذرات خاک بویژه رس ها می توانند به هم متصل شده و خاکدانه ها را بوجود آورند مواد آلی به این اتحاد کمک نموده و پایداری بیشتری برای خاکدانه ها در آب تأمین می نمایند. بعضی از مواد آلی که ذرات معدنی را می پوشانند آب گریز بوده و مرطوب شدن خاک بویژه خاک های شنی را مانع می شوند.

برگ درختان کاج و جگن ها که در خاک شنی رشد می کنند تولید یک ماده رزینی آب گریز می نمایند که شاید وجود این مواد در خاک های شنی چنین پدیده ای را توجیه کند . بطور کلی مواد آلی حتی در غلظت های پائین نقش عمده ای در تسهیل دانه بندی و پایداری خاک ایفا می نمایند که این خصوصیات عامل اصلی تقویت و بهبود روابط میان آب و هوا در جهت رشد ریشه گیاه و عامل جلوگیری از فرسایش خاک توسط آب و باد می باشند.

شناخت مواد آلی خاک دیم کاری

چگونگی مواد آلی در دیمزارها

در اکثر خاک های مناطق نیمه خشک عمدتا رستنی های بومی شامل علف های کوتاه و متوسط می باشند، با توجه به این که ترکیبات شیمیایی آن ها مشابه است بر حسب نوع گیاه مقداری از بقایای آن ها به خاک برمی گردد که بر مقدار مواد آلی مؤثر است . با افزایش مقدار نزولات مقدار ماده آلی خاک نیز افزایش می یابد چون نتیجه آن مقدار بیشتری علف های چمنی و کاه و کلش باقی مانده از زراعت است که به خاک برگردانده می شود.

و وجود چنین رابطه ای بین مقدار آب و مواد گیاهی دلیل اصلی کم بودن مواد آلی در خاک های نیمه خشک می باشد ولی درجه حرارت نیز روی تجمع مواد آلی اثر می گذارد چون با افزایش درجه حرارت سالیانه تجزیه بقایای مواد آلی افزایش می یابد بنابراین درجه حرارت دارای اثر معکوس بر مقدار ماده آلی خاک می باشد.

کاهش درصد ماده آلی خاک های زراعی تقریبا برای کلیه مناطق کشاورزی بصورت یک مشکل در آمده است چون کشت و زرع باعث می شود که خاک در شرایطی قرار گیرد که برای تجزیه مواد آلی آن مناسب است . تلفات مواد آلی در دیمزارها نیز مربوط به درصد مواد آلی اولیه و تعداد سال هایی که خاک زیر کشت بوده است می باشد. 

تلفات ازت و کربن در دیمزارها

تلفات ازت و کربن در دیمزارهایی که به کشت غلات اختصاص دارد به سازگاری و تولید هر کدام از این غلات بستگی دارد. چون گیاهان سازگار مقدار بیشتری ازت از خاک جذب کرده و در عین حال بقایای گیاهی بیشتری به خاک برگردانده می شود البته حدود 66% ازتی که بوسیله گیاه جذب می شود به داخل دانه غله می رود که به خاک بر نمی گردد . تلفات ازت و کربن در شرایط آیش بیشتر از کشت ممتد است، آزاد شدن ازت و کربن در طول دوره آیش منجر به تلف شدن آن ها می گردد.

چون کربن بصورت ,CO2 از خاک متصاعد می شود و احتمالا مقداری از ازت نیز بصورت گاز تلف می گردد .که با افزایش فاصله زمانی بین دو کشت تلفات ازت زیادتر می گردد . تلفات ازت برای گیاهان ردیفی و وجینی بیشتر از زمین هایی است که زیر کشت غلات باشند چون بیشتر اجزای گیاهی در کشت ردیفی در موقع برداشت از زمین خارج می شوند تلفات کربن مشابه تلفات ازت است و حتی کمی از آن بیشتر.

دلایلی که برای کم شدن مواد آلی در دیم زارهای کشورمان وجود دارد بطور خلاصه عبارتند از :

  1. وضعیت نا مناسب آب و هوایی،خشکی،حرارت زیاد و رطوبت کم (به استثنای نواحی شمال و شمال غربی ).
  2. جمع آوری کامل بقایای محصولات زراعی برای غذای دام یا چرای بیش از حد کلش.
  3. استفاده از کودهای حیوانی ( به خصوص تپاله گاوی ) برای سوخت جهت تولید حرارت یا پخت نان و غذا .
  4. محروم کردن زمین ها از کود حیوانی موجود که در اختیار زارعین می باشد و در حریم روستاها و محل زندگی خود جمع آوری کرده اند.

چگونگی مواد آلی در دیمزارها

منابع مورد استفاده در مقاله شرایط فیزیکی مناسب خاک در دیم کاری

  1. اسعدی سید حسین بحران غذا ۱۳۹۶
  2.  بای بوردی دکتر احمد – اصول مهندسی آبیاری ۱۳۹۹ دانشگاه تهران جلد اول روابط آب و خاک
  3. پیمانی فر بهرام – ملک پور بهروز – فائزی پور مهدی ۱۳۹۰ وزارت کشاورزی معرفی گیاهان مهم مرتعی
  4. دکتر خدابندهناصر – غلات ۱۳۹۹ دانشگاه تهران ه
  5.  رستگار محمد علی – اصول عمومی زراعت ۱۳۹۹ دانشگاه آزاد اسلامی
  6. رستگار محمد علی زراعت عمومی ۱۳۷۲ چاپ اول و ۱۳۸۶ چاپ هفتم انتشارات برهمند تهران
  7. رستگار محمد على علفهای هرز و روشهای کنترل آنها ۱۳۷۵ چاپ اول و ۱۳۸۶ چاپ سوم مرکز نشر دانشگاهی تهران
  8. رستگار محمد علی کنترل و گواهی بذر ۱۳۷۹ انتشارات برهمند تهران
  9. رستگار محمد على : زراعت نباتات علوفه ای ۱۳۸۶ انتشارات برهمند تهران
  10. رستگار محمد على : زراعت گیاهان صنعتی ۱۳۸۵ انتشارات برهمند تهران

برای عضویت در کانال تلگرام، اینستاگرام و آپارات پسته رفسنجان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید:

 

 

 

اینستاگرام
تلگرام
آپارات
ایتا
روبیکا
0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
دوست داریم نظرتونو بدونیم، لطفا دیدگاهی بنویس برامون!x