رازک گیاه دارویی مسکّن و آرام بخش یا مخّدری قوی؟

رازک گیاه دارویی مسکّن و آرام بخش یا مخّدری قوی؟

معرفی و شناخت گیاه رازک

گیاه رازک در تمامی نقاط جهان به عنوان دارویی گیاهی شناخته شده است که در این نوشته به معرفی گیاه رازک – فواید گیاه رازک در درمان انواع بیماری ها – مضرات مصرف گیاه رازک می پردازیم.

به فارسی در کتب طب سنتی با نامهای «رازک»، «رَزَک»، «ککمیور» و «حشیشه الدینار» نامبرده می شود. به فرانسوی Houblon و به انگلیسی hop و Common Hop گفته می شود. گیاهی است از خانواده شاهدانه Cannabinaceae نام علمی آن Humulus lupulus L می باشد.

مشخصات گیاهشناسی گیاه رازک

رازک گیاهی است چند ساله، با ساقه های یکساله، دو پایه.

ساقه: ساقه های زاویه دار و موجی که چرخش پیچش موج آن از راست به چپ است. بلندی آن 10-5 متر است.

برگ: برگهای آن خیلی شبیه برگ مو دارای 5-3 قسمت و پوشیده از کرکهای خشن است.

گل: گلهای ماده آن کوچک سفید به شکل خوشه که در تابستان تمام می شود. مجتمع گلهای ماده آن به شکل یک خوشه شامل مخروطه های میوه است که درکنار فلسهای گلهای کوچک سفید گیاه قرار دارد. در این فلسها یک ماده زرد رنگ رزینی معطّر و تلخ ترشح می شود که آن را لوپولین[1] نامند.

لوپولین: این همان ماده است که طعم تلخ و معطّر خاص را به آب جو می دهد. اصولاً رازک بیشتر برای تولید لوپولین کاشته می شود. از لوپولن یک آلکالوئید به نام لوپولین به دست می آید.

محل رویش: رازک به طور خودرو در جنگلهای پرپشت کنار چپرها و پرچینها می روید. در اغلب مناطق دنیا به طور وسیع برای تولید لوپولن کاشته می شود.

در ایران: در ایران در مناطق شمال ایران گرگان، مازندران، گیلان در سواحل دریا به طور خودرو فراوان دیده می شود. به ویژه در امتداد کانالی که پیر بازار را به پیله بازار وصل می کند دیده می شود [شلیمر].

مشخصات گیاهشناسی گیاه رازک

ترکیبات شیمیایی گیاه رازک

در گیاه رازک اسانس و ماده تلخ کولین و آسپاراژین یافت می شود. مقدار متوسط اسانس رازک در حدود 0/5– 0/4 درصد است. در بدنه رزینی رازک آلفا -رزین[2] و بتا -رزین[3]  یافت می شود که دارای مواد عامل مؤثری به نام هومولون[4] و لوپولون[5] است.

این دو ماده باکتری کش قوی بر ضد باکتری های گرم مثبت[6] و اسید فاست[7] می باشد. وجود مخروطه های محتوی ماده لوپولن ارزش تجاری به گیاه رازک می دهد. ماده لوپولن در حدود 15 درصد مخروطه را تشکیل می دهد.

مطالعات جدید که توسط [موزیگ و شرام] انجام گرفته در واریته ای از این گیاه به نام علمی Humulus lupulus var cordifolius Maxim یک آنتی بیوتیک جدیدی به نام یوپولون یافت می شود که دارای خاصیت متوقف کردن پیشرفت سل است.

در ادامه بعد از معرفی رازک – به فواید رازک در درمان انواع بیماری ها- مضرات مصرف رازک پرداخته می شود.

ترکیبات شیمیایی گیاه رازک

5 خاصیت مهم رازک برای بیماری ها

  1. مقوی معده: رازک مقوی معده و مدّر است و آثار ضد عفونی کننده دارد. به علاوه ضد کرم معده است.
  2. مخدر و مسکن بودن رازک: ماده لوپولون رازک از عوامل مخدّر و مسکّن است. این ماده برای قطع احتلام های شبانه و رفع نعوظ های دردناک شبانه بسیار مؤثر است.
  3. تسکین درد مفاصل با رازک: در استعمال خارجی برای تسکین دردهای مفاصل و حتی برخی از سرطان ها مؤثر است.
  4. جوشانده رازک: برای این کار 30 گرم رازک را در یک لیوان آب جوش دم کرده و صاف نموده و کمی شیرین نموده به بچه ها ها می دهند. خوردن جوشانده آن برای رفع عوارض خنازیری مفید است. جوشانده آن آرام کننده و مسکن و مقوی و تونیک است.
  5. عصاره مخروطه های رازک: مخروطه نیم کوب شده رازک 1 واحد، الکل 60 درجه 8 واحد. رازک را به مدت 10 روز در 6 واحد از الکل می خیسانند و با فشار صاف می کنند و تفاله باقیمانده را در باقیمانده الکل به مدت 3 روز خیسانده و با فشار صاف می کنند. دو صاف شده را مخلوط کرده و برای اینکه الکل آن گرفته شود در حمام ماریه تقطیر می کنند و بعد به غلظت عصاره نرم تبخیر می نمایند.

5 خاصیت مهم رازک برای بیماری ها

مقدار خوراکی مفید گیاه رازک

مقدار خوراک از این عصاره که مقوی معده است 2-0/3 گرم می باشد.

شربت مخروطه گیاه محبوب رازک

نیمکوب شده رازک 1 واحد، آب مقطر جوش 15 واحد و قند به مقدار کافی. مدت 6 ساعت رازک را در آب جوش دم کرده و صاف نمایند و بگذارند ته نشین شود و با انحراف قسمت صاف روی آن را بردارند. در هر 10 واحد صاف شده 18 واحد قند مخلوط کرده بجوشانند تا خوب حل شود. این شربت مقوی معده است و خوراک آن 100-20 گرم می باشد.

ضماد مصرفی مخروطه رازک

100 واحد مخروطه رازک را با مقدار کافی آب جوش مخلوط کرده و ضماد بسازند. در هر ضماد تقریباً 100 گرم مخروط کافی است. این ضماد برای جراحت های دردناک بسیار مؤثر است. برای ضماد از سرشاخه های گلدار و برگ آن استفاده می شود.

پودر لوپولن موجود در رازک

5 گرم لوپولن نرم کوبیده شده را با 10 گرم قند مخلوط و در 10 بسته مساوی ببندند و از 8 بسته در عرض روز بتدریج بخورند. در رفع احتلام های شبانه بسیار مؤثر است.

قرص ضد درد و مسکّن لوپولن

لوپولن 4 گرم با مقدار کافی صمغ عربی 10 قرص بسازند. برای رفع بی خوابی و تسکین هیجان شهوت[8] و جلوگیری از احتلام شبانه از 2-1 قرص قبل از رفتن به بستر بخورند. اگر لازم شد 2-1 قرص نیز وسط شب بخورند.

پماد لوپولن حاصل از رازک

لوپولن 1 واحد، پیه مذاب و یا وازلین 2 واحد. اینها را مخلوط کره مدت 6 ساعت در حمام ماریه دم کنند. این پماد مسکّن است و در زخمهای دردناک سرطانی مؤثر است.

در ادامه بیشتر با معرفی رازک – فواید رازک در درمان انواع بیماری ها و مضرات مصرف رازک آشنا می شویم.

5 خاصیت مهم رازک برای بیماری ها

رازک و تحقیقات علمی در مراکز تحقیقاتی جهان 

تحقیقات دارویی پزشکان چینی

پزشکان چینی طی قرنها رازک را به عنوان داروی مقوی معده و رفع سوء هاضمه و درمان صرع و سل و اسهال خونی تجویز می کردند.

یونانیان قدیم و خواص رازک

یونانیان قدیم و پزشکان گیاه درمان قدیم ایتالیا (رومی) نیز رازک را برای تقویت معده، هاضمه و درمان ناراحتی های روده ای توصیه می نمودند.

استفاده طبیعی دان رومی از رازک

پلینی[9]، طبیعی دان معروف رومی، شاخه های سبز، جوان و تازه رازک را در بهار قبل از اینکه کاملاً برسند مانند سبزی تازه با غذا مصرف می کرد.

رازک برای تحریک اشتها در انگلیس

از قدیم مردم انگلیس رازک را می شناختند و آن را به عنوان سبزی تلخ برای تحریک اشتها و هاضمه مصرف می کردند.

استفاده از رازک در کارخانه های آبجوسازی

از سال 1500 میلادی کارخانه های آبجو سازی انگلیس دریافتند که رازک دارای خاصیت نگهداری خوبی است. با استفاده از رازک نوشابه سنتی انگلیس به نام  ale را به آبجو تلخ مبدل می کردند. مخالفان مصرف رازک در پارلمان انگلیس به این امر اعتراض کرده اعلام نمودند که مخلوط نمودن رازک در نوشابه سنتی سلامت مردم را به خطر می اندازند.

هانری ششم پادشاه وقت انگلیس که به نوشابه سنتی انگلیس (ale) خیلی علاقه داشت فرمانی برای ممنوعیت مصرف رازک در انگلیس صادر کرد. رازک همچنان در انگیس غیر قانونی باقی بود تا اینکه  در سال 1552 پسرش ادوارد ششم این ممنوعیت را لغو کرد.

رازک و تحقیقات علمی در مراکز تحقیقاتی جهان 

سایر تحقیقات انگلیسی ها در خصوص رازک

رازک طی قرنها به عنوان داروی مسکّن و آرام بخش مصرف می شده است. مصرف آن به صورت دم کرده گرم، خواب آور است. پزشکان قرن هفدهم انگلیس رازک را به عنوان مفتح برای باز کردن انسداد مجاری کبد و طحال و تصفیه خون و برای درمان سلفیس توصیه می کنند. سلفیس به نام بیماری فرانسوی معروف بود.

همچنین برای تنظیم مقدار ترشحات عادت ماهیانه توصیه می کردند.

مصرف رازک در آمریکای شمالی

در امریکای شمالی نیز سرخ پوستان بومی امریکا از رازک به عنوان مسکّن و کمک به هاضمه استفاده می کنند.

رازک برای رفع مسمویت الکل

پزشکان قرن نوزدهم به خاصیت آرامبخشی رازک زیاد معتقد نبودند ولی آن را برای کمک به هاضمه و برای رفع هیجانات و ناراحتی های حاصل از مسمومیت مصرف الکل، مؤثر و مفید دانستند.

رازک بین سالهای 1916-1831 به عنوان مسکّن و آرام بخش  توصیه می کنند. رازک دارای دو ماده شیمیایی ضد عفونت به نامهای هومولون[10] و لوپولون[11] می باشد. این دو ماده باکتری های مولد فساد در مواد غذایی را از بین می برند.

رازک از نظر پیشگیری در عفونت ها

مواد شیمیایی ضد عفونت موجود در رازک برای پیشگیری از عفونت مؤثرند. البته رازک از آنتی بیوتیکها عمده محسوب نمی شود. ولی به عنوان کمک کننده های فوری اولیه تا دسترسی به آنتی بیوتیک لازم و قوی در موارد بریدگی های در حین کار می توان از آن استفاده نمود.

به این صورت که مقداری از گلهای آن را با دست له کرده و پس از تمیز کردن موضع روی محل بریدگی قرار داد. این از فواید رازک در درمان انواع بیماری ها است

رازک به عنوان داروی درمان سل

یک پژوهش جدید نشان می دهد که رازک بر ضد باکتری سل مؤثر است. این تحقیق خاصیت سنتی رازک در درمان سل را که طی قرنها مورد عمل چینی ها بوده، تأیید می کند.

رازک به عنوان مسّکن و آرام بخش

تا قرنها دانشمندان و پزشکان مفید بودن رازک به عنوان مسکّن و آرام بخش را باور نداشتند. حتّی مسخره می کردند تا اینکه در سال 1983 یک ماده شیمیایی مسکن به نام  2-Methyl -3- butene-2 ol در آن کشف شد.

این ماده شیمیایی به مقدار خیلی کم فقط در برگهای رازک وجود دارد. ولی پس از مسن شدن گیاه و خشک شدن برگ غلظت آن در برگ افزایش می یابد. اگر در نظر دارید از رازک به عنوان مسکّن استفاده کنید باید از برگهای خشک گیاه مسن مصرف کنید.

رازک به عنوان کمک به هاضمه

رازک ممکن است عضلات نرم آستر مجاری هاضمه را آرام کند. این پژوهش را که دانشمندان محقق فرانسوی به عمل آورده اند. مصرف سنتی کهن رازک را به عنوان ضد اسپاسم و کمک به هاضمه تأیید می کند.

رازک برای سلامتی زنان

دانشمندان آلمانی ادعا می کنند که رازک دارای مواد شیمیایی نظیر استروژن[12]  که هورمون جنسی زنان است می باشد. وجود این ماده شیمیایی در رازک مؤید خاصیت آن در کمک به تنظیم عادت ماهیانه است. این  مورد از مهمترین فواید رازک در درمان انواع بیماری ها است.

مقدار مصرف: به منظور پیشگیری از عفونت های احتمالی و برای کمک به هاضمه باید گیاه رازک تازه و جوان مصرف شود و برای رفع  بی خوابی از گیاه مسن و خشک باید استفاده کرد.

روش تهیه دم کرده رازک

یک قاشق سوپ خوری گیاه را در یک پیمانه (220 گرم) آب جوش 5 دقیقه خیس کنید. این دم کرده گرم کننده و دارای طعم تلخ مطبوعی است.

به کودکان زیر دو سال نباید داده شود.

برای کودکان بزرگتر و افراد مسن تر از 65 سال مصرف آن باید از مقدار کم شروع و بتدریج تا حد لازم افزایش یابد.

رازک به عنوان مسّکن و آرام بخش

فاکتورهای ایمنی مصرف رازک

ایجاد خارش در پوست  افراد

در پوست بعضی افراد که از رازک به عنوان دارو استفاده می کنند، خارش ایجاد می شود که آن را عوارض پوستی رازک می نامند. در غیر این موارد تا بحال هیچ عوارض جانبی دیگری از خوردن رازک گزارش نشده است.

منع مصرف برای زنان باردار

اگر نظر کارشناسان آلمانی در مورد وجود مواد شیمیایی مشابه استروژن در رازک درست باشد، طبیعی است که زنان باردار نباید رازک مصرف کنند.

اجتناب در زمان داشتن سرطان پستان

زنان مبتلا به سرطان پستان نیز باید از خوردن آن اجتناب کنند. سازمان نظارت بر خوراک و دارو (FDA) امریکا رازک را به طور کلی در لیست گیاهان بدون خطر آورده است.

بجز برای زنان باردار و مادران شیرده و کودکان زیر دو سال مصرف آن را برای سایر افراد که از مسکن دیگری استفاده نمی کنند، بدون مانع می ماند.

رازک باید با نظر پزشک مصرف شود. اگر در جریان مصرف ناراحتی های کمی از قبیل خارش و یا ناراحتی معده و اسهال ایجاد شود، مصرف آن کم و یا به طور کلی قطع شود.

برای خرید انواع گیاهان دارویی به فروشگاه ما مراجعه کنید!!

فاکتورهای ایمنی مصرف رازک

مشاهده تمامی محصولات فروشگاه

 

[1] Lupuline

[2] α -Resins

[3] β-Resins

[4] Hum u lone

[5] Lupulone

[6] Gram Positive bacteria

[7] Acide-fast bacteria

[8] Satyriasis

[9] Pliny

[10] Humulon

[11] Lupulone

[12] Estrogen

.44518938 – green hops with a glass of fresh beer

اینستاگرام
تلگرام
آپارات
ایتا
روبیکا
1 1 رای
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
دوست داریم نظرتونو بدونیم، لطفا دیدگاهی بنویس برامون!x