انبار داری و نگهداری سیب

انبار داری و نگهداری سیب

چنانکه محصول تولیدی یک دفعه به بازار مصرف عرضه گردد، صرف نظر از عدم توانایی جذب بازار برای مصرف، قیمت آن شدیدا کاهش می یابد،لذا برای جلوگیری از این کار و داشتن محصول در فصول مختلف سال، باید آن ها را به مکانی انتقال دهند که در آن مکان انبارداری و نگه داری سیب در شرایط خوب و ایده ال انجام میشود.

که این مکان ها می توانند سردخانه های سنتی یا سردخانه های مدرن و با انبارهای دارای سیستم کنترل شده باشند.

انبار داری و نگهداری سیب

سیب هایی که به اصطلاح انباری هستند و چند ماهی بعد از چیده شدن قابل نگهداری می باشند همه پاییزه هستند.

سیب های تابستانه خاصیت انباری کمی دارند و اکثرا پس از چیدن به بازار عرضه می شوند. قیمت سیب های پاییزه در موقع برداشت بعلت فراوانی و افزونی عرضه به تقاضا در حداقل است.

به تدریج که از فصل برداشت میگذرد، در طول فصل زمستان بر قیمت آن ها افزوده می شود و در حوالی عید نوروز به حداکثر خود می رسند.

با به بازار آمدن میوه های زودرس بهاره مثل گوجه و زردآلو و هلو و..، دیگر سیب بازاری ندارد تا اینکه سیب های تابستانه مجدد عرضه شوند.باغدار و فروشنده عمده سیب سعی دارد محصول خود را تا زمانی که حداکثر بها و ارزش را پیدا می کند نگهدارد.

برای همین منظور است که سیب های مرغوب را که از خاصیت انباری و نگهداری قابل ملاحظه ای برخوردارند در سردخانه ها و انبارها نگهداری می نمایند و به تدریج به بازار عرضه می کنند.

در اوایل قرن حاضر، انبار کردن سیب با مشکلاتی همراه بوده است و نگهداری آن با شرایط نسبتا قابل قبول منحصرا در مناطق کوهستانی سردسیر میسر بوده است. مثلا در شمیرانات تا ۲۰ سال پیش سیب شمیرانی را در داخل خاک رس الک کرده نگهداری می کردند.

یا در مناطقی ییلاقی و سردسیر مثل زنور و دماوند در انبارهایی که طبیعتا سرد بودند انبار می شدند.سردخانه های مدرن در ۳۰ سال اخیر به تدریج در کشور ما متداول شده اند ولی هنوز هم با وجود افزایش ظرفیت، تعداد، حجم موجود برای نگهداری کلیه محصول کشور کافی نیست.

در نتیجه قسمت عمده ای از سیب های پاییزه و زمستانه در انبارهای سنتی با کیفیت پایین نگهداری شده به قیمت های ارزان در ابتدای فصل عرضه می شوند و مقادیر زیادی نیز فاسد می گردند. در اینجا لزوم و اهمیت انبار و توجه به کیفیت نگهداری محصول روشن می شود.

در کشور ما در مناطق تولید سیب اغلب نیروی برق وجود ندارد. به همین دلیل ایجاد سردخانه های مدرن که با استفاده از دستگاه های خنک کننده یا برق کار مکنند فعلا در اکثر مناطق تولید سیب منتفی است و به ناچار بیشتر محصول باید در مرکز فروش و نزدیک به بازارهای عمده فروشی مستقر گردد.

با توجه به میزان روز افزون محصول سیب که فعلا در حدود ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تن تخمین می زنند و متجاوز از %60 آن را سیب های پاییزه و زمستانه تشکیل می دهد، اهمیت مطالب بیشتر واضح می گردد.

با توجه به آمار فوق بایستی حجم سردخانه ها و انبارهای نگهداری سیب حداقل به ۳ تا ۴ برابر فعلی افزایش داده شود برای تأمین آن نیاز حتمی، دو راه وجود دارد:

اولا، از طریق توسعه شبکه برق به مناطق تولید و ایجاد تسهیلات برای باغداران برای هر منطقه که حداقل حدود ۱۰۰۰ هکتار باغ سیب زمستانه داشته باشند یک سردخانه کوچک ساخته شود.

ثانیا، به موازات آن در مراکز فروش و مصرف به ظرفیت سردخانه های موجود و ایجاد سردخانه های مدرن توجه بیشتری شود. رسیدن به این مرحله مطلوب درمناطق سردسیری که هنوز امکانات برای ساختن سردخانه های مدرن نیست، لازم است به ایجاد سردخانه های روستایی اقدام گردد.

انواع انبارهای نگهداری سیب (سردخانه ها )

انبارهایی که برای نگهداری سیب بکار گرفته می شوند، می توان به سه گروه به شرح زیر تقسیم کرد:

۱- انبارداری و نگهداری سیب به روش سنتی روستایی

این انبارها مناسب مناطق سردسیر با زمستان های سرد هستند، زیرا محیط انبار بدون کمک گرفتن از ماشین آلات سردکننده باید سرد نگه داشته شود.

این قبیل انبارها بیشتر در مناطق روستایی و باغ های شخصی در ممالک کمتر پیشرفته وجود دارند، حتی در بعضی از مناطق دور افتاده اروپا و آمریکا از این نوع سردخانه ها با مختصر اصلاحاتی بهره برداری می شود.

۲_ انبارداری و نگهداری سیب در سردخانه های مدرن

این سردخانه ها به انبارهایی اطلاق می شود که مجهز به دستگاهها و ماشین آلات مدرن سرد کننده هوای درون انبار می باشد.

این قبیل انبارها لزومی ندارند که حتما در مناطق سردسیر ساخته شوند، زیرا دستگاه های خنک کننده قادر خواهند بود هوای درون انبار را در هر میزان و درجه ای که لازم باشد نگهدارد.

۳_انبارداری و نگهداری سیب در انبارهای مجهز به سیستم کنترل

سردخانه هایی که علاوه بر کنترل دمای درون انبار و پایین آوردن آن در حد مطلوب، میزان گازهای فضایی درون انبار را نیز تنظیم می کنند،

این گازها که حاصل تنفس میوه ها در طول نگهداری در انبار می باشند عبارتند از: گاز دی اکسید کربن CO2 ، گاز اتیلن و البته اکسیژن و ازت (هوا) که به نسبت مشخصی از هر کدام برای هر نوع میوه و هر رقم که با مطالعات علمی مشخص شده می توان تنظیم ومیوه را به بهترین کیفییت به مدت طولانی تری نگهداری نمود.

این نوع سردخانه ها را سردخانه های با آتمسفر کنترل شده یا Controled Armosphere که با علامت اختصاری CA مشخص می شوند، می نامند.

عوامل مؤثر در انبارداری و نگهداری سیب

میوه سیب یک موجود زنده است که به حیات خود بعد از چیده شدن،ادامه می دهد. سیب تا موقعی که به حد متلاشی شدن و مرگ می رسد تنفس می کند و تبدیلاتی در اثر این تنفس در ترکیبات درونی آن به وجود می آید.

حاصل این فعل و انفعالات، تولید مقداری گاز کربنیک Co2 و مقداری انرژی حرارتی است. ادامه این فعالیت بیولوژیکی منجر به رسیدن کامل سیب و در نهایت متلاشی شدن نسوج خوراکی و بالاخره مرگ آن می شود.

طول مدت این انهدام در ارقام مختلف سیب از چند روز تا چند ماه بعد از چیده شدن ممکن است طول بکشد. علاوه بر خواص ذاتی میوه و سفتی گوشت در موقع چیدن، عاملی که در تسریع آن دخالت قطعی دارد، حرارت است.

هر چه قدر گرمای محیط نگهداری بیشتر باشد زمان نگهداری کوتاه تر خواهد بود و بالعکس. فلسفه ایجاد سردخانه اعم از نوع روستایی که باهوای سرد بیرون خنک میشوند یا سردخانه های مدرن که با وسایل الکتریکی سرد میشوند، تقلیل درجه حرارت محیط انبار و ثابت نگه داشتن آن است که مهم ترین عامل حفظ سیب و سایر میوه جات از فساد و تباهی میباشند .

اگر درجه حرارت محیط تا C 10 بالا برود، میزان و سرعت تنفس میوه دو تا سه برابر افزایش خواهد یافت و به همان نسبت تاریخ رسیدن آن تسریع خواهد شد.

این بدان معنی است که اگر در جعبه سیب از یک رقم را در یک زمان بچینیم به صورتی که یکی را در حرارت صفر و دیگری را در حرارت C 10 بالای صفر نگهداری کنیم، دومی دو یا سه برابر زودتر به مرحله رسیدن کامل خواهد رسید.

سرعت رسیدن سیبی که درC 20 + نگهداری شود با مقایسه باسیب C 10+نیز به همان نسبت باهم فرق خواهند داشت، یعنی سیب اولی ( نگهداری شده در 20+ ) دو تا سه برابر زودتر از سیب دومی ( نگهداری شده در 10+ ) خواهد رسید.

سیب های که در طول روز از درختان چیده می شوند بر حسب اینکه چه موقعی از روز چیده شده باشند دارای یک حرارت معینی می باشند.

مثلا C 10 – 25 C برای اینکه این سیب ها هرچه زودتر خنک شده و در حد درجه حرارت انبار برسند لازم آن ها را قبل از وارد کردن در انبار یک یا دو شب در جای سایه و در هوای آزاد قرار دهند تا بعد از وارد کردن به انبار سریعا به درجات نزدیک به صفر برسند.

بهترین روش بخصوص در باغ های کوچک این است که میوه چینی را بیشتر در اول روز انجام دهند. در این صورت میوه ها به حد کفایت بخصوص در مناطق سردسیر و ییلاق سرد خواهند بود و می توانند به سرعت به سردخانه منتقل شوند.

از طرف دیگر برای اینکه میوه سیب زمستانه که در موقع چیدن تا حدی نارس و سخت می باشد به حد کمال کیفیت بسیار نازلی خواهند رسید. لازم است عمل تنفس و تبدیلات ناشی از آن در درون میوه بتدریج انجام گیرد.

اگر بنا باشد شرایطی فراهم کنیم که سیب در همان حالت موقع چیدن بماند، اکثر ارقام سیب های زمستانه قابل خوردن نخواهند بود یا کیفیت بسیار نازلی خواهند داشت.

البته میوه جاتی که دیرتر چیده می شوند و نزدیک به رسیدن کامل هستند از این قانون مستثنی بوده باید بعد از چیده شدن هرچه سریعتر به مصرف برسند یا به بازار فرستاده شوند و در غیر این صورت نسوج آن ها به زودی فاسد شده و کیفیت خود را بسرعت از دست خواهند داد.

با توجه به این خاصیت میوه سیب هست که سعی می شود ارقام انباری بعد از رسیدن به حداکثر رشد و گرفتن رنگ کافی، قبل از نرم و آردی شدن چیده شوند و بقیه عمر حیاتی خود را در سردخانه در شرایط خاصی که موجب کندی عمل تنفس و طولانی تر شدن عمر آن ها می شود بگذارند.

لازم به تکرار نیست که این تغییرات درونی ناشی از تنفس، موجب تبدیل نشاسته موجود در نسج به قند و تولید اسانس های معطر می گردد

.سایر عوامل مؤثر در سردخانه برای نگهداری میوه بعد از حرارت عبارتند از : درصد رطوبت فضای انبار در طول مدت نگهداری. ب

ه طوری که میدانیم اکثریت وزن میوه هایی مثل سیب را آب تشکیل می دهد، در پوست سیب منافذی وجود دارد که مثل منافذ. موجود در بشره برگ ها ( استومات ها ) موجب مبادلات گازی درون با بیرون میوه می شوند.

اگر سیب در محیط خشکی انبار شود، مبادله بخار آب تولید شده در درون میوه زیاد شده و در نتیجه خیلی سریع پلاسیده و پوست آن چروکیده میشود و لطافت و آبداری خود را که از خواص مطلوب خوراکی سیب محسوب می شود، از دست می دهد.

بعضی ارقام سیب به این عامل حساسیت بیشتری نشان می دهند: مثل رقم گلدن( زرد لبنانی). بنابراین در انبارهای نگهداری میوه علاوه بر حرارت باید مراقب درصد رطوبت نیز بود و آن را در حدودی که برای حفظ کیفیت مطلوب رقم مورد نظر لازم است حفظ کرد.

در حرارت های پایین ( نزدیک صفر ) که مناسب ترین حرارت برای نگهداری اغلب ارقام سیب ها می باشد، بالا بودن رطوبت موجب رشد قارچ ها و تولید گندیدگی نخواهد شد. متوسط رطوبت نسبی برای اغلب ارقام سیب نباید از %85 کمتر باشد.

برای ارقامی مثل گلدن، رطوبت نسبی %95_%90 مناسبتر است.در سردخانه های روستایی که ممکن است درجه از صفر بالاتر باشد حفظ رطوبت در حد %35- %80 کفایت می کند تا از بروز امراض قارچی حتی الامکان جلوگیری شود.

در سردخانه ها در موقع پر کردن یا خالی کردن انبار که مدتی در انبار باز می ماند، هوا به مقادیر زیادی جا بجا می شود و چون دیوارها و لوله های آب داخل انبار معمولا سردتر از هوای مجاور می باشند، برفک می بندند.

این عمل موجب می شود که از درصد رطوبت دفعتا کاسته شود. در صورتی که سریعا جبران نشود موجب پژمردگی میوه ها و چروکیدگی پوست آن ها خواهد شد.

در سردخانه های مدرن با به کار بستن مواد شیمیایی خاصی در جدار داخلی دیوارها و سقف از سردتر شدن این سطوح بیشتر از هوای انبار تا حد زیادی جلوگیری می نمایند و بدین ترتیب از تشکیل برف جلوگیری می شود.

 

سایر عوامل مؤثر در انبارداری و نگهداری سیب

علاوه بر حرارت و رطوبت، میزان بعضی از عناصر معدنی غذایی و درصد آن ها در ترکیب گوشت، میوه و کیفیت انباری آن اثر می گذارد.

یکی از مهم ترین این عناصر در ارتباط با این مسأله مقدار ازت در نسج میوه می باشد. ملاحظات و آزمایشات متعدد نشان داده است که هر چقدر میزان ازت خاک در زمان رسیدن میوه زیادتر شود، میوه های حاصله در انبار از کیفیت نگهداری پایین تری برخوردار خواهند بود.

به نظر می رسد که میوه درختان کم رشد در مقایسه با میوه های همان رقم محصول درختان پر رشد و قوی از خاصیت انبارداری بهتری برخوردارند.

ولی از این مشاهدات نباید نتیجه گرفت که برای بیشتر کردن عمر انباری محصول لازم است از میزان کود ازته در باغ کاسته شود، زیرا افراط در این مورد موجب تقلیل مقدار باروری درختان کوچک و نامرغوب شدن میوه ها خواهد شد.

بلکه با انجام آزمایشات دقیق و تجزیه برگ، می توان میزان ازت مورد نیاز را در هر خاک برحسب هر واریته در حد متعادل نگه داشت.

باید توجه داشت نیاز ارقام مختلف سیب به ازت با همدیگر متفاوت است، مثلا رقم رددلیشز در مقایسه با گلدن به ازت بیشتری نیاز دارد با ارقام مک اینتاش و نوردرن اسپای اگر اثرات بیشتری دریافت دارند خاصیت انباری آن ها تقلیل خواهد بافت (وزن خشک ازت در برگ ها از %2 بالاتر می رود).

از طرف دیگر، افزودن بی رویه ازت به خاک موجب خواهد شد که میوه ها در موقع چیدن نرمتر از حد معمول باشند و تغییر رنگ سبز به زرد دیرتر انجام می گیرد.

هر چند هنوز ارتباط مستقیمی بین مقدار ازت داده شده به درخت به درجه سفتی و تغییر رنگ میوه به دست نیامده است، ولی دیده شده که همیشه یک ارتباط معکوس بین مقدار ازت موجود در برگ و سفتی میوه و رنگ زیرین آن وجود دارد.

املاح محلول در میوه با افزوده شدن ازت کمتر می شوند. فسفر کمتر در شرایط انباری سیب تأثیر می گذارد. اثر پتاسیم در مقابل ازت در نسبت این دو به همدیگر معکوس است (N/K). به طور کلی هر چقدر نسبت N بهK عدد بزرگتری باشد کیفیت میوه و خاصیت انباری آن کمتر است .

طبق نظریه پژوهشگران اگر این نسبت از 1 . 25 تجاوز کند کیفیت میوه پایین خواهد آمد.

جدول زیر حساسیت چند رقم را به شرایط انباری نشان میدهد.

رقم	مدت معمولی نگهداری	حداکثر مدت نگهداری	حساسیت به اسکالد
گلدن دلشیز	4-3ماه	6ماه	خیلی کم
رد دلشیز	4-3ماه	6ماه	کم تا متوسط
رم بیوتی	5-4ماه	7-6ماه	متوسط تا زیاد

گازهای ضروری برای انبارداری و نگهداری سیب

هوای آزاد بطور عادی در حدود %21 اکسیژن و 799 ازت و 3 در هزار گاز کربن و به مقادیر کمتر سایر گازها را در دارد.

به این ترکیب طبیعی در انبار میوه در اثر تنفس مداوم میوه ها مقادیری گاز اتیلن و گاز کربن افزوده می شود و بدین ترتیب نسبت طبیعی گاز کربن به اکسیژن تاحدی تغییر پیدا می کند.

علاوه براین در انبارهای سنتی که از وسایل تهویه برقی استفاده نمی شود، در اثر تنفس بر میزان گرمای انبار در محیط بسته بتدریج اضافه می گردد.

برای اینکه وضع به حالت عادی برگردد لازم است با باز و بسته کردن دریچه ها، گاز کربن و اتیلن اضافی را بیرون فرستاد و با ورود هوای تازه نسبت اکسیژن را به گاز کربن به حد عادی رسانید.

همچنین با خارج کردن هوای گرم داخل و جایگزین کردن آن با هوای خنک بیرون دمای درون انبار را پایین آورد.در سردخانه های مدرن که با دستگاه های خنک کننده هوای درون کنترل می شوند، این تهویه بندرت ضرورت پیدا میکند.

زیرا در این سردخانه ها به علت ثابت ماندن درجه حرارت و تنفس میزان گازها تا آن حد بالا نمی رود که ایجاد مشکل نماید. این احتیاط ها در سردخانه های سنتی باید حتما انجام گیرد، تا نتیجه کار قابل قبول باشد.

با این حال حتی در سردخانه های مدرن نیز گاه گاهی که مدت طولانی از بسته بودن سلول های نگهداری میوه گذشت باید تهویه انجام گیرد، تا هم هوای سرد به طور یکنواخت در تمامی فضای انبار منتشر شود ( سرما فقط در سطوح پایین متمرکز نگردد) و هم اکسیژن کافی جهت تنفس کارگرانی که ناچار از توقف طولانی در داخل انبار هنگام بارگیری و بیرون بردن جعبه ها هستند فراهم آید.

از طرف دیگر، این تهویه و به حرکت درآوردن هوای درون انبار از نظر جابجا کردن گازهای اتیلن و استرها که دائما از سیب های در حال رسیدن متصاعد می شود و طبعأ در مجاورت جعبه ها غلظت آن ها بیشتر است ضرورت دارد، زیرا در غیر این صورت تراکم این گازها بخصوص اتیلن در مجاورت جعبه ها، موجب تسریع رسیدن میوه ها شده و از عمر مفید انبارداری میوه ها خواهد کاست.

مشکلات انبارداری و نگهداری سیب سردخانه

اغلب اتفاق می افتد که با وجود رعایت کلیه ضوابط از نظر میزان حرارت، درصد رطوبت و تهویه، انبار میوه ها دچار انواع فساد و تباهی می شوند که هیچ گونه عامل قارچی یا حشره ای موجب بروز آن ها نمی باشد.

این نابسامانی ها منشاء فیزیولوژیکی دارند یعنی به علت عدم تحمل شرایط انبار اختلالاتی در فعالیت های درونی میوه رخ می دهد که موجب بروز این بیماری های انباری می شود.

بروز این قبیل امراض، در سردخانه ها بسیار مهم باید تلقی شود، زیرا ممکن است ضایعات و خسارات زیادی را سبب گردند.

انواع بیماری سیب در سردخانه و راه های جلوگیری از آن

۱- اسکالد

این ضایعه به تاول انباری نیز معروف است، که ارقام مهم سیب کم و بیش در انبار به آن مبتلا می شوند. در اسکالد هیچگونه علائم قبلی روی میوه ها، قبل از گذاشتن در سردخانه مشهود نیست.

بلکه میوه های به ظاهر سالم بعد از مدتی در سردخانه به تدریج نشانه های آن را ظاهر می کنند. از علائم آن روی میوه ها ظهور لکه های قهوه ای کم رنگ که روی پوست سیب است.

شاید تصور شود که تنها شرایط ناجور سردخانه موجب بروز این حادثه می باشد، ولی به عقیده پژوهشگران عوامل متعددی در بروز آن ها مؤثرند.

ولی بروز این عوارض، بیشتر با خواص ذاتی هر رقم و زمان چیدن و رفتاری که با میوه از چیدن تا رسیدن به انبار به عمل می آید، ارتباط نزدیک دارد.حساسیت ارقام مختلف سیب به مرض متفاوت است.

طبق مطالعاتی که در آمریکا به عمل آمده است رقم های استیمن و واین سپ و چند رقم دیگر حساسیت بیشتری در مقابل این مرض نشان می دهند. چیدن و برداشت میوه زودتر از موقع مناسب هر رقم و قبل از رنگ گرفتن کامل آن در تشدید مرض مؤثر است.

طولانی شدن دوران نگهداری در انبار و تجاوز حرارت انبار از صفر درجه به بالا نیز از عوامل تشدیدکننده محسوب می شوند. اگر در هفته های آخر قبل از چیدن هوا به طور غیرعادی گرم شود در صد میوه های مبتلا بیشتر خواهد شد.

میزان ازت در نسج میوه اثرات متفاوتی نشان میدهد که در بعضی ارقام بالا بودن میزان ازت موجب تشدید مرض و در بعضی دیگر سبب تقلیل آن می گردد.تاول پوست یا اسکالد در پوست ظاهر می شود اما در موارد شدت مرض ممکن است گوشت میوه در قسمت مجاور با پوست تاول زده نیز ضایع و فاسد گردد.

اگر میوه های مبتلا از انبار و سردخانه به هوای آزاد منتقل شوند و در حرارت عادی چند روز بمانند، به سرعت به توسعه مرض افزوده خواهد شد.

در سال های اخیر برای کنترل این مرض با به کار گیری پاره ای از ترکیبات شیمیایی تحقیقاتی به عمل آمده و موادی به اسم (scald–Stop) در بازار فروخته می شود.

این داروها کم و بیش مؤثرند آن ها را می توان قبل از قراردادن میوه ها در سردخانه به صورت محلول روی میوه ها پاشید، یا میوه ها را در محلول آن ها غوطه ور ساخت و یا در کاغذهای آغشته به مواد مزبور پیچید.

این تدابیر فعلا از موثرترین روش ها در جلوگیری از توسعه تاول انباری محسوب می شوند. در توصیه شده از ماده تجارتی  stop – scald ppm 2100 می باشد.

محلول پاشی یا شستشو باید موقعی انجام گیرد که میوه ها هنوز گرم هستند، زیرا در این حالت جذب و پوشش ماده موثر بیشتر خواهد بود. میوه هایی که در انبارهای کنترل شده نگهداری میشوند حتما باید قبل از قرار گرفتن در انبار با محلول های فوق الذکر آغشته شوند.

 

٢- لکه سیاه تلخ ( بیتر پیت )

این پدیده معمولا به صورت نقطه های فرورفته در پوست سیب، به شکل خراش های کوچکی ظاهر می شوند. معمولا اکثریت آن ها در نصف پایین میوه (طرف گل) دیده می شوند.

در ابتدا به صورت لکه هایی هستند که درون آن ها از آب پر می شود، بعد رنگ این نقطه ها به قرمز تند یا سبز روشن تغییر یافته و در مراحل نهایی به خاکستری یا سیاه تبدیل می گردند.علی رغم اسمی که به آن داده شده است به ندرت نسج میوه مبتلا تلخ مزه می باشد.

هر چند که اکثریت لکه ها سطحی می باشند اما بعضی از آن ها در مواقع شدت مرض در عمق نسج میوه نفوذ می کنند.این مرض نیز یک پدیده فیزیولوژیکی است که با مقدار کلسیم قابل جذب و جذب شده در میوه ارتباط مستقیم دارد.

میوه های نارس و همچنین میوه های درشتتر بیشتر از میوه های ریز به آن حساس بوده و به آن مبتلا می شوند.

در انبار بر تعداد لکه ها افزوده می شوند و لکه های جدیدی به وجود می آیند و لکه های قبل عمیق تر و بزرگتر میگرند. این فرض از سیبی به سیب دیگر سرایت نمی کند. حساسیت ارقام مختلف سیب به آن متفاوت است. رقم هایی که بیشتر در معرض خطر هستند عبارت اند از:

رد دلیشز، گراونشتاین، گرانی اسمیت ، استیمن

پاشیدن محلول های کلسیم قابل جذب روی برگ ها چند هفته قبل از برداشت، یا فرو بردن میوه های چیده شده در محلول کلسیم، در تقلیل مرض کمک می کند.

 

۳- تاول نرم

این نوع اسکالد به صورت تاول یا سوختگی به شکل لکه های نامنظم روی پوست میوه ظاهر می گردد. لکه ها معمولا به رنگ قهوه ای روشن بوده و مقداری فرورفته هستند که خط محدوده آنها زیاد مشخص نیست نسج زیر این لکه ها در گوشت میوه، نرم و تغییر رنگ یافته و تا حدی گود می باشند.

در بین ارقام عمده، واریته های جوناتان و رم بیوتی حساس ترین ارقام نسبت به این پدیده می باشند و ارقام دیگر مثل گلدن دلیشز، وینتربانانا و چند رقم دیگر نیز کم وبیش به آن مبتلا می شوند. شدت ابتلا در میوه هایی که دیر به سردخانه منتقل می شوند بیشتر است.

همچنین حرارتهای پایین در سردخانه و رسیده بودن میوه، آن را تشدید می کند. برای کم کردن میزان مبتلا شدن میوه ها به این عارضه توصیه می شود که میوه های رسیده را در دما C 2.5درجه نگهداری کنند.

نیز جلو انداختن برداشت میوه به مدت چند روز و انتقال سریع به انبار و نگهداری آنها در صفر درجه شدت آن را کم می کند، یا به کلی جلوگیری می نمایند.رقم رددلیشز می تواند در محدوده دمایی C 0 C 1- به مدت ۸ هفته بدون بروز این عارضه، نگهداری شود، که بروز این عارضه در انبارهای کنترل شونده کمتر دیده می شود.

نیز با قرار دادن یک نوع سیب گلدن به مدت چند روز در اتمسفری دارای 35 %_25%گازکربن قبل از قراردادن در سردخانه از بروز اسکالد معمولی و اسکالدنرم جلوگیری می نماید.

یک نوع دیگر از این عارضه که هیچگونه علائم ظاهری روی پوست نشان نمی دهد، در رقم گلدن معمولی پدید می آید که موجب لهیدگی و نرم آبکی شدن میوه در بعضی از قسمتها می شود. نگهداری سیبها در دمایC  2.5این عارضه را تقلیل میدهد.

۴- سیاه شدن مغز

این پدیده، بیشتر در آخرین روزهای نگهداری میوه در سردخانه پدیدار می شود علامت آن سیاه یا قهوه ای شدن مغز درون سیب می باشد.

در شرایط شدید حتی پوست نیز تغییر رنگ داده و قهوه ای می شود. در این مرحله نسج میوه کاملا نرم شده و غیر قابل مصرف می گردد. در اولین مرحله میوه های درشت به این عارضه مبتلا می شوند.

رسیدن بیش از حد میوه، تأخیر در برداشت تعلل در گذاشتن میوه ها در سردخانه و دمای بالا در انبار همگی موجب تشدید آن خواهند شد.میوه هایی که روی درخت به پدیده واترکور مبتلا شده اند بعد از انتقال به انبار بیشتر به این عارضه گرفتار می شوند.

غوطه ور کردن میوه ها در محلول کلسیم قبل از گذاشتن میوه ها در سردخانه، در جلوگیری آن تا حدی مؤثر است. در انبارهای کنترل شده در صد ابتلا کمتر بوده است.

۵- لکه های جوناتان

این عارضه بیشتر در رقم جوناتان، به صورت لکه های سطحی به رنگ تیره روی پوست میوه دیده می شود. عواملی از قبیل رسیدن بیش از حد میوه و دمای بالای انبار در هنگام برداشت، بروز بیماری را افزایش می دهند.

معمولا قسمت رنگی و قرمز میوه بیشتر از قسمت های سبز یا زرد مبتلا می شوند. در انبارهای کنترل شده این لکه ها ظاهر نمی شوند.

۶- چروکیدگی پوست

این عارضه در اثر از دست دادن رطوبت بیش از حد میوه، به دلیل پایین بودن درصد رطوبت انبار پدید می آید که میوه های سفت و نارس بیشتر به آن مبتلا می شوند، زیرا این میوه ها سریعتر و بیشتر رطوبت خود را از دست می دهند.

به موقع چیدن و مراقبت در ثابت نگهداشتن رطوبت فضای انبار و پیچیدن میوه ها با کاغذهای روغنی، از بروز آن جلوگیری یا شدت آن را تقلیل میدهد.

۷- سیاه شدن گوشت میوه

این سیاه شدن با سیاه شدن مغز و قلب میوه فرق دارد. این عارضه در حالی که هنوز نسج میوه سفت و محکم است، در اواسط دوران انبارداری ظاهر می گردد.

تغییر رنگ گوشت میوه، ابتدا در قسمت بالای سیب به صورت اشعه ای که از مغز و مرکز سیب شروع شده باشد پدید می آید.

بعد از چند روز تمام گوشت به رنگ قهوه ای تبدیل می شود. در بعضی ارقام و در پاره ای از مناطق پرورش سیب این مرض بیشتر شایع است که دلیل آن هنوز معلوم نیست.بر خلاف سیاه شدن مغز، این عارضه به کم بودن دمای انبار وابسته نیست.

در دمای دمای 4c – 5c اصلا به وجود نمی آید.اگر ۱۵ – ۵ روز بعد از برداشت میوه ها، آن ها را در دمای معمولی ( 18c ) بگذارند و بعد به سردخانه منتقل نمایند، از میزان بروز این عارضه به مقادیر زیادی کاسته خواهد شد. البته این بهبود سبب کم شدن عمر نگهداری میوه می شود.

۸- نسج شیشه ای

این پدیده به صورت توده های کوچک سفت و شفاف در گوشت میوه ظاهر می شود و بیشتر در شرایطی بروز می کند که تابش نور آفتاب زیاد باشد، بخصوص در مناطقی که اختلاف حرارت بین شب و روز زیاد است.

همچنین در درختانی که تعداد برگ ها نسبت به میوه ها زیادتر از حد نرمال باشد بیشتر دیده می شود. این لکه های شیشه ای نزدیک زمان رسیدن میوه ظاهر می گردند که بعد در انبار ناپدید میشوند.

عمر انبارداری میوه های مبتلا کم و به ندرت می توان بیشتر از 5-4 ماه آن ها را با کیفیت خوب در سردخانه نگه داشت.

۹- یخ زدگی میوه

بعضی اوقات ممکن است در اثر اختلال در دستگاه سردکننده انبار و عدم توجه به آن درجه برودت در سردخانه از دمای مطلوب 14 به مدت چندین ساعت پایین تر برود، در این صورت تعدادی از جعبه ها که در مجاورت سردکن ها قرار دارند منجمد خواهند شد.

اگر در حمل میوه با کامیون های معمولی در یک شب یخبندان در بین راه، تعدادی از جعبه ها یخ بزنند ( اکثریت ارقام سیب ها در 2C- یخ می زنند ) .

در صورت بروز چنین اتفاقی باید میوه های یخ زده را با ملایمت، به تدریج با قراردادن در دمای 5c-7c ابتدا از حالت یخ زدگی در آورده که بعد از آب شدن یخ ها، اگر نسوج میوه سالم بودند بلافاصله نسبت به فروش یا مصرف آن ها اقدام کنند، چون قراردادن این قبیل میوه ها در سردخانه بی فایده است زیرا در اثر یخ زدن و باز شدن نسج، میوه نرم شده و استحکام خود را از دست می دهد. ا

لبته هرچقدر مقدار دما پایین تر و میزان انجماد بیشتر باشد، تلفات نیز زیادتر خواهد بود.سیب های شیرین تر مثل گلدن شاید به علت بالا بودن درصد مواد جامد در شیره آن ها، یخ زدگی را بهتر تحمل کنند. میوه های مبتلا به واترکور برعکس زودتر فاسد می شوند.

۱۰- قارچ ها

این مرض ناشی از نفوذ قارچ هایی است که از گروه پنسیلیوم می باشد و به کفک آبی نیز معروفند. توسعه این نوع مرض و رشد قارچ در دماهای بالا، بیشتر و در دماهای صفر و پایین تر از آن، کمتر است.

میوه های رسیده بیشتر در معرض ابتلا قرار می گیرند. معمولا باید محل ورود، روی پوست میوه برای میسیلیوم قارچ وجود داشته باشد مثل؛ زخم، خراش، لهیدگی در اثر فشار، به همین دلیل است که از انتقال میوه هایی که دارای کوچکترین خراش یا لهیدگی در پوست باشند، به سردخانه باید خودداری شود.

ضدعفونی کردن میوه ها قبل از انبار کردن با یک محلول قارچکش هایی مثل بن لیت و بنومیل خیلی به کاهش ضایعات ناشی از قارچ کمک می کند.

از همه مهم تر مراقبت و دقت در حین چیدن و عملیات بعدی برداشت به منظور جلوگیری از وارد امدن هرگونه خراش یا زخم یا فشار به پوست میوه می باشد که باید حتما رعایت شود.

سردخانه های کنترل شده برای انبارداری و نگهداری سیب

سردخانه های C.A در دنیای صنعتی به سرعت جای سردخانه های معمولی را می گیرند.

مشخصات عمده سردخانه های کنترل شده

۱-به صورت سلول های بسته ای هستند که کیفیت میوه ها بعد از قراردادن در این انبارها تا موقع فروش به همان حال باقی می مانند، کنترل حرارت و نسبت گازهای‘درون آن ها بطور اتوماتیک بوسیله دستگاه های خودکار انجام می گیرد.درجه حرارت مناسب برای نگهداری میوه ها بین -1 C – 3.5 C است.

۲- مجاری سلول ها نسبت به نشت گازها کاملا غیر عایق بوده و غیرقابل نفوذ می باشند

٣- به علت بسته بودن محیط در اثر تنفس میوه ها به تدریج از میزان اکسیژن کاسته می شود و به درصد گازکربن افزوده می شود و این افزایش Co2 برای نگهداری بعضی ارقام در دماهای بالا ضروری است.برای تسریع در کم شدن اکسیژن در ابتدای پرکردن انبار می توان به طور دستی مقداری ازت به فضای سلول افزود.

۴- اگر مقدار گاز کربن از حد مطلوب برای هر رقم تجاوز کند. می توان با گذاشتن سود محرق یا آهک خشک مقداری از آن را خنثی کرد.

۵- نسبت معمولی گازها در این انبارها را باید برای اکسیژن 3٪ و گاز کربن 5% – 2%. تنظیم کرد.

۶- موقع خالی کردن انبار برای اینکه کارگران بتوانند به طور عادی تنفس کنند، باید هوای تازه تا حد رسیدن اکسیژن به  18% به انبار وارد ساخت.

۷- میوه هایی که در این انبارها نگهداری می شوند بعد از درآوردن از انبار به مدت طولانی تری خواص مطلوب خود را در هوای آزاد و حرارت معمولی حفظ می کنند و بیشتر عطر و کیفیت میوه های تازه را در خود نگه می دارند.

مزایای انبارهای کنترل شده در انبارداری و نگهداری سیب

1- افزایش عمر نگهداری سیب با کیفیت بهتر.

۲- نگهداری ارقام سیب که در محدوده دمایی 1+ آسیب می بینند می توان بدون پایین آمدن کیفیت میوه ها، آن ها را در دمای 3.5- تا 5.5 نگهداری کرد.

٣- بالابردن رطوبت نسبی انبار تا 95٪ بدون رشد قارچ ها و کفک زدن میوه ها

۴- مصونیت انبار در مقابل حمله موش و سایر جوندگان

۵- از بین بردن عوارض سرماخوردگی .

معایب انبارهای کنترل شده در انبارداری و نگهداری سیب

ولی این سیستم ها با وجود پیشرفته بودن درای معایب زیر میباشند:

1- به وجود آمدن اشکال در اثر به هم خوردن ترکیب هوایی در صورت ورود و خروج افراد.

2-به وجود آمدن فرو رفتگی در بافت زیرین و گود افتادن سطح خارجی محصول در اثر نگهداری در این محیط ها.

در جدول زیر درصد گاز کربنیک و اکسیژن در درجه حرارتهای لازم برای چند واریته سیب امریکایی

با سیستم هوای کنترل ذکر شده است.

نوع سیب	درصد CO2	درصد O2	درجه حرارت (C)
Cartoland Dlicious Golden Delecious Jonathan Mclntosh Northern spy Rome Stayman Newton	2 – 5 1 – 2 1 – 2 3 – 5 2 – 5 2 – 3 2 – 3 2 – 3 7 – 8	3 2 – 3 2 – 3 3 3 3 3 3 2 – 3	3.3 0 – 1.1 0 – 1.1 0 3.3 0 0 – 1.1 0 – 1.1 3.3 – 4.4

 

منبع:

کشت و پرورش درخت سیب، سیری در باغداری نوین (مهندس حسن طاها نژاد)

 

برای عضویت در کانال تلگرام، اینستاگرام و آپارات پسته رفسنجان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید: