دلایل و روش های خاک دهی پای بوته

دلایل و روش های خاک دهی پای بوته

دلایل و روش های خاک دهی پای بوته

کشاورزان خاکدهی پای بوته ها را جهت جلوگیری از دسترسی آفت و جلوگیری از آفتاب سوختگی و سبز شدن ساقه انجام می دهند. عملیات خاک دهی پای بوته که معمولا پس از کشت می باشد و به محض اینکه بوته هابه ارتفاع 20 ـ 30 سانتیمتر و با سبزینگی خوب رسیدند انجام میگیرد.

این عملیات فواید دیگری نیز دارد که عبارت اند از: هوادهی خاک، از بین رفتن علف های هرز، کوددهی همزمان با آن درست پای ریشه گیاه، سله شکنی و افزایش محدوده رشد ریشه و غده ها می باشد.خاک دادن اطراف بوته، برای ایجاد فضاى هر چه بیشتر براى تشکیل ریشه بیشتر و در نتیجه افزایش محصول است.

به این منظور در مراحل اولیه رشد گیاه و پیش از گل دادن با استفاده از خاک داخل جویچه هاى آبیارى، اطراف بوته را به ارتفاع ۸ تا ۱۵ سانتى‌متر بسته به نوع گیاه خاک مى‌دهند. معمولا خاک دادن پاى بوته ها بعد از اولین آبیارى و در حالی که هنوز خاک مزرعه سفت نشده است؛ انجام مى‌گردد.
برخى همراه و پیش از خاک دادن اقدام به وجین و سله شکنى نیز مى‌کنند. در برخى مناطق به هنگام خاکدادن، کلوخ هاى بزرگ موجود در مزرعه را به وسیله نیروى انسانى و با استفاده از تیشه خرد مى‌کنند.

 خاک دهی پای بوته

دلایل و ضرورت خاک دهی پای بوته

در برخی از موارد ساقه گیاهان خمیده شده و یا می افتند. عللی که باعث این حالت می شوند، به شرح زیرند:

  1. شاخ و برگ زیاد
  2.  تعداد و وزن زیاد میوهها
  3.  باریکی و بلندی ساقه
  4.  محدود بودن میزان پراکنش ریشه
  5.  سطحی بودن ریشه

با توجه به مطلب فوق، لازم است در برخی از سبزی ها پای بوته خاک داده شود. در گیاهانی مانند گوجه فرنگی، سیب زمینی، کرفس، تره فرنگی، مارچوبه و ذرت عمل خاک دهی انجام می پذیرد. مثلا در گوجه فرنگی این کار به دلیل احتمال افتادن بوته روی زمین یا جوی آب و برای تولید ریشه های نابه جا صورت میگیرد. در سیب زمینی به سبب کمبود خاک و فضای لازم برای غده ها و جلوگیری از سبز رنگ شدن غده ها انجام می یابد. در کرفس و تره فرنگی برای سفید کردن و افزایش بازارپسندی محصول و نیز در کرفس برای جلوگیری از تشکیل پاره ای از ترکیبات و مواد تلخ و بلاخره در گیاهان زینتی وادار کردن گیاه به تولید پاجوش خاک دهی پای بوته لازم می باشد.

از آثار سفید کردن کرفس میتوان موارد زیر را نام برد:

  1.  محروم کردن گیاه از نور خورشید
  2. کاهش فعالیت کلروفیل
  3.  عدم تولید آپیول )
  4. (Apiol) سفید شدن دمبرگ
  5.  کاهش طعم تند
  6. ترد و شکننده شدن دمبرگ

البته در حال حاضر در کرفس بر اثر اصلاح نژاد از ارقامی استفاده می شود که دمبرگ های متمایل به رنگ سفید تولید می کنند. برخی از متخصصین معتقدند که کرفس سفید شده ویتامین A کمتری دارد.

 

کاشت داشت برداشت

 

اثر خاک دهی در سیب زمینی از نظر کمی تولید استولون(ساقه خزنده)، افزایش محصول و از لحاظ کیفی جلوگیری از سبز شدن غده ها در اثر تولید ماده سمی سوالنین می باشد. از فواید عمده کار خاک دهی در سیب زمینی موارد زیر قابل ذکرند:

  1. از بین بردن علف های هرز
  2.  عدم امکان خسارت بید سیب زمینی
  3. دور ماندن غده ها از نور 
  4. جلوگیری از آفتاب زدگی
  5. جلوگیری از سبز شدن و تحریک غده ها
  6. نرم شدن خاک
  7.  ترمیم جوی های بین ردیف ها
  8. هوادهی خاک

در سیب زمینی همزمان با خاک دهی عملیاتی نظیر وجین، سله شکنی و کوددهی انجام میگیرد.

انواع ریشه های گیاهان

اصولا در گیاهان دو نوع ریشه مشاهده می شود:

ریشه اصلی و ریشه های فرعی 

همچنین ریشه ها را به دو گروه ریشه راست و ریشه افشان تقسیم می کنند. علاوه بر ریشه های اصلی در بعضی از گیاهان درشرایطی ریشه های نابه جا تولید می شود.یکی دیگر از فواید خاک دهی پای بوته افزایش ریشه های نابه جا و در نتیجه جذب بیشتر مواد عذایی است.

انواع ریشه های گیاهان

نقش عناصر درگیاهان

عوامل مختلفی بر رشد گیاه مؤثرند که عبارت اند از:

نوع و رقم بذر، آبیاری و بافت خاک

گیاه موجود زنده ای است که برای انجام اعمال حیاتی خود احتیاج به انرژی دارد. این انرژی از راه جذب مواد غذایی به دست می آید. مواد غذایی به صورت املاح و اکثرا از خاک جذب می شوند. جذب از طریق تارهایکشنده صورت میگیرد. عناصر خاصی در ساختمان سلولی گیاه نقش دارند.

عناصر غذایی مورد نیازگیاهان

مواد غذایی مورد نیاز گیاهان بر دو گروه پرمصرف یا ماکرو (Macroelements) و کم مصرف یا میکرو (Microelements) تقسیم می شوند. عناصر پرمصرف موادی هستند که به مقدار زیاد مورد نیاز گیاه می باشند و عبارت اند از:

نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، و گوگرد (S)

عناصر کم مصرف موادی که به مقدار کم مورد نیازند ولی اهمیت بالایی دارند مانند:

آهن(Fe)، منگنز(Mn)، مولیبدن (Mo)، بر (B)، مس (Cu)، روی (Zn) و کلر (Cl)

میزان عناصر مذکور در گیاهان متفاوت می باشند و یا حتی ممکن است برخی از عناصر در ساختمان گیاه وجود نداشته باشند. نقش عناصر غذایی از لحاظ کمبود (که باعث ظهور عالیم گرسنگی در گیاه میگردد) یا بیشبود (که باعث بروز سمیت در گیاه می شود) و یا کفایت قابل بررسی می باشد و برای نیل به این مهم لازم است که با راه های شناخت این علایم آشنا شویم.

عناصر موجود مصرفی گیاه بر سه دسته تقسیم می شوند:

  1. عناصر مضر که عبارت اند از: سرب، کادمیوم، جیوه. در برخی موارد حتی غلظتهای کم این عناصر میتواند موجب کاهش قابل توجه عملکرد و رشد گیاه شود.
  2.  عناصر مفید که شامل سدیم برای چغندر، سیلیس برای برنج، جو، نیشکر و تا حدودی گوجه فرنگی و کبالت برای تثبیت نیتروژن توسط ریزوبیوم ها و جلبک ها، ید برای جلبک های قهوه ای، وانادیوم برای نوعی جلبک سبز می باشند.
  3. عناصر ضروری که بر سه دسته تقسیم میشود: الف) عناصری که گیاه بدون آن ها قادر به تکمیل چرخه حیات خود نباشد.ب) عنصری که وظیفه آن توسط عنصر دیگری قابل انجام و جایگزینی نباشد. ج) عنصری که مستقیما در متابولیسم و تغذیه گیاه نقش داشته باشد.

 

خاک ورزی

عوامل مؤثر بر تعیین زمان خاک دهی به شرح زیر هستند:

  1. شرایط رطوبتی خاک
  2. روش کنترل علف های هرز
  3. بافت خاک
  4. وضعیت رشد گیاه

زمان مناسب خاک دهی

زمان خاک دهی را از دو نظر میتوان بررسی کرد:

  1.  از نظر رشد گیاه
  2.  از لحاظ شرایط رطوبت خاک.

از نظر وضعیت رشد گیاه به عنوان مثال در کرفس برای سفید کردن از زمان شروع خاک دهی تا پیدایش گل ها میتوان 2 تا 3 بار خاکدهی را انجام داد و در سیب زمینی حدود 3 تا 4 هفته قبل از برداشت؛ وقتی که ارتفاع بوته ها به 25 سانتیمتر رسید، خاکدهی انجام میگیرد. از نظر شرایط رطوبت خاک،خاکدهی باید در چند مرحله و زمانی که رطوبت خاک در حد گاوروشدن بود، انجام شود.

روش های خاک دهی

الف ـ روش خاک دهی دستی (دراراضی کوچک)

این روش به دو صورت انجام میگیرد:

  1. کشت در شیار (به عمق 30 سانتیمتر) که در چند بار ممکن است انجام یابد و در هر بار شیار را 5 تا 10سانتیمتر به تدریج پر میکنند. کشت در سطح زمین که در آن به تدریج خاک را پای بوته میریزند.
  2.  کشت در سطح زمین که در آن بهتدریج خاک را پای بوته میریزند.

ب ـ روش خاک دهی مکانیزه(دراراضی وسیع)

در این روش از وسایل ماشین برای خاکده استفاده می شود.

خاک دهی

وسایل خاکدهی ماشینی

اگر بخواهیم از نهرکن (شیارکش ـ پنجه غازی) که نسبت به مرزکش دیسکی و دستگاه خاص خاک دهنده پای بوته، خاک بیشتری را جابه جا میکند، استفاده کنیم باید چند واحد نهرکن را روی یک شاسی، سوار کنیم و سپس خاکدهی پای بوته را انجام دهیم. برای خاکدهی پای بوته میتوان از کولتیواتورهای پنجه غازی یا قلمی و همچنین از پنجه غلتان هم استفاده کرد.

 

پنجه غازی

منبع:

تولید و پرورش سبزی و صیفی

جلیل تاجیک، مجید ریسمانچیان، صدیقه صادقی، مهدی فردوسی زاده، حسین رادنیا، علی
بهرامی، داود جمشیدی، هوشنگ سرداربنده
جلیل تاجیک، مهدی فردوسیزاده،

برای مشاهده اخبار روز صنعت پسته و مطالب مفید کشاورزی و پسته به کانال پسته رفسنجان بپیوندید 

برای عضویت در کانال بر روی تصویر زیر کلیک کنید:

 

 

اینستاگرام
تلگرام
آپارات
ایتا
روبیکا
0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
دوست داریم نظرتونو بدونیم، لطفا دیدگاهی بنویس برامون!x