آیا گل محمدی اثرات سمی دارد؟
گل محمدی با نام علمی Rosa damascena به طور سنتی به عنوان داروی گیاهی برای اهداف درمانی مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور مطالعه ابتدایی اثرات سمی احتمالی گیاه گل محمدی، تزریق آن به صورت خوراکی به 5 گروه 5 نفری سگ با دوز 5/5-8 برابر میزان مصرف انسان در طب سنتی (90-1440 میلی گرم بر کیلوگرم در روز) به مدت 10 روز متوالی تزریق شد.
سگهای گروه کنترل (4 نفر) دارو دریافت کردند. سطح سرمی اوره، کراتینین، فسفاتاز قلیایی (ALP) ، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) ، بیلی روبین ، آلبومین و پروتئین در تمام گروه های آزمایشی در روزهای 0 ، 1 ، 3 ، 7 و 10 اندازه گیری شد.
به جز افزایش زودهنگام سطح بیلی روبین (3 روز) و افزایش در ALT سرم ( 10روز)، هر دو با بیشترین دوز درمانی، تفاوت آماری بین گروه های مختلف آزمایش در مقایسه با شاهد نشان ندادند. نتایج نشان می دهد که حداقل اثرات نفروتوکسیک یا کبدی برای تزریق عصاره گل محمدی وجود دارد. با این حال، این دارو ممکن است در دوزهای فوق العاده زیاد کبدی باشد.
موارد مصرف گل محمدی در جهان
گونه Rosa damascena، که معمولاً با نام گل محمدی شناخته می شود، عمدتاً در سراسر جهان برای تولید اسانس گل محمدی کشت داده می شود. همچنین به عنوان یک گیاه زینتی و برای تولید گلاب و عطر پرورش می یابد. گلبرگهای گیاه حاوی اسید کربوکسیلیک، ترپن، میرسن، ویتامین C، ژرانیول، سیترونلول و نورول هستند.
گل های این گیاه همچنین منابع غنی از فلاونوئیدها است. علاوه بر اثر عطر و طعم، این گیاه از مدت ها قبل به طور سنتی برای اهداف پزشکی مورد استفاده قرار می گرفت. کتاب های طب پزشکی عهد باستان، گل محمدی را برای درمان خونریزی قاعدگی، درمان درد شکم و مشکلات گوارشی و نیز درد قفسه سینه و به عنوان ضد التهاب پیشنهاد کرده است.
مطالعات اخیر حاکی از طیف گسترده ای از اثرات درمانی برای گل محمدی است. مطالعات متعدد از اثرات آنتی بیوتیکی قوی در برابر طیف گسترده ای از باکتری ها برای گل محمدی تعریف شده است. همچنین اثر ضد HIV برای گلاب و متانول در گیاه گل محمدی گزارش شده است. علاوه بر این، این گونه گل محمدی دارای اثرات ضد درد، ضد تشنج، ضد انعقاد خون، آرامش بخش و ضد دیابت می باشد.
مطالعات اخیر در این آزمایشگاه نشان می دهد که دارای اثرات ملین بعد از تزریق در موش و سگ داشته است. علیرغم تأثیرات گسترده دارویی و کاربردهای درمانی فراوان، در مورد اثرات سمی احتمالی این داروی گیاهی شناخت کمی وجود دارد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی مقدماتی اثرات سمی گیاه گل محمدی انجام شده است.
موارد مورد نیاز برای بررسی اثرات سمی گل محمدی
گلبرگهای گل خشک گل محمدی از بازار خریداری شد. جنس و گونه های این گیاه توسط مرکز تحقیقات علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد تأیید شد. گلبرگها در آب مقطر (120 گرم در لیتر) به مدت 10 دقیقه قرار گرفتند. ماده ی تصفیه شده جمع آوری و در دمای 4 درجه سانتیگراد به مدت حداکثر 3 روز قبل از اینکه حیوانات از آن استفاده کنند، ذخیره شد.
به ازای هر گرم از گلبرگهای گل خشک که محاسبه شد میزان 0.52 گرم ماده خشک موجود در عصاره بدست آمد. این میزان با وزن کردن عصاره خشک که به صورت گلوله ای در آورده بودند، به دست آمد. در این مطالعه، به هر حال، تمام محاسبات اصلی بر اساس وزن گلبرگ خشک می باشد.
در طب سنتی مقدار پایه دوز (N) استخراج شده از عصاره، مطابق با دوز مصرفی در انسان (180 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) است. عصاره اولیه 8 برابر غلیظ تر تهیه شد، این عصاره حاوی 72 میلی گرم ماده خشک عصاره در میلی لیتر بود و به گروه دریافت کننده به میزان بالاترین دوز (8 نانومتر ؛ 20 میلی لیتر در کیلوگرم وزن بدن) خورانده شد.
این عصاره به طور سریالی با آب مقطر رقیق شد و به ترتیب دوزهای N ، 2N ، 4N و 1/2 N به دست آمد. حیوانات مطابق با با رهنمودهای کمیته آسایش حیوانات و معاونت پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد، تحت آزمایش قرار گرفتند.
محل انجام آزمایش بررسی اثرات سمی گل محمدی
این آزمایش در خانه حیوانات دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. بیست و نه سگ سالم (1.5 + 20/1 کیلوگرم) از هر دو جنس (1-4 ساله) در آزمایش تجربی به مدت یک هفته قرار گرفتند و سپس به 6 گروه آزمایشی به طور تصادفی اختصاص داده شدند.
پنج گروه (5 نفر) بصورت تصادفی با استفاده از یک سرنگ 50 میلی لیتری، روزانه دوز افزایشی عصاره گل محمدی را (1/2 N ،N، 2 N ، 4 N 8 و N: 90-1440 میلی گرم بر کیلوگرم) دریافت کردند. گروه 6 (4 نفر) حجم مشابه (12 میلی لیتر در کیلوگرم) داروی تسکین دهنده (آب مقطر) که به عنوان کنترل در نظر گرفته شده بود را دریافت کردند.
حیوانات در گروههای مختلف آزمایشی عصاره یا داروی تسکین دهنده را به مدت 10 روز متوالی دریافت کردند. همه حیوانات در روزهای 0 ، 1 ، 3 ، 7 و 10 آزمایش برای بدست آوردن سرم خون نمونه برداری شدند.
نمونه سرم برای تجزیه و تحلیل میزان اوره، کراتینین، و فسفاتاز قلیایی (ALP)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، بیلی روبین، آلبومین و پروتئین با استفاده از کیت های تجاری توسط یک آنالایزر مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری ارقام با استفاده از GraphPad و نرم افزار Prism نسخه 5.0 انجام شد.
مقایسه آماری با استفاده از آنالیز دو طرفه واریانس (ANOVA) و پس از آن آزمون Bonferroni انجام شد. همه موارد داده ها به صورت میانگین و SEM نشان داده می شوند.
نتایج بدست آمده از بررسی اثرات سمی گل محمدی
فعالیت ( ALT ( alanine aminotransferase سرم به طور متوسط 22.3 IU در شروع آزمایش در گروه کنترل در طول 10 روز از زمان آزمایش تغییر قابل توجهی نکرد(جدول 1). فعالیت ALT به طور قابل توجهی در پایان آزمایش در سگهایی که بیشترین دوز عصاره را نسبت به شاهد دریافت می کنند، افزایش یافته است. به هر حال، هیچ تفاوت معنی دار دیگری بین گروه کنترل و آنهایی که عصاره را در کل آزمایش دریافت کردند، وجود نداشت.
در ابتدای آزمایش، میانگین فعالیت (ALP (alkaline phosphatase سرم در گروه کنترل 123.7، IU / L بود و در طول آزمایش به طور چشمگیری تغییر نکرد (جدول 1). همواره، هیچ تفاوتی آماری در بین گروههای مختلف آزمایشگاهی به دلیل دوره زمانی یا درمان با عصاره در فعالیت آنزیم وجود ندارد. اختلاف آماری در غلظت کراتینین سرم، میزان آلبومین سرم و اوره و میزان پروتئین کل سرم یا در داخل یا بینگروه های مختلف آزمایشی آن مشاهده نشد (جدول 1).
مقایسه نتایج حاصل از سطوح بیلی روبین سرم معنی دار نبود و در طول آزمایش تغییر می کند (جدول1). همواره، به غیر از گروه 8 N در روز 3 (P <0.05) ، بین گروه های آزمایش و کنترل اختلاف معنی داری وجود نداشت.
نکته قابل توجه این است که حیوانات مورد آزمایش، به ویژه آنهایی که دوز بیشتری از عصاره دریافت می کنند، همانطور که قبلاً توضیح داده شد، با روش وابسته به دوز ، علائم اسهال را نشان دادند.
اثرات دارویی مهم در ترکیبات گل محمدی
گیاه گل محمدی به طور سنتی به عنوان داروی گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. در چندین مطالعه اخیر دارویی، اثراتی نیز برای گلبرگهای گیاه پیشنهاد شده است. با این حال، در مطالعات علمی توجه کافی به سلامت گیاه صورت نگرفته است. ما قبلاً اثرات ملین را برای تزریق عصاره گل محمدی در موش و سگ گزارش کرده بودیم(نگاه کنید به بالا).
با استفاده از تفاوت دوز تزریق (90-1440 میلی گرم / کیلوگرم در روز) یا تسکین دهنده به مدت 10 روز متوالی در سگ ها، مطالعه حاضر با هدف بررسی مقدماتی اثرات سمی بالقوه گل محمدی انجام شد.
عوارض جانبی احتمالی داروهای گیاهی در سالهای اخیر مورد توجه جدی قرار گرفته است. اگرچه بیشتر اعضای بدن ممکن است تحت تأثیر داروها و سموم قرار بگیرند، اما توجه به کبد و کلیه در این مورد از اهمیت بالایی برخوردار است.
بسیاری از داروها ممکن است گلومرولوپاتی را بوجود آورده و به گلومرول آسیب برسانند، و از این رو نفوذپذیری آن در برابر پروتئین های سرم از جمله آلبومین را افزایش می دهد. اختلال در از دست دادن پروتئین ها، هیپوآلبومینمی در ادرار است که منجر به کمبود پروتئین می شود. هیپوپروتئینمی و هیپوآلبومینمی کراتینین سرم خون و اوره از مهمترین نشانگرهای آسیب به بافت کلیه هستند.
در این تحقیق سطح سرم در طی 10 روز از کراتین و اوره به طور قابل توجهی تغییر نکرد. بیش از 600 داروی گیاهی و شیمیایی با اثرات کبدی مشخص شده است. سطح سرم ALT و ALP از مهمترین آزمایشات نشان دهنده آسیب به بافت کبد می باشد.
سایر نتایج بدست آمده از تحقیق اثرات سمی گل محمدی
در این مطالعه، به جز افزایش قابل توجه در سطح ALT با بیشترین دوز از تزریق در روز 10 ، فعالیت های سرمی این آنزیم ها به دلیل درمان به طور قابل توجهی تغییر نکردند. نقص کبد همچنین می تواند بر روی سطح سرمی سایر نشانگرهای بیوشیمیایی مانند پروتئین ها و بیلی روبین ها اثر بگذارد. در این تحقیق، به جز افزایش زوهنگام بیلی روبین با بیشترین دوز تزریق، این نشانگرها به دلیل درمان، تغییر قابل ملاحظه ای نکردند.
این یافته ها حاکی از آن است که تزریق ممکن است به راحتی توسط سلولهای کبدی، به ویژه اگر دوز لازم خیلی بالا نباشد، تحمل شود. این در حالی است که مطالعه قبل از این آزمایش (آرزومندان و همکاران،2011) اثرات ملین را حتی با کمترین مقدار تزریق را نشان داد.
این به سادگی نشان می دهد که حتی 16 دوز درمان کننده در طی 10 روز متوالی اثرات منفی جزئی بر پارامترهای مورد مطالعه دارد. در واقع، گل محمدی اثرات محافظتی در برابر سمیت CCl4 و اثرات محافظت کننده کبدی را نشان داده است.این تأثیر به بخش استون گل با فعالیت آنتی اکسیدانی قوی نسبت داده شده است.
ادامه تحقیقات در مورد اثر سمی ترکیبات گل محمدی
در مطالعه دوم، تجویز خوراکی این بخش به طور قابل توجهی باعث کاهش ALP سرم، گلوتامین پیروات ترانس آمیناز (GTP) و فعالیت گلوتامین ترانس آمیناز (GOT) در موش مسموم CCl4 شد. این تحقیق به مکانیسم های اساسی برای مشاهده اثر سمی تزریق آن توجه نشده است. در حقیقت، بیشتر تحقیقات در مورد ترکیبات شیمیایی اسانس گلبرگها مورد مطالعه قرار گرفته است.
مواد شیمیایی اسانس گل محمدی مانند ژرانول، سیترونلول، فارنسول، نورول و لینالول فرار هستند (کواتس ، 1987) و بعید است که در این تحقیق 10 دقیقه در نقطه جوش مقاومت کنند. تحقیقات بیشتری لازم است تا عناصر بالقوه سمی را در گل محمدی شناسایی کنند.
در پایان، تحقیق حاضر اثرات سمی بالقوه گل محمدی را مطالعه کرد. تزریق اسانس گل محمدی با استفاده از دوزهای تعریف شده گلبرگها (90-1440 میلی گرم بر کیلوگرم در روز) و در مدت زمان نسبتاً طولانی (10 روز) انجام شد.
نتایج نشان می دهد که تزریق به راحتی توسط کلیه و کبد تحمل می شود، و آن را تحریک می کند و کمترین اثرات نفروتوکسیک یا کبدی را ایجاد می کند، مگر اینکه در موارد غیرمعمول در دوزهای شدید استفاده شود.
خدمات ارائه شده توسط سایت پسته رفسنجان
متخصصان ما در سایت پسته رفسنجان با داشتن سال ها تجربه خرید و فروش محصولات کشاورزی از جمله گیاهان دارویی و ارائه محصولی مطابق با استانداردهای جهانی و جلب اعتماد مشتریان خود در سراسر کشور آماده ارائه بهترین نوع گل محمدی به هموطنان عزیز کشورمان هستند.
مشاهده تمامی محصولات فروشگاه
ترجمه و تنظیم مقاله گل محمدی و مطالعه برخی اثرات سمی آن
حسنی سعدی، سمیه. 1398. کارشناس ارشد گیاهپزشکی. حشره شناسی کشاورزی. عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان.
A preliminary study on some potential toxic effects of Rosa damascena Mill. Akbari, M.، Kazerani, H. R.، Kamrani, A. and Mohri, M. Iranian Journal of Veterinary Research, Shiraz University, 2013, Vol. 14, No. 3, Pages 232-236
